Gemeente Abcoude
Eikenprocessierups, voorkom overlast
Op een groot aantal eikenbomen in Zuid- en Midden-Nederland kan men in
de maanden mei, juni en juli behaarde rupsen aantreffen. Deze rupsen
gaan s nachts groepsgewijs - in processie - op zoek naar voedsel
(eikenbladeren); vandaar de naam eikenprocessierups. Na contact met de
microscopisch kleine, pijlvormige brand-haren van deze rups kunnen
klachten ontstaan zoals jeuk, huiduitslag, irritatie aan de ogen of
aan de luchtwegen. In dit artikel wordt uitgelegd hoe u deze overlast
tot een minimum kunt beperken.
Van rups naar vlinder
De eikenprocessierups is de larve van een nachtvlinder die haar eitjes
legt in de toppen van eikenbomen. Daar overwinteren ze. Eind april,
begin mei komen de rupsen uit de eitjes. Na een aantal
vervellingsstadia zijn ze in juli volgroeid. Na de derde vervelling
krijgen de rupsen brandharen. Dit is tussen half mei en eind juni. In
juli verpoppen de rupsen zich tot een onopvallende grijze
nachtvlinder. De vrouwtjes leggen daarna hun eitjes, waaruit volgend
jaar weer jonge rupsen komen.
Hoe kun je zien dat er eikenprocessierupsen in een eikenboom zitten?
Eikenbomen met eikenprocessierupsen zijn te herkennen aan de
specifieke nesten op de stammen of dikkere takken: dichte spinsels van
vervellingshuidjes, met brandharen en uitwerpselen. Vanuit hun nesten
gaan de rupsen s nachts in processie op zoek naar voedsel in de toppen
van de boom. Grote groepen processierupsen kunnen een boom volledig
kaalvreten.
Klachten door brandharen
Er zijn vooral risicos voor de gezondheid in de periode dat de
eikenprocessierupsen brandharen krijgen (half mei-juni) en bij verdere
verspreiding van deze brandharen uit lege nesten (juli-september). Er
hoeft geen rechtstreeks contact met de rups te zijn om klachten te
krijgen. De brandharen kunnen ook door de wind meegevoerd worden
waardoor ze op de huid of in de kleding terecht komen. De brandharen
(± 700.000 per rups) dringen met hun weerhaakjes bij aanraking
gemakkelijk in de huid, ogen en luchtwegen. Wat er dan gebeurd lijkt
op een allergische reactie. De reacties kunnen van persoon tot persoon
sterk verschillen. Bij iemand die vaker met de brandharen in contact
komt, kunnen de reacties veel sterker zijn. De huidirritaties die
binnen acht uur optreden, zijn rood en pijnlijk (huiduitslag). Ze gaan
gepaard met hevige jeuk, die tot twee weken kan aanhouden. Als de
brandharen in de ogen komen, kan binnen enkele uren een rode,
pijnlijke en jeukende zwelling en irritatie optreden. Inademing van de
brandharen kan leiden tot irritaties (slikklachten) en ontstekingen
van het slijmvlies van de neus, keel en luchtwegen. Soms blijkt dat
mensen een echte allergische reactie ontwikkeld hebben, zodat klachten
veel sneller kunnen optreden. Ook dieren, met name honden en paarden
kunnen klachten krijgen wanneer ze in contact komen met de brandharen.
Hoe voorkomt u ongemak?
Vermijd elk contact met de rupsen en resten ervan, zoals met
vrijgekomen brandharen en lege nesten. Zorg bij een bezoek aan een
(natuur-)gebied met eikenprocessierupsen voor goede bedekking van de
hals, armen en benen en ga niet op de grond zitten. Waarschuw
kinderen voor het gevaar van de rups. Kies wanneer het mogelijk is
voor een andere route waar geen besmette bomen staan. Ga na aanraking
van de rupsen of haren niet krabben of wrijven, maar was of spoel de
huid of ogen goed met water. Was zonodig ook kleren (liefst op 60 °C).
Klachten verdwijnen in het algemeen binnen twee weken. Een zachte
crème met bijvoorbeeld
menthol of een gel van Aloe Vera kan verlichting geven. Neem bij
ernstige klachten
contact op met uw huisarts. Als de eikenprocessierups in uw
woonomgeving
voorkomt probeer te voorkomen dat brandharen of nesten de woning
binnenwaaien. Houd zandbakken zoveel mogelijk gesloten en laat geen
speelgoed buiten liggen. Houd er rekening mee dat op plaatsen waar
eikenprocessierupsen aanwezig waren de brandharen nog geruime tijd
(6-8 jaar) voor ongemak kunnen zorgen.
Bestrijding
Gemeente, provincie of Rijkswaterstaat zijn verantwoordelijk voor het
beheersen en bestrijden van de eikenprocessierups op bomen in hun
beheer. Op plaatsen waar veel ongemak van de brandharen is, probeert
men de plaag op een milieuvriendelijke manier zo vroeg mogelijk te
bestrijden. Dit kan door middel van het wegbranden en/of opzuigen van
rupsen en nesten of door vroegtijdige bespuiting met biologische
middelen. Men kan ook alleen waarschuwen, een gebied tijdelijk
afsluiten of helemaal niets doen. Natuurlijke vijanden van de rups
zijn de sluipwesp en de sluipvlieg. Heeft u op uw eigen perceel te
maken
met besmette eikenbomen, dan bent u zelf verantwoordelijk voor de
bestrijding. Wij raden u echter sterk af om de rupsen zelf te
bestrijden. Neem hiervoor contact op met de gemeente.
---
2 juli 2009
grieppandemie