PH Nieuwsbrief 354

Wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health van het Julius Centrum, Utrecht


MINDER STERFTE BIJ DIABETEN DANKZIJ KETENZORG


Über 2006-2008 zeigt sich für die Patienten (Durchschnittsalter 70,7 Jahre zum Zeitpunkt Matching) eine geringere Mortalität im Vergleich zu den Patienten mit Diabetes Typ II in der Kontrollgruppe. Gecorrigeerd naar leeftijd, geslacht, ziekte-ernst en werkend/niet-werkend bedroeg de sterfte 11,3% onder patiënten met diabetes in een disease management programma (DMP). Voor patiënten zonder zo'n programma was dat 14,4%. Deze conclusie trekt de Heidelbergse hoogleraar en huisarts Joachim Szecsenyi uit zijn ELSID studie. De hoofdletters staan voor Evaluation of Large Scale Implementation of Disease Management Programs. Szecsenyi presenteerde zijn gegevens tijdens een conferentie in Berlijn op 29 en 30 juni. Die conferentie had de AOK georganiseerd, de grootste zorgverzekeraar van Duitsland met 25 miljoen verzekerden. Aan de conferentie namen circa 150 topmensen uit de Duitse diabeteszorg deel. Ondergetekende was aanwezig, schetste de ontwikkelingen in Nederland en gaf commentaar op die in Duitsland. De ELSID studie vergeleek 2300 patiënten in een DMP met 8779 personen in een controlegroep met gebruikelijke zorg. Na de presentatie van Szecsenyi ontbrandde een heftige discussie in de zaal over de kwaliteiten van prospectieve, vergelijkende cohortstudies versus Randomized Clinical Trial. Szecsenyi had daarvoor graag gekozen, maar door de totale verandering van de bekostiging en zorgverlening was dat niet mogelijk. De uitkomsten van zijn studie verschijnen binnenkort in peer reviewed wetenschappelijke tijdschriften. De Power Point presentaties van Szecsenyi, van alle andere Berlijnse inleiders en ook van ondergetekende tref je aan op www.aok-gesundheitspartner.de Klik op AOK-Konferenz zur Versorgung chronisch Kranker: Studien belegen Erfolge der DMPs. Op het congres van het International Network of Integrated Care op 5 en 6 november te Wenen komen medewerkers van Szecsenyi tegen die tijd alle beschikbare resultaten toelichten in vier lezingen. Wil je naar dit congres met overzichten van resultaten van verbeteringen in de chronische zorg uit in Europa en Noord Amerika? Surf dan naar www.integratedcare.eu lees de brochure en meld je aan. Voor het vierde nationale ketenzorg congres op 2 juli 2010 op het UMC Utrecht heb ik Joachim Scenenyi en AOK topeconoom Evert Jan van Lente uitgenodigd als plenaire sprekers. Noteer alvast die datum en plan je vakantie ervoor of erna.


BOSTON VOORSPELT SPOEDOPNAME BETER DAN MANCHESTER TRIAGE SYSTEM


Meer dan de helft van de Nederlandse ziekenhuizen gebruiken het Manchester Triage Systeem (MTS) op hun spoedeisende Hulpafdeling (SEH). Zeven ziekenhuizen gebruiken de Bostonse Emergency Severity Index (ESI).De systemen verschillen. Het MTS gaat uit van 52 ziektebeelden en vraagt systematisch, tegenwoordig computerondersteund, de ernst uit van de acute hulpvragen. Het ESI beoordeelt alleen de behoefte aan extra contacten of hulpmiddelen, bijvoorbeeld aanvullende laboratorium- of röntgendiagnostiek, een (IC-)opname of een operatieve ingreep. In het wetenschappelijke, internationale debat maar ook in eigen land concurreren de beide systemen met elkaar. Dat debat vormde een aanleiding voor Julius-promovendus en verpleegkundige Ineke van der Wulp om in Nederland het ESI en het MTS te vergelijken. Zij vergeleek 37.974 patiënten die getriëerd waren met het ESI met 34.258 MTS-patiënten. De gegevens betroffen de periode 1 januari 2006 tot 18 juli 2006. Ze waren afkomstig van twee grote MTS- en twee grote ESI ziekenhuizen. Haar primaire uitkomstmaat was de incidentie van spoedopnamen. Haar hypothese was dat ernstig getriëerde patiënten vaker met spoed worden opgenomen dan minder ernstige patiënten. Dit is in de internationale literatuur een vaker voorkomende vergelijking. De uitkomst van Van der Wulp's studie? Zowel het ESI als het MTS zijn goede voorspellers van spoedopnamen. Het ESI doet het desalniettemin beter. De sterfte onder SEH patiënten komt het vaakste voor in de zeer urgente klassen van beide systemen. Haar studie leidde tot een recente publicatie in het Emergency Medicine Journal. Je vindt dat door op pubmed of google te surfen op Wulp I.van der, A.JP.Schrijvers en HFvan Stel, Predicting admission and mortality with the Emergency Severity Index and the Manchester Triage System: a retrospective observational study, Emerg.Med.J. 2009, 26, pp 506-509. Het email adres van de eerste auteur is i.vanderwulp@umcutrecht.nl Op het negende nationale Congres over recente Ontwikkelingen in de spoedzorg op vrijdag 18 september komt de betrouwbaarheid van de Triage systemen uitvoerig aan de orde. Want die mogen geen ritueel worden zonder betekenis voor effectiviteit en doelmatig. Wil je naar dit congres/ Wil je in één dag weten wat er speelt in de acute zorg in Nederland en daarbuiten? Surf dan naar www.integratedcare.nl, lees de uitgebreide brochure over 20 (!) workshops, vier plenaire inleidingen en een groots Spoeddebat en schrijf je in.


DUITSE GEÏNTEGREERDE DIABETESZORG NU AL GOEDKOPER


In 2006 en 2007 waren de kosten per diabetespatiënt in DMP's 5% tot 9% lager dan per diabetespatiënt in de gebruikelijke zorg. De kosten voor ziekenhuisopnamen waren veel lager (14,2% respectievelijk 9,2%). De kosten per diabetespatiënt voor insuline en bloeddrukverlagers waren hoger per patiënt in een DMP dan bij gebruikelijke zorg. Deze resultaten toonde de Heidelbergse hoogleraar en huisarts Szecsenyi tijdens een congres in Berlijn op 29 en 30 juni (zie uitvoerig bovenstaand bericht). Ondergetekende was aanwezig bij de presentatie. Ik bleef achter met twee vragen die niet beantwoord werden. Ten eerste verwacht ik pas een daling van de ziekenhuiskosten na acht tot tien jaar, als de incidentie van late complicaties van diabetes gaat dalen dankzij de goede ketenzorg in de DMP's. Maar de ziekenhuiskosten dalen nu al. Ten tweede blijken de kosten per Duitse diabetespatiënt in een DMP ongeveer tweemaal zo hoog te zijn dan in de Nederlandse gebruikelijke zorg. Ik vermoed dat dat samenhangt met het feit dat de diabetesconsulten in Duitsland vooral door artsen en niet door verpleegkundigen wordt gedaan: artsen verdienen meer. Dit was een van de hot topics op het Berlijnse congres: in welke mate kunnen verpleegkundigen consulten overnemen. De Power Point presentaties van Szecsenyi, van alle andere Berlijnse inleiders en ook van ondergetekende tref je aan op www.aok-gesundheitspartner.de Klik op AOK-Konferenz zur Versorgung chronisch Kranker: Studien belegen Erfolge der DMPs. Op het congres van het International Network of Integrated Care op 5 en 6 november te Wenen komen medewerkers van Szecsenyi tegen die tijd alle beschikbare resultaten toelichten in vier lezingen. Wil je naar dit congres met overzichten van resultaten van verbeteringen in de chronische zorg uit in Europa en Noord Amerika? Surf dan naar www.integratedcare.eu lees de brochure en meld je aan. Voor het vierde nationale ketenzorg congres op 2 juli 2010 op het UMC Utrecht heb ik Joachim Scenenyi en AOK topeconoom Evert Jan van Lente uitgenodigd als plenaire sprekers. Noteer alvast die datum.


DRIE BEZWAREN GEUIT TEGEN CENTRA VOOR JEUGD EN GEZIN


Initiatieven ontbreken om te komen tot een webbased applicatie waarmee jeugdinstellingen elkaar laten weten met welke kinderen ze bezig zijn. Dat is het eerste bezwaar dat ondergetekende formuleerde in een recente publicatie over drie jaar ontwikkeling van Centra voor jeugd en Gezin in Nederland. Ik stond aan de wieg van deze ontwikkeling: ik was een van de drie leden van de Inventgroep die als eerste deze centra bepleitte bij VWS staatssecretaris Ros-Van Dorp. Mijn twee bezwaar is dat iedere jeugdinstelling op eigen houtje beslist wat een risico jongere is. Ministerie en branche organisatie komen niet verder dan 55 vage criteria over wat een risico jongere is:dat kan echt beter. Mijn derde bezwaar is het geringe gebruik van kwantitatieve gegevens over de (on)gezondheid, opvoeding en leefstijlen van kinderen. Ook wordt er weinig geëvalueerd aan de hand van de vijftien kwaliteitseisen die we als Inventgroep formuleerden. Naast deze drie bezwaren maak ik in mijn artikel vele complimenten over lokale en landelijke initiatieven. Ik ben niet uitsluitend kritisch. Mijn artikel vind je door te googelen op Guus Schrijvers, De CJG's en wat de Inventgroep wilde ..., Tijdschrift jeugdbeleid, juni 2009, pp 99-104. Het artikel staat ook op www.integratedcare.nl doorklikken op jeugdzorg.


SUBSTITUTIE EN DELEGATIE BINNENSPOEDPOSTEN (AFLEVERING 6)


Een spoedpost (zie voor een definitie nieuwsbrief nr 349) heeft grote voordelen voor patiënten (350) en minder economische voordelen (nr 351). De cultuurverschillen tussen huisartsenposten en SEH's zijn groot ( nr 352) maar te overbruggen (nr 353). Deze aflevering van de serie mini-colleges over spoedposten gaat over het verschil tussen substitutie en delegatie van patiëntenzorg. Stel een verpleegkundige trieërt een aanloper bij binnenkomst op de spoedpost. Gebruikelijk is dat zij dat doet in opdracht van en onder eindverantwoordelijkheid van de huisarts. In dit geval is er sprake van takdelegatie. Doet zij dat als een BIG geregistreerde professional, namelijk als verpleegkundig specialist, dan draag zij zelf de verantwoordelijkheid voor de triage. Er is dan sprake van substitutie. Dat is ook het geval als een huisarts of een SEH-arts de verantwoordelijkheid voor diagnostiek en behandeling binnen de spoedpost overneemt van bijvoorbeeld een chirurg. Delegatie op een spoedpost is meestal formeel geregeld, maar kan in de praktijk geleidelijk groeien. Aan ervaren triagisten worden dan geleidelijk meer taken toevertrouwd. Er is dan sprake van earned autonomy. Substitutie van taken van een specialist naar een huisarts of een SEH-arts hoeft op een spoedpost niet voor 100% te gebeuren. Zo kan het een afspraak zijn dat vrouwen in barensnood direct naar een gynaecoloog gaan en niet eerst gezien worden door een huisarts. Tot zover een uiteenzetting over de begrippen delegatie en substitutie die beide vallen onder het verzamelbegrip taakherschikking (Engels: task transfer). De volgende aflevering gaat over de vraag welke taakherschikking geschikt is op een spoedpost om tijd-, kwaliteit- en financiële winst te boeken. Graag ontvang ik reacties van lezers over taakherschikking binnen het nieuwe fenomeen van spoedposten. Deze serie mini colleges op afstand via het internet gaat vooraf aan het negende nationale congres, zeg maar jaarbeurs, over recente ontwikkelingen in de ambulancezorg, huisartsenposten en SEH's op vrijdag 18 september. Plenaire inleiders uit binnen- en buitenland en twintig (!!) workshops gaan in op alle aspecten van spoedzorg. Wil jij naar dit congres? Wil je in één dag op de hoogte raken van alle recente ontwikkelingen in beleid, veld en onderzoek binnen en buiten je eigen directe beroepsgroep en voorziening? Surf dan naar www.integratedcare.nl klik door op nascholing lees de uitgebreide brochure en meld je aan.


DUITSE GEÏNTEGREERDE DIABETESZORG VALT GOED BIJ PATIËNTEN


De Elsid-studie van Scenenyi (zie ook berichten hierboven) levert ook uitkomsten op over ervaringen en kwaliteit van leven van Duitse diabetespatiënten in een Disease Management Programma (DMP). Alle uitkomsten zijn gunstig. Diabetespatiënten in een DMP ervaren vaker dat ze worden betrokken bij hun behandeling en dat ze uitleg ontvangen over de ziekte en advies ontvangen over het ermee omgaan. Ook is hun kwaliteit van leven hoger dan die van diabetespatiënten zonder DMP. De Power Point presentaties van Szecsenyi, van alle andere Berlijnse inleiders en ook van ondergetekende tref je aan op www.aok-gesundheitspartner.de Klik op AOK-Konferenz zur Versorgung chronisch Kranker: Studien belegen Erfolge der DMPs. Op het congres van het International Network of Integrated Care op 5 en 6 november te Wenen komen medewerkers van Szecsenyi tegen die tijd alle beschikbare resultaten toelichten in vier lezingen. Wil je naar dit congres met overzichten van resultaten van verbeteringen in de chronische zorg uit in Europa en Noord Amerika? Surf dan naar www.integratedcare.eu lees de brochure en meld je aan. Voor het vierde nationale ketenzorg congres op 2 juli 2010 op het UMC Utrecht heb ik Joachim Scenenyi en AOK topeconoom Evert Jan van Lente uitgenodigd als plenaire sprekers. Noteer alvast die datum.


ARTS EN ZORGVERZEKERAAR VORMEN EEN HUWELIJK BIJ KAISER PERMANENTE


Gedurende het zestigjarige bestaan van Kaiser Permanente was de samenwerking tussen enerzijds de zorgverzekeraar en ziekenhuisleiding en anderzijds de huisartsen en specialisten als die van twee partners in een huwelijk. Er waren slechte tijden en goede tijden. Soms hadden de partners een relatie therapeut nodig. Maar het was nooit zo dat een ven beide partners macho dominant was en de andere maar moest volgen. Het was niet zo dat de een aan de ander een dictaat kon opleggen. Het is, vanuit die ervaring redenerend, niet zo dat in Nederland een zorgverzekeraar zo maar een ziekenhuis en medische maatschappen kan overnemen. Er is veel voor te zeggen dat zorgverzekeraar en ziekenhuis integreren, maar dan zoals in een huwelijk: met gelijkwaardigheid en met liefde van twee kanten en met ruimte om desnoods weer te scheiden. Dan worden artsen, zorgverzekeraar en ziekenhuisleiding samen verantwoordelijk van kosten en kwaliteit van zorg. Deze wijze woorden sprak Paul Wallace, directeur Innovatie van Kaiser Permanente. Hij gaf na Minister Klink een gastcollege over leidinggevende artsen bij Kaiser Permanente. Zijn lezing tref je aan op www.integratedcare.nl doorklikken op nascholing en gehouden congressen. Tot zover dit bericht. In de Julius Masterclass Geïntegreerd Management van Kwaliteit en Financiën van Patiëntenzorg gaan docent dr. Henk van der Steeg, ondergetekende en tal van vooraanstaande gastdocenten uitvoerig in op het creëren van een open, niet-vijandige en stabiele relatie tussen professionals, Raad van Berstuur van de zorginstelling en zorgverzekeraar in Nederland en bij Kaiser Permanente. Daarnaast komen vele andere recente ontwikkelingen in het financiële management, het omgaan van kwaliteitsindicatoren en de koppeling van kwaliteitsborging met kostenbewaking. Heb jij als professional een blinde vlek voor financieel management? Heb jij als manager bedrijfsvoering of controller geen kaas gegeten van kwaliteitsmanagement? Volg dan deze gemengde Masterclass vol deelnemers met ook blinde vlekken. Surf dan naar www.integratedcare.nl klik door op nascholing lees de uitgebreide brochure en meld je aan. Op dit moment hebben acht personen zich ingeschreven van verschillende pluimage. Per week gemiddeld komt er één aanmelding bij. De Masterclass begint op 17 september.


MINISTER KLINK BESPAART LEVENS EN KOSTEN VAN CHRONISCHE ZIEKEN


Ik voer de vorstellen van de commissie Gerritsen ter verlaging van de zorgkosten niet uit: Schrappingen uit het pakket en verhoging van eigen bijdragen zijn niet aan de orde. Daarentegen verwacht ik dat ik kosten op de zorg kan besparen door de invoering van geïntegreerde zorg voor chronische zieken. Zeventig procent van de zorgkosten gaat uit naar chronische zieken. Zij maken 20% uit van de verzekerden. Zonder geïntegreerde zorg kunnen de premies voor de Zorgverzekeringswet en de Awbz gemakkelijk verdubbelen. Daarom moeten we in actie komen. Ketenzorg bespaart niet alleen levens maar ook kosten. Woorden van deze strekking sprak Minister Ab Klink bij de opening van het derde nationale congres over ketenzorg op vrijdag 3 juli op de Universiteit Utrecht. Vierhonderd deelnemers, 24 workshops en drie bijzondere plenaire inleiders telde dit congres, een maximum in de congreshistorie van het Julius Centrum. Alle plenaire inleidingen en workshop voordrachten tref je aan op www.integratedcare.nl doorklikken op nascholing en op lezingen en publicaties van gehouden congressen. Je vindt daar ook de uitgeschreven tekst van de lezing van Minister Klink. Op vrijdag 2 juli 2010 vindt het vierde nationale congres over ketenzorg plaats. Noteer alvast die datum.


MINISTER KLINK VOERT VIER KETEN DBC'S IN


In 2010 gaan keten-DBC's van start voor hartfalen, COPD, Cardiovasculair risico management en diabetes van start. Tegelijk wordt dan eisen gesteld aan de registratie van prestatie indicatoren bij deze aandoeningen. Ook verandert de bekostiging van huisartsen. Een overgangsregeling van twee jaar is nodig om de nieuwe bekostiging en de genoemde registratie in te voeren. Professionals worden niet verplicht om via ketenDBC's te werken. De keten DBC's komen in de plaats van de POH-module en de module Modernisering & Innovatie voor de eerstelijn. Want anders vindt dubbele betaling plaats. De regeling voor de eerstelijns GGz blijft ongewijzigd. In 2011 worden de kosten voor medicatie, hulpmiddelen en aanvullende diagnostiek opgenomen in de vier keten-DBC's. Een waterval van voornemens barstte los uit de mond van Minister Ab Klink die op vrijdag 3 juli het derde Nationale Congres over Ketenzorg toesprak. Hij lanceerde die voornemens voorafgaande aan besluitvorming in de Ministerraad die op dezelfde dag plaatsvond. In de komende weken gaat er een brief naar de Tweede Kamer waarin de voorstel preciezer zijn uitgewerkt dan in de lezing op het congres van 3 juli. Alle plenaire inleidingen en workshop-voordrachten tref je aan op www.integratedcare.nl doorklikken op nascholing en op lezingen en publicaties van gehouden congressen. Je vindt daar ook de uitgeschreven tekst van de lezing van Minister Klink. Op vrijdag 2 juli 2010 vindt het vierde nationale congres over ketenzorg plaats. Noteer alvast die datum. Op donderdag 5 en vrijdag 6 november vindt het tiende internationale congres over ketenzorg in Europa en Noord Amerika plaats. Wil je daarheen? Wil je weten wat er in Duitsland, Canada, Oostenrijk en het Verenigd Koninkrijk plaats vindt ten behoeve van chronische zieken? Surf dan naar www.integratedcare.eu lees de interessante brochure door en meld je aan.


OPVOLGER GEZOCHT VOOR MARGRIET HAGEMAN, CONGRESORGANISATOR


Op 1 april 2010 eindigt Margriet Hageman haar werk bij het Julius Centrum. Meer dan 25 jaar heeft zij samen met ondergetekende congressen, Masterclassen en studiereizen georganiseerd. Vanaf 1.4.10 gaat zij genieten van haar pensioen. Maar goed, het Julius Centrum gaat verder met nascholing over geïntegreerde zorg. Daarom zoeken wij voor 80% tot 100% een opvolger voor Margriet Hageman. Ervaring met het organiseren van congressen of andere festiviteiten is noodzakelijk. Onze voorkeur gaat uit naar iemand die al heeft gewerkt in een Universitair Medisch Centrum. We zoeken iemand die in loondienst wil komen werken. Heb je belangstelling voor deze functie? Stuur dan eerst even een mailtje naar Clarine Sies op c.p.sies@umcutrecht.nl Zij is ook congresorganisator en stuurt jou dan de functie-omschrijving en een beschrijving van de sollicitatie procedure toe.


VERANTWOORDING


Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op via PH.Nieuwsbrief@planet.nl Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan via www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/aanmelding_web.htm en af via http://www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/afmelding_blaster_1.htm. Omdat we nog bezig zijn met de automatisering van de PH.Nieuwsbrief kan het twee weken duren voordat de aan-en afmelding verwerkt is. Door alle hedendaagse beveiligingen is het mogelijk, dat bovenstaande links niet werken. Ga in dat geval voor het aan- en afmelden naar de website www.integratedcare.nl Als het doormailen naar b.v. een collega niet lukt, verwijder dan het laatste deel van deze nieuwsbrief vanaf verantwoording en probeer het nog eens.

De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan op de internetsite www.integratedcare.nl

Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care: www.integratedcarenetwork.org Wil je wetenschappelijke artikelen lezen over deze onderwerpen? Lees dan het peer reviewed internettijdschrift International Journal of Integrated Care op www.ijic.org Dit is een gratis tijdschrift, dat online publiceert en is opgenomen in Pubmed. Ook submissions van concept artikelen zijn welkom.

Opsteller van deze nieuwsbrief is:

Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de
Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen
en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel: 088 755 9356