1 1
> Retouradres: Postbus 20901, 2500 EX Den Haag
De voorzitter van de Tweede Kamer Plesmanweg 1-6
der Staten-Generaal 2594 JG Den Haag
Binnenhof 4 Postbus 20901
2500 EX Den Haag
2513 AA DEN HAAG T 070 351 61 71
F 070 351 78 95
Contactpersoon
---
T -
Ons kenmerk
RWS/SDG/NW09/779/79433
Uw kenmerk
Datum 1 juli 2009 -
Onderwerp Informatie over functioneren van Deltares (Delta-instituut) Bijlage(n)
---
Geachte voorzitter,
Met deze brief wil ik uw Kamer berichten over het functioneren van Deltares, ruim
een jaar na de vorming van het instituut.
Bij brief van 24 februari 2006 is uw Kamer eerder geïnformeerd over het besluit
van het Kabinet over de vorming van het Delta-instituut 1. Daarin werd toegezegd
dat uw Kamer een jaar na het daadwerkelijk van start gaan, geïnformeerd zal
worden over het functioneren van het Delta-instituut, hierna genoemd Deltares
(de huidige naam).
Verder heeft uw Kamer bij brief van 15 mei 2006 antwoorden gekregen op de
vragen gesteld door de vaste commissie voor Verkeer en Waterstaat 2. Op
6 september 2006 heeft deze commissie overleg gevoerd over de implementatie
van de vorming van het Delta-instituut 3.
Tevens is uw Kamer toegezegd dat binnen twee jaar de corporate governance-
structuur van Deltares wordt geëvalueerd.
Als penvoerend bewindspersoon voor Deltares heb ik de Raad van Toezicht van
Deltares verzocht deze evaluatie te doen uitvoeren. Eind dit jaar verwacht ik u
over het resultaat hiervan te kunnen informeren.
In het vervolg van deze brief blik ik allereerst terug op de vorming van Deltares.
Vervolgens ga ik in op het functioneren van het instituut in 2008, waarna ik afsluit
met enkele voor Deltares relevante ontwikkelingen.
1 Brief van de Minister en Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat, Kamerstuk 27625,
nr. 63.
2 Lijst van vragen en antwoorden, Kamerstuk 27625, nr. 68.
3 Verslag van een Algemeen Overleg, Kamerstuk 27625, nr. 75.
a
Pagina 1 van 8
1. De vorming van Deltares
Ons kenmerk
Kabinetsbesluit vorming Delta-instituut RWS/SDG/NW09/779/79433
Het Kabinet heeft in februari 2006 besloten tot de vorming van een Delta-
instituut. Dit naar aanleiding van het Kabinetsstandpunt Brugfunctie TNO en de
Grote Technologische Instituten 4 (juli 2004) over het advies van de Commissie-
Wijffels.
Het besluit stelt, dat het instituut zal worden gevormd door samenvoeging van de
voor de scope en missie relevante onderdelen van WL|Delft Hydraulics (vrijwel
alle onderdelen), GeoDelft (vrijwel alle onderdelen), de toenmalige Specialistische
Diensten van Verkeer en Waterstaat (onderdelen kennisontwikkeling, innovatie-
ontwikkeling, modellen en specialistisch advies) en TNO (onderdeel `ondiepe
ondergrond'); dit alles voorzien van passende financiering, corporate governance
en rechtsvorm, kwaliteitsimpulsen en uitbreiding van competenties.
Het instituut moet zich ontwikkelen tot hét strategisch en vraaggestuurd kennis-
en innovatiecentrum van `delta-kennis' op internationaal topniveau, met zowel
een taakfunctie als een marktfunctie.
In het kabinetsbesluit wordt 1 januari 2007 als streefdatum genoemd voor het
formeel van start gaan van het instituut. Het kwartiermaken heeft echter langer
geduurd dan in het kabinetsbesluit was voorzien, omdat het samenvoegen van de
verschillende organisatieonderdelen complexer was dan aanvankelijk geschat. Met
de formele oprichting van de stichting Deltares op 31 december 2007 is het
kwartiermaken van Deltares afgerond.
De kosten voor de vorming van Deltares (`institutiekosten') zullen naar
verwachting uitkomen op 7 miljoen, en hebben betrekking op de
reorganisatiekosten (voornamelijk project- en advieskosten op het gebied van
HRM en juridische ondersteuning), communicatie (in- en extern), de uitwerking
van het governance model en de inrichting van de nieuwe financiële en
personeelssystemen.
Rechtsvorm Deltares
Deltares is per 31 december 2007 als zelfstandige Stichting Deltares opgericht
door omvorming (naamswijziging en nieuwe statuten) van Stichting GeoDelft,
gevolgd door een juridische fusie van Stichting Deltares en Stichting
Waterloopkundig Laboratorium (WL|Delft Hydraulics).
Bij de start van het instituut heeft het Kabinet ervoor gekozen uit te gaan van de
rechtsvorm van een stichting. Deze rechtsvorm blijkt zowel via de statuten als
andere instrumenten, zoals de subsidieregeling Deltares5, het publieke belang
adequaat te kunnen waarborgen. Het gaat bij het publieke belang om de
continuïteit en kwaliteit van Deltares als kennis- en innovatiecentrum. Hierbij mag
geen marktverstoring en concurrentievervalsing door ongeoorloofde staatsteun
plaatsvinden, en dienen de onderzoekresultaten van Deltares voor derden
beschikbaar te zijn.
4 Brief van de Minister van OC&W, kamerstuk 29338, nr. 20.
5 Stcrt. 2008 nr. 1, gebaseerd op de Kaderwet subsidies Verkeer en Waterstaat.
Informatie over functioneren van Deltares (Delta-instituut) Pagina 2 van 8
Hoewel in het AO met uw Kamer van 6 september 2006 door de toenmalige
minister is gesteld dat er gestreefd wordt naar een stichting die op termijn een Ons kenmerk
wettelijke basis zal krijgen, vind ik gelet op het voorgaande dat de publieke RWS/SDG/NW09/779/79433
belangen bij Deltares op dit moment toereikend zijn geborgd.
Naar aanleiding van de evaluatie van de governance zal ik bezien of er alsnog
noodzaak is voor een wettelijke basis.
De nieuwe organisatie Deltares
Deltares is opgebouwd als een projectgerichte organisatie met multidisciplinaire
projectteams. Deltares heeft op dit moment vier vestigingen in Delft en Utrecht.
Bij de start op 1 januari 2008 telde Deltares 822 medewerkers, waarvan 578
afkomstig uit de stichtingen GeoDelft en WL|Delft Hydraulics en 103 medewerkers
van Rijkswaterstaat. De medewerkers van Rijkswaterstaat zijn op 1 maart 2008
bij Deltares in dienst gekomen. De 141 medewerkers vanuit TNO waren het
gehele jaar bij Deltares gedetacheerd. Eind 2008 telde Deltares 866
medewerkers.
Deltares is een not-for-profit organisatie, waarbij het financiële resultaat wordt
geherinvesteerd in de organisatie. Deltares streeft naar een resultaat van ca. 3%
van de omzet.
In het kabinetsbesluit is aangegeven dat de kennis van TNO op het gebied van
`ondiepe ondergrond' wordt opgenomen in Deltares.
Op advies van de kwartiermaker is bij de start van Deltares in een
samenwerkingsovereenkomst tussen Deltares en TNO voor de periode 20082009
de volgende werkwijze vastgelegd: Deltares is integraal verantwoordelijk voor de
bedrijfsvoering en resultaten van de TNO-businessunit Bodem en Grondwater,
zowel wat betreft financiën als markt- en kennisontwikkeling. De betreffende
TNO-medewerkers zijn bij Deltares gedetacheerd.
Met de tijdelijke werkwijze wordt nu ervaring opgedaan. De evaluatie van deze
werkwijze door Deltares en TNO, evenals het besluit over de structurele
overdracht van het betreffende TNO-onderdeel aan Deltares, is voorzien voor eind
2009.
Strategisch plan
Deltares heeft in haar Strategisch plan 2008-2012 6, met als motto `Enabling
Delta Life', aangegeven hoe zij als nieuwe kennisorganisatie de toekomstige
vraagstukken, ontwikkelingen en uitdagingen tegemoet wil treden.
Centraal in dit door mij goedgekeurde Strategisch plan staan de missie en
profilering, waarin duidelijk weergegeven wordt wat Deltares wil zijn: een
internationaal topinstituut voor strategisch en toegepast onderzoek dat
stakeholders (overheden en bedrijven) ondersteunt in hun operaties en ambities.
Door hoogwaardige kennis te ontwikkelen en toe te passen wil Deltares bijdragen
aan een veilig, schoon en duurzaam leven in delta's, in Nederland en elders in de
wereld.
6 ENABLING DELTA LIFE - STRATEGIC PLAN FOR DELTARES 2008-2012, 11 december
2008. Ter inzage bij het Centraal Informatiepunt Tweede Kamer.
Informatie over functioneren van Deltares (Delta-instituut) Pagina 3 van 8
Omdat Deltares de belangrijkste uitdagingen analyseert waar de Nederlandse
overheid en het bedrijfsleven zich in de komende jaren voor gesteld zien, heb ik Ons kenmerk
in mijn reactie op het strategisch plan het belang onderschreven van de koppeling RWS/SDG/NW09/779/79433
van bètakennis met gammadeskundigheid, om technologie te verbinden met
maatschappelijke processen.
2. Het functioneren van Deltares in 2008
Algemeen
Alvorens op een aantal specifieke onderwerpen nader in te gaan, kan gesteld
worden dat het functioneren in het eerste jaar een positief beeld laat zien. Enkele
voorbeelden van aansprekende activiteiten en resultaten 7 zijn:
· Deltares heeft een wezenlijke bijdrage geleverd aan het advies van de
Deltacommissie op het gebied van waterveiligheid;
· Deltares heeft deelgenomen aan de grote wateroefening TMO en getoond
beschikbaar te zijn voor specialistische ondersteuning bij dreigende
calamiteiten;
· Deltares heeft een internationaal leidende rol op het gebied van Flood Early
Warning Systems;
· Deltares speelt een sleutelrol in relevante nationale (Flood Control 2015,
Building with Nature) en internationale (Singapore Delft Water Alliance)
innovatieprogramma's;
· Deltares ondersteunt de Chinese overheid met de ontwikkeling van een
Grondwater Informatie Centrum;
· Deltares en Fugro hebben een nieuwe Nederlandse technologie ontwikkeld
waardoor zwakke plekken in dijken tot 100 keer sneller worden opgespoord;
· In het kader van kennisverspreiding is in 2008 de Deltares Academy gestart.
Financieel
Na een enigszins trage start, ten gevolge van de fusie en het opstarten van een
groot nieuw werkpakket voor Verkeer en Waterstaat, is in het tweede kwartaal
van 2008 de productie goed op gang gekomen.
De bruto-omzet in 2008 is uitgekomen op 103 miljoen. Het netto resultaat
bedroeg 0,6 miljoen.
Van de omzet had 37% betrekking op het vraaggestuurde strategisch en
toegepast onderzoek voor de Nederlandse rijksoverheid, het overige deel betrof
specialistisch advies ten behoeve van Nederlandse overheden (30%), het
Nederlandse bedrijfsleven (19%) en buitenlandse overheden en bedrijfsleven
(14%).
Samenwerking Verkeer en Waterstaat en Deltares
Gelet op de cruciale kennisfunctie van Deltares voor de uitvoering en vernieuwing
van de primaire processen van Verkeer en Waterstaat, is een duurzame relatie
tussen Verkeer en Waterstaat en Deltares essentieel. Hierbij wordt vanuit Verkeer
en Waterstaat vorm gegeven aan een professionele en gebundelde vraagsturing
richting Deltares.
7 Zie ook het publieke jaarverslag van Deltares over 2008. Ter inzage gelegd bij het
Centraal Informatiepunt Tweede Kamer.
Informatie over functioneren van Deltares (Delta-instituut) Pagina 4 van 8
De relatie tussen Verkeer en Waterstaat en Deltares loopt via twee sporen:
Een jaarlijkse subsidie (met als basis de subsidieregeling Stichting Deltares; Ons kenmerk
Stcrt 2 januari 2008, nr. 1) voor het strategisch onderzoek ten behoeve van RWS/SDG/NW09/779/79433
het versterken van de Nederlandse kennisbasis, voor het toegepaste
onderzoek ten behoeve van het borgen en verbeteren van de primaire
processen van Verkeer en Waterstaat, en voor de service level afspraken
met betrekking tot het modelinstrumentarium en de calamiteitenorganisatie
voor spoedadvisering;
Een raamovereenkomst met opdrachten voor specialistisch advies, met als
doel het borgen en verbeteren van de kwaliteit van de primaire processen
van Verkeer en Waterstaat.
De ingezette werkstructuur tussen Verkeer en Waterstaat en Deltares heeft in
2008 goed gefunctioneerd. Het concept van partnerschap, de operationele
overlegstructuur, en de sturing op mijlpalen en prestaties wordt daarom
doorgezet in 2009.
Vraagsturing
Deltares is conform het kabinetsstandpunt over het advies van de Commissie-
Wijffels opgericht als vraaggestuurd kennis- en innovatiecentrum. Deltares heeft
een positie in de kennisketen die zich beweegt tussen fundamenteel onderzoek en
uitvoering. Deltares zorgt in deze kennisketen voor strategisch onderzoek,
toegepast onderzoek en specialistische advisering.
Op basis van de kennisbehoefte van overheid en bedrijfsleven worden
programma's voor strategisch onderzoek en toegepast onderzoek opgesteld.
De kennisbehoefte voor het Strategisch onderzoek wordt jaarlijks bepaald in de
kennisarena's volgens de CEKI-werkwijze van vraagprogrammering TNO en GTI's.
De vraagsturing van het strategisch onderzoek vindt plaats onder de regie van de
Raad voor Deltaonderzoek. Deze werkwijze heeft in 2008 goed gefunctioneerd en
wordt in 2009 voortgezet.
Voor Deltares zijn binnen het door de overheid gefinancierde strategisch
onderzoek (met een omvang van 17 miljoen in 2008) vier maatschappelijk
thema's 8 van belang, te weten:
- `Bouwen voor ruimte' (kosteneffectief aanleggen en duurzaam en betrouwbaar
in stand houden van wegen, spoorwegen en vaarwegen met bijbehorende
kunstwerken en ondergrondse constructies);
- `Leven met Water' (onderhoud van het deltasysteem, veilig leven met water,
duurzaam en schoon water en waterecologie);
- `Leefomgeving' (evenwichtige ecosystemen en het omgaan met (effecten van)
klimaatverandering) en
- `Hoogwaardige systemen, processen en materialen' (optimale inzet van ICT, de
inzet van (economische) modellen voor beleid, het leren innoveren en
high-tech systemen en materialen).
8 Onderdeel van de 12 maatschappelijk thema's die het Kabinet in 2004 heeft bepaald en
uitgewerkt om de vraagprogrammering en financiering van bij TNO en de GTI's goed
te laten werken.
Informatie over functioneren van Deltares (Delta-instituut) Pagina 5 van 8
Naast dit strategisch onderzoek verricht Deltares vraaggestuurd toegepast
onderzoek voor Verkeer en Waterstaat op het gebied van veiligheid tegen Ons kenmerk
overstroming, waterbeheer en watergebruik, bouwen in slappe grond en RWS/SDG/NW09/779/79433
innovaties.
Samenwerking met universiteiten en kennisinstituten
- Universiteiten
In 2008 zijn de banden met verschillende universiteiten verder verstevigd. De
programmatische samenwerking met universiteiten zal verder worden uitgebreid
en geformaliseerd, en vormt een belangrijke uitdaging voor de nabije toekomst.
Hoewel er met vrijwel alle Nederlandse universiteiten samenwerkingsrelaties zijn,
is er een focus op de samenwerking met Technische Universiteit Delft, Universiteit
Utrecht en Wageningen Universiteit en Research centrum.
Deltares levert 14 deeltijdhoogleraren op leerstoelen die verbonden zijn met
deltatechnologie, en maakt het mogelijk dat 10 à 15 promovendi per jaar hun
proefschrift kunnen afronden.
- Kennisinstituten
De samenwerking met kennisinstituten heeft zich in 2008 geconcentreerd op het
versterken van de samenwerking en het aangaan van strategische allianties met
ALTERRA, IMARES, KNMI, RIVM en TNO. Naast deze rechtstreekse allianties wordt
de samenwerking met kennisinstituten gezocht bij nationale en internationale
kennis- en innovatieprogramma's.
Deltares en private sector
De (strategische) samenwerking met marktpartijen in de private sector heeft in
2008 vanuit Deltares veel aandacht gekregen.
Directie en management van Deltares hebben in 2008 regelmatig overleg gevoerd
met directies en vertegenwoordigers van marktpartijen en brancheorganisaties,
zoals het Netwerk Groene Bureaus (NGB), de Nederlandse branchevereniging van
advies- en ingenieursbureaus (ONRI) en de branchevereniging van waterbouwers
(VBKO), met als doel duidelijkheid te geven over het werk en het
onderzoeksprogramma van Deltares, en te bespreken hoe deze partijen betrokken
kunnen worden bij het werk van Deltares.
Conform de afspraken met de rijksoverheid koopt Deltares producten en diensten
in bij andere kennisinstituten en adviesbureaus ten behoeve van onderzoek en
advisering voor de overheid. In 2008 bedroeg deze inkoop 7,4 miljoen.
Om de samenwerking met de private sector te versterken draagt het ministerie
van Economische Zaken jaarlijks 1,5 miljoen bij aan vraaggestuurd
(middel)lange termijn onderzoek voor en met het bedrijfsleven. Het gaat daarbij
om zowel grote internationaal opererende ingenieursbureaus, baggeraars en
bouwbedrijven als gespecialiseerd MKB. Bij het onderzoek draagt het
bedrijfsleven 50% van de onderzoekskosten. Voorbeeld is het onderzoek naar
`Smartsoils' om fysische en mechanische eigenschappen van grond en gesteente
aan te passen. Hiermee kunnen faalkosten bij bouwprojecten fors worden
verlaagd.
Vanuit de aard van het werk heeft Deltares tevens een rol als `opleidingsinstituut'.
In het kader van de kennisverspreiding is in samenwerking met partners in 2008
de Deltares Academy gestart.
Informatie over functioneren van Deltares (Delta-instituut) Pagina 6 van 8
De Deltares Academy organiseert een groot aantal trainingen en cursussen op het
gebied van water, ondergrond en deltatechnologie om ontwikkelde kennis over te Ons kenmerk
dragen én is er mede op gericht om medewerkers bij adviesbureaus en overheden RWS/SDG/NW09/779/79433
vertrouwd te maken met de software en instrumenten die door Deltares zijn
ontwikkeld.
Kwaliteit/Grote faciliteiten
- Kwaliteitsimpuls
In het kabinetsbesluit van februari 2006 is aangegeven dat investeringen nodig
zijn in een kwaliteitsimpuls, wil het instituut zich internationaal op topniveau
kunnen manifesteren.
Conform het kabinetsbesluit heeft Deltares samen met een grote groep publieke
en private kennisgebruikers vastgesteld waar het instituut nog onvoldoende is
toegerust, en is in begin 2006 een plan van aanpak voor de kwaliteitsimpuls
ontwikkeld, dat als FES-voorstel is aangemeld. Dit voorstel is toen echter niet
gehonoreerd.
Het kabinet heeft vervolgens besloten uit de FES-middelen voor 2007 een bedrag
van 3,65 miljoen te bestemmen voor Deltares als eerste stap van een
kwaliteitsimpuls, waarbij door middel van synergieprojecten gericht is
geïnvesteerd in het verbinden van medewerkers, kennis en (numerieke)
faciliteiten van de samenstellende delen van Deltares. Daarnaast is geïnvesteerd
in strategische relaties met kennispartners, onder andere resulterend in het
Netwerk Deltatechnologie waarin een groot aantal private sectorpartijen actief
zijn.
- Kwaliteitsborging
De kwaliteitsborging van Deltares heeft in 2008 veel aandacht gekregen. Er is
inmiddels een Deltares-breed kwaliteitsysteem, dat tot een nieuw ISO 9001-
certificaat heeft geleid. Daarnaast is de Maatschappelijke Adviesraad gestart en is
de Wetenschapsraad geformeerd met een bezetting van deeltijdhoogleraren c.q.
professorabele medewerkers.
Eind 2009, begin 2010 wordt de eerste internationale kennispositie-audit
uitgevoerd in de vierjaarlijkse cyclus.
- Grote faciliteiten
Deltares heeft voor de uitvoering van haar onderzoek grote onderzoeksfaciliteiten
ter beschikking. Met de aan Deltares toegekende subsidie draagt het Rijk bij aan
de instandhouding van de grote faciliteiten. Voor de vernieuwing van de
faciliteiten en de duurzame instandhouding is door Verkeer en Waterstaat, met
medewerking van Deltares, een FES-aanvraag ingediend.
3. Ontwikkelingen
Ik onderken een aantal ontwikkelingen bij Deltares die ook voor Verkeer en
Waterstaat van groot belang zijn.
Deltaprogramma
Op dit moment wordt er onder leiding van mijn ministerie gewerkt aan de
uitwerking van het Deltaprogramma. De inzet hiervoor in de komende jaren wordt
vastgelegd in het definitieve Nationaal Waterplan, dat ik eind 2009 aan uw Kamer
zal aanbieden.
Informatie over functioneren van Deltares (Delta-instituut) Pagina 7 van 8
Mijn verwachting is dat voor de realisatie hiervan in de komende jaren veel kennis
nodig is. Daarom ben ik ook verheugd met het initiatief dat door negen Ons kenmerk
kennisinstellingen, waaronder Deltares, is genomen om een kennisagenda op te RWS/SDG/NW09/779/79433
stellen. De agenda getiteld `Samen werken met kennis' is mij aangeboden op 3
maart 2009.
Instituten als Deltares kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het realiseren
van het Deltaprogramma via het leveren van de informatie- en kennisbasis van
het deltasysteem ten behoeve van waterveiligheid, waterhuishouding, gezonde
water- en bodemsystemen en ruimtelijke inrichting.
Mobiliteit en ruimtegebruik
Nederland wordt in toenemende mate geconfronteerd met maatschappelijke
vragen op het gebied van mobiliteit en ruimtegebruik. Onderhoudsarme wegen,
een betere beschikbaarheid van het spoor en meervoudig ruimtegebruik (met
name in de vorm van ondergronds bouwen) vragen om nieuwe kennis en
methodieken. Vanuit haar expertise op het gebied van de ondergrond en
engineering is de bijdrage van Deltares essentieel.
Export deltatechnologie
Samen met het bedrijfsleven ontplooit Deltares al veel activiteiten in de Verenigde
Staten, mede naar aanleiding van de orkaan Katrina. Naast de Verenigde Staten
ligt er voor de toekomst nog een grote potentie in het exporteren van
deltatechnologie naar landen als het Verenigd Koninkrijk, Canada, Singapore en
China.
4. Slot
Gelet op het voorgaande beoordeel ik de ontwikkeling en het feitelijke
functioneren van Deltares positief.
Ik ben van mening dat de vorming van Deltares een goede invulling geeft aan de
aanbevelingen van de Commissie-Wijffels om te komen tot meer eenduidigheid,
focus en massa en het leggen van directe verbindingen op het gebied van delta-
vraagstukken.
Nederland beschikt met Deltares over een kennis- en innovatiecentrum dat een
wezenlijke bijdrage levert aan de oplossing van de huidige en toekomstige delta-
vraagstukken en ons land op dit gebied een positie met internationale allure
verschaft.
Hoogachtend,
DE STAATSSECRETARIS VAN VERKEER EN WATERSTAAT,
J.C. Huizinga-Heringa
Informatie over functioneren van Deltares (Delta-instituut) Pagina 8 van 8
Ministerie van Verkeer en Waterstaat