SRON Spectrum newsletter
Herschel & HIFI
Europian grand for astronomers
08 Jul 2009
Astronomers dr. Andrey Baryshev (SRON) and prof. dr. Amina Helmi
(University Groningen) received a Starting Grand of 1,6 and 0,9
million Euro from the European Research Council (ERC). The ERC is
founded in 2007 by the European Union to finance pioneering research.
The Starting Grant is meant for researchers who have a doctors degree
for about two to nine years and who want to become an independant
leader in research.
Andrey Baryshev werkt als `instrument scientist' bij
ruimteonderzoeksinstituut SRON aan de ontwikkeling van nieuwe
detectoren, zowel voor ruimtetelescopen als voor telescopen op de
grond. Hij werkt onder andere aan de technologie van de band
9-detectoren van ALMA (Atacama Large Millimeter Array), de nieuwe
submm-telescoop die in aanbouw is in Noord-Chili. Deze technologie is
afgeleid van het HIFI-instrument aan boord van de ruimtetelescoop
Herschel. Met de ERC-subsidie gaat Baryshev zogenoemde Microgolf
Kinetische Inductie Detectoren (KIDs) ontwikkelen. KIDs zijn
supergevoelige stralingsdetectoren die functioneren bij extreem lage
temperaturen van een tiende graad boven het absolute nulpunt. Bij
KID-detectoren is het relatief eenvoudig om meerdere pixels te
plaatsen. Het voordeel daarvan is dat het minder tijd kost om een
optimaal gedetailleerde afbeelding te maken van astronomisch
interessante objecten. Deze detectoren worden specifiek ontwikkeld
voor toepassing in de volgende generatie
ver-infrarood-ruimtetelescopen, waarvan alle optica actief wordt
gekoeld. Die zijn zo gevoelig dat straling uit de donkerste hoeken van
het heelal gemeten kan worden.
Amina Helmi werkt op het Kapteyn Instituut aan de archeologie van onze
Melkweg. Ons melkwegstelstel is waarschijnlijk geleidelijk aangegroeid
met kleinere sterrenstelsels. Helmi spoort die aparte sterrenstelsels
('fossielen') op en bedrijft dus een soort astro-archeologie. Helmi
wil de ERC-subsidie inzetten in de voorbereidingen van de
Gaia-ruimtemissie. Gaia gaat een miljard sterren in onze Melkweg tot
in detail in kaart brengen. Binnen het Aquarius-project voert zij met
haar promovendi simulaties uit die aantonen dat de enorme halo van de
Melkweg is ontstaan uit een serie botsingen en versmeltingen van
miljoenen veel kleinere brokken donkere materie die bij de oerknal
zijn gevormd. Sommige hebben het proces overleefd; de grootste
herbergen de bekende satellietstelsels van de Melkweg, zoals de Grote
en Kleine Magelhaense Wolk en het dwergstelsel Sagittarius.