CDA
Van Geel: Achterstallig onderhoud op economische orde
Een sociale markteconomie, met een vrije markt en gelijke kansen voor
iedereen is nog steeds een logische en vanzelfsprekende indeling van
onze economische orde. Dat zei CDA-fractievoorzitter Pieter van Geel
deze week in een debat over de economie. âIn de crisis moeten we
zoeken naar kansen om Nederland ook in de toekomst een van de meest
welvarende regioâs van Europa te noemen.â
Cultuuromslag en achterstallig onderhoud
Die kansen ziet het CDA vooral in onze sociale markteconomie, omdat
die vrijheid voor initiatief van mensen biedt. Daarnaast heeft de
overheid de mogelijkheid om grenzen te stellen, zoals
concurrentiewetgeving, financieel toezicht en een activerende sociale
zekerheid. De CDA-visie op ondernemingen sluit hier op aan. âIn de
Rijnlandse traditie wordt een onderneming niet los van haar omgeving
gezien, maar als betrokken op de samenleving. In samenhang met haar
shareholders en stakeholders.â
Sommigen stellen de vraag, of de sociaaleconomische ordening zoals we
die nu kennen verkeerd is geweest, gezien de ernstige economische
crisis waar we nu in verkeren. Van Geel: âIk beantwoord die vraag met
een helder âneeâ. Fundamentele systeemwijzigingen zijn niet aan de
orde. Er is wel een aantal uitwassen zichtbaar geworden, zoals
onverantwoorde risicoâs en disproportionele bonussen. Daar moet een
cultuuromslag in komen. Er is dus wel sprake van achterstallig
onderhoud in de sociaaleconomische ordening.â
Van Geel benadrukte dat het terugtrekken van de overheid uit een
aantal sectoren de afgelopen decennia ook veel voordelen kent. âDe
vormen van marktwerking in het openbaar vervoer, de telecomsector,
medicijnprijzen en het betaalverkeer is voor burgers van belang
geweest. Voor de kwaliteit, keuzemogelijkheden en prijs.â Het CDA is
er stellig van overtuigd dat âmeer overheidâ niet de oplossing voor de
crisis is, niet beter voor de burger. Juist de sociale markteconomie
heeft Nederland veel welvaart gebracht.
Mondialisering en weerbaarheid
De fractievoorzitter schetste hoe de Nederlandse economie sinds de
jaren 60/70 enorme veranderingen heeft doorgemaakt. Van een redelijk
overzichtelijke samenleving met een beperkte rol van handel en
internationale markten, is de wereld steeds meer een global village
met global market geworden. Dat komt mede door de verbeterde
mobiliteit en de informatietechnologie. Dit heeft ook een toenemende
individualisering tot gevolg. âAls dat ertoe leidt dat mensen zich
niet meer verantwoordelijk voelen voor de samenleving, gaat het hoe
dan ook misâ, aldus Van Geel. Hij noemde de extreme bonuscultuur daar
een voorbeeld van. âHet is belangrijk om oog te hebben voor de mensen
die deze mondialisering beangstigend vinden, maar veel ervan is ook
onomkeerbaar. Het is geen oplossing om terug te gaan naar de jaren
â50.â
Wel moeten onze samenleving, onze economie en bedrijven weerbaarder
gemaakt worden. Bijvoorbeeld door het stimuleren van langetermijn-
aandeelhouderschap door loyaliteitsdividend en meervoudig of flexibel
stemrecht. âDe commissie Frijns heeft daar eerder goede voorstellen
voor gedaan, en het CDA wil graag weten wat de vorderingen zijn met
deze voorstellen.â Ook mensen moeten weerbaarder zijn, zodat zij meer
kunnen op de arbeidsmarkt en in de moderne samenleving. âMensen hebben
echter ook zelf een verantwoordelijkheid om hun vaardigheden op peil
te houden.â
Schaalvergroting
Wel waarschuwde Van Geel voor de gevaren van schaalvergroting in
sectoren als onderwijs en zorg. âIn het bedrijfsleven is dit wellicht
een logische ontwikkeling, maar schaalvergroting is geen doel op zich.
In onderwijs en zorg moeten instellingen dicht bij hun klanten staan.
Niet management maar vakmanschap moet daar voorop staan.â
Maatschappelijk midden
Het maatschappelijk middenveld is het bindweefsel van de samenleving;
maakt het schokbestendig. Het is goed als mensen zelf
verantwoordelijkheden oppakken en zich organiseren. Er zit wel het
gevaar in dat non-profit organisaties verstatelijken en de binding
verliezen met hun maatschappelijke inbedding en draagvlak. Terwijl ze
zich juist moeten richten op de keuze van hun achterban. Daarom moet
de positie van leden en klanten versterk worden, medezeggenschap
verbeterd. Het kabinet zorgt bijvoorbeeld dat patiënten inzicht
krijgen in de kwaliteit van zorg. Zorginstellingen krijgen zo belang
om kwaliteit te leveren en efficiënter te werken.
Toekomst
De financiële innovatie is de afgelopen tijd sneller gegaan dan het
toezicht bij kon houden, zei Van Geel tot slot. Daarom kunnen regels
niet zonder verantwoordelijkheid. Voor de toekomst is beter toezicht
nodig; maar bankiers en beleggers moeten zich vooral verantwoordelijk
gaan voelen voor hun handelen.
âHet CDA verwerpt een eenzijdig denken in macht van de politiek
enerzijds, en marktwerking anderzijds. De samenleving dient centraal
te staan. Ik pleit dan ook voor herstel van persoonlijke
verantwoordelijkheid. Want in die samenleving ligt de kracht van
Nederlandâ.
---