Universiteit van Tilburg 29 mei 2009
Annelies van Heijst benoemd tot hoogleraar Zorgethiek en caritas
De Universiteit van Tilburg heeft universitair hoofddocent Annelies
van Heijst met ingang van 1 mei 2009 benoemd tot hoogleraar Zorgethiek
en caritas. Van Heijst doet onderzoek naar morele aspecten van het
zorgend omgaan met ziekte en afhankelijkheid - in heden en verleden.
Tegenwoordig gebeurt het zorgen in een professionele omgeving met
vaktechnische maatstaven, vroeger speelde het zich af in een
caritatieve setting op basis van christelijke wortels. Daartussen
liggen breuken en verbindingslijnen (levensbeschouwelijk en
vaktechnisch), die onvoldoende zijn doordacht.
Van Heijst stelt ethische vragen bij de gezondheidszorg door die in
een omvattender cultureel en sociaal kader te plaatsen. Ook probeert
ze inzichten te ontwikkelen waar werkers in de zorg van nu iets mee
kunnen. Onder professionals, cliëntenorganisaties en mantelzorgers
geniet ze bekendheid vanwege haar gedachten over 'menslievende zorg'.
De kern daarvan is dat vaktechnisch correcte zorg een absolute
voorwaarde is, maar dat zorg mensen pas echt goed doet als ze er het
gevoel aan over houden dat men hen heeft zien staan.
Zorgethiek is een ethische stroming die niet insteekt op de grote
vragen van leven en dood, maar op het alledaagse leven. Daarin zijn
zorgzame relaties wezenlijk om het tot een goed leven te maken. Drie
partijen doen er dan toe: de mensen die zorg krijgen, hun naasten en
de professionals.
Caritas komt in het blikveld in het kader van Van Heijsts onderzoek
naar historisch verschuivende waardeopvattingen over afhankelijkheid
en autonomie, die aan zorg gekoppeld zijn. Zulke waardeopvattingen
komen onder meer tot uiting in de iconografie van de caritas,
literaire teksten en professionaliteitsvertogen. Dit roept vragen op
zoals: hoe is het te verklaren dat de oude caritas zo'n slechte
reputatie heeft, terwijl beroemdheden als Bill Gates goede sier met
hun charity maken?
Prof. dr. J.E.J.M. (Annelies) van Heijst studeerde Theologische Ethiek
en Vrouwenstudies aan de Universiteit van Nijmegen en promoveerde in
1992 (cum laude) aan dezelfde universiteit op Verlangen naar de val.
Autonomie en zelfverlies in hermeneutiek en ethiek. Van 1982 tot 1992
was ze studiesecretaris van het samenwerkingsverband van Nederlandse
zustercongregaties. Sinds 1992 is ze als (hoofd-)docent verbonden
geweest aan de Theologische Faculteit van Tilburg, en sinds 2005 aan
Departement Religiestudies van de Universiteit van Tilburg.
Recente boekpublicaties van Van Heijst zijn Iemand zien staan.
Zorgethiek over erkenning (Kampen, Klement 2008 1e dr.; 2009 2e dr.);
Menslievende zorg. Een ethische kijk op professionaliteit (2005 1e
dr.; 2008 5e druk); Models of Charitable Care. Catholic Nuns and
Children in their Care in Amsterdam since 1852 (Leiden: Brill 2008).
Universiteit van Tilburg