Waterschap Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden
Uniek project in Nederland: eerste vispassage tussen Rijks- en
regionaal water
Waterschap legt vispassage aan bij gemaal Kerkeland in Houten
27 mei 2009 - Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden gaat een
vispassage aanleggen bij gemaal Kerkeland aan de zuidzijde van het
Amsterdam-Rijnkanaal nabij Houten. Via de in eigen beheer ontwikkelde
`De Wit'-vispassage kunnen vissen straks vanuit het
Amsterdam-Rijnkanaal naar de polders aan de zuidzijde van het kanaal
zwemmen. Hierdoor wordt een gebied van 2.300 hectare rechtstreeks
passeerbaar voor vissen vanuit het Amsterdam-Rijnkanaal en indirect
vanuit de Lek. Het project is uniek in Nederland: het is de eerste
vispassage tussen rijks- en regionaal water. Daarom delen waterschap,
Rijkswaterstaat en de provincie Utrecht de totale uitvoeringskosten,
die naar verwachting EUR 300.000,- bedragen.
Knelpunten
Europa eist dat alle wateren in 2015 in een `goede' chemische en een
`goede' ecologische toestand verkeren. Een belangrijke ecologische
maatregel is het opheffen van migratieknelpunten voor vissen. Daarom
hebben waterschap en Rijkswaterstaat gekeken waar knelpunten zijn.
Gebleken is dat er onvoldoende uitwisselingsmogelijkheden zijn tussen
het Amsterdam-Rijnkanaal en de aangrenzende regionale wateren. Binnen
het beheersgebied van het waterschap zijn gemaal Kerkeland en gemaal
Caspagauw aangemerkt als knelpunt. Het waterschap is ook bezig met
voorbereidingen om bij gemaal Caspargauw een vispassage aan te leggen.
Stimulering vismigratie
Voor vissen is het essentieel dat ze zich vrij door watersystemen
kunnen verplaatsen om de levenscyclus te volbrengen. Migraties zijn
onder andere nodig als bescherming om paaigebieden te bereiken,
overleving tijdens de winterperiode of vorstvrije plaatsen, de
voortplanting en de opgroei van jonge vis. Daarom is het noodzakelijk
barrières voor vissen bij stuwen, dammen, gemalen, op te heffen en
passeerbaar te maken voor vis. Met de aanleg van de vispassage
verbetert zowel de visstand in het Amsterdam-Rijnkanaal, als in het
water van de Stichtse Rijnlanden.
Vispassage tweezijdig passeerbaar
Gemaal Kerkeland bestaat uit een gemaal en een stuw. De vispassage
wordt tweezijdig passeerbaar. Vissen kunnen daardoor de polder
inzwemmen, maar er ook weer uit. Kleine vis kan zich daarnaast ook
over de stuw laten meevoeren. Grotere vis zal dit niet kunnen doen
vanwege de aanwezigheid van het krooshek. Ook wordt het voor
bodemvissen mogelijk om te passeren. Met name aal zal hiervan moeten
gaan profiteren.
Renovatie gemaal en stuw
Gelijktijdig met het aanbrengen van de vispassage worden het gemaal en
de stuw gerenoveerd. Om schade aan vissen te voorkomen wordt de
bestaande vijzel vervangen door een visvriendelijk exemplaar. Hierbij
is de instroomzijde speciaal vormgegeven om schade aan vissen te
voorkomen.