26 mei 2009
De toenemende diversiteit op de arbeidsmarkt stelt ondernemingen en
hun werknemers voor nieuwe uitdagingen. Diversiteit in het
personeelsbestand blijkt steeds vaker een bedrijfsbelang te zijn. Zo
kunnen ondernemingen en instellingen beschikken over de talenten van
alle groepen op de arbeidsmarkt, met positieve effecten voor de
organisatie en daarmee ook voor de samenleving als geheel. Wel geldt
daarbij een aantal kritische succesfactoren, zoals het commitment van
de leiding en de aanwezigheid van een `inclusieve' en tolerante
organisatiecultuur.
Dat staat in het ontwerpadvies Diversiteit in het personeelsbestand
dat de SER in zijn openbare raadsvergadering van 19 juni zal
vaststellen.
Diversiteit: verschuiving in perspectief
Diversiteit is een breed begrip. Het kan gaan om diversiteit naar
geslacht, leeftijd en etniciteit, maar ook om minder zichtbare
kenmerken als arbeidshandicaps en seksuele oriëntatie. Het
ontwerpadvies schetst een verschuiving van het perspectief op
diversiteit. Zo is geleidelijk aan meer oog ontstaan voor een
benadering met waardering van verschillen tussen individuen en de
meerwaarde die dat oplevert voor de arbeidsorganisatie. Een integraal
diversiteitsbeleid in bedrijven en instellingen houdt rekening met die
verschillen. De uitdaging voor de organisatie is om haar medewerkers
met hun uiteenlopende kenmerken en kwaliteiten optimaal in te zetten.
Uitdaging
Gegeven de toenemende diversiteit op de arbeidsmarkt, is de
diversiteit in het personeelsbestand voor bedrijven en instellingen
steeds meer een gegeven. Een divers samengesteld personeelsbestand
stelt een bedrijf voor uitdagingen. Het vraagt een goed
diversiteitsmanagement en een tolerante bedrijfscultuur die erop is
toegesneden. Adequaat inspelen op diversiteit kan voordelen opleveren,
zoals de synergie die ontstaat doordat mensen uit verschillende
culturen met elkaar samenwerken. Dat kan leiden tot nieuwe impulsen en
creativiteit.
Maatwerk
Een gouden recept voor diversiteitsbeleid bestaat niet. In velerlei
opzicht is maatwerk het sleutelwoord, zo bleek ook uit de gesprekken
die de SER-commissie in het kader van de voorbereiding van het advies
voerde met een aantal (ervarings)deskundigen. Het ontwerpadvies
schetst de basisvoorwaarden en instrumenten die nodig zijn om een
effectief beleid in een organisatie te voeren. Zo is het van belang
dat de organisatie een duidelijke visie heeft op diversiteit en
daarbij een directe relatie legt met de eigen doelstellingen. Elke
organisatie zal voor zich moeten bezien wat wenselijke en realistische
doelen ten aanzien van diversiteit zijn.
Kritische succesfactoren
Het is daarnaast essentieel dat de top van een organisatie zich
committeert aan het diversiteitsbeleid. Zowel voor grote als kleine
organisaties geldt dat de top de urgentie van diversiteitsbeleid
consequent en zichtbaar dient uit te dragen. Een andere kritische
succesfactor betreft het streven naar een `inclusieve organisatie'. Zo
is het van belang dat sprake is van een tolerante organisatiecultuur,
waarin alle medewerkers met hun uiteenlopende kenmerken en
competenties zich gerespecteerd en gewaardeerd voelen. Duurzame
resultaten kunnen bovendien alleen worden bereikt als het beleid
rondom diversiteit is ingebed in het reguliere beleid van de
organisatie en het personeelsbeleid.
Het ontwerpadvies gaat ook meer specifiek in op de werving en selectie
van personeel. Zo is het van belang dat organisaties (veelal
onbewuste) uitsluitingsmechanismen tegengaan. In de praktijk blijken
nieuwkomers namelijk vaak sterk te lijken op de zittende groep
medewerkers. Verder kunnen ook stereotype beelden die men heeft over
andere groepen diversiteit tegenwerken.
Het behoud van nieuw geworven medewerkers is van groot belang om tot
duurzame resultaten te komen. De organisatiecultuur is daarbij een
belangrijke factor. Van werkgevers en collega-werknemers mag worden
verwacht dat zij meewerken aan een werkomgeving die het allen mogelijk
maakt tot ontplooiing te komen.
Rol voor het kabinet
In het verlengde van de adviesaanvraag staat het ontwerpadvies stil
bij de vraag in hoeverre het kabinet de ontwikkelingen ten aanzien van
diversiteit in het personeelsbestand kan bevorderen. In dat kader
wordt het van belang geacht dat het kabinet effectief beleid voert om
zijn doelstellingen ten aanzien van de arbeidsparticipatie van
bepaalde groepen te realiseren.
Procedure
Het ontwerpadvies is voorbereid door de Commissie Arbeidsmarkt- en
Onderwijsvraagstukken onder voorzitterschap van het kroonlid Marco
Wilke. Het is een reactie op een adviesaanvraag van het kabinet van
10 december 2008, met als vraagstelling hoe diversiteit in het
personeelsbestand kan bijdragen aan betere organisatieresultaten. De
tekst wordt op dit moment besproken in de achterbannen van de
organisaties.
---
Sociaal-Economische Raad