PH.Nieuwsbrief 348

Wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health van het Julius Centrum, Utrecht


ENGELSE SPOEDARTSEN WILLEN PUBLIEK OPLEIDEN OVER EERSTE HULP


Drieënzeventig procent van artsen en verpleegkundigen die werken op Britse Spoedeisende Hulpafdelingen (SEH's) verwachten dat hun zorg verbetert indien hun patiënten zouden leren, wanneer en met welke gezondheidsklachten zij naar de SEH moeten komen. Bijna veertig procent verwacht verbetering als de thuiszorg beter functioneert. Door de inzet van meer huisartsen overdag en 's avonds verwacht 25% betere spoedzorg. Deze gegevens komen naar voren uit een steekproef eind 2006 onder 503 Britse SEH-leidinggevenden. Het onderzoek vond eind 2006 plaats onder leiding van de British Medical Association (BMA). Ondergetekende kreeg het dezer dagen onder ogen. Centraal in het BMA onderzoek staat het halen van de volgende kwaliteitsnorm: 98% van de patiënten verlaat de SEH binnen vier uur en gaat dan naar huis, naar een verpleegafdeling of naar een OK. Van de respondenten zegt 82% deze norm na te streven, 49% zegt de norm daadwerkelijk te halen en 67% haalt de norm op papier. Dat laatste betekent dat men de formulieren van de inspectie door data-manipulatie te gunstig invult. Tot zover dit bericht. Ik merk op dat in het Verenigd Koninkrijk een cultuur bestaat om ook professionals op de werkvloer en hun managers naar hun mening te vragen over bijvoorbeeld SEH's. In Nederland gebeurt dat niet en wordt alleen de mening gevraagd van patiënten, experts, belangengroepen, inspectie en politici. Op het negende nationale spoedzorgcongres op 18 september licht de Southamptonse hoogleraar zorgonderzoek Valerie Lattimer toe hoe in Engeland de overheid de meningen peilt van artsen en verpleegkundigen in de spoedzorg en wat ze daarmee doet. Zij is plenaire inleider na de Nederlanders Marjolein Verstappen (AGIS ZORGVERZEKERINGEN), Loek Leenen (UMC Utrecht hoogleraar traumatologie) en een Lid Raad van Bestuur van de Vereniging Huisartsenposten. Hun inleidingen gaan vooraf aan twintig workshops die plaats vinden later op de dag en een overzicht bieden van alle recente innovaties in het brede veld van de spoedeisende zorg. Wil jij bijblijven? Wil je naar dit congres/? Surf dan naar www.integratedcare.nl klik door op nascholing lees de brochure en meld je aan. Het hier besproken BMA rapport heeft als titel Emergency Medicine Report of national survey of emergency medicine, January 2007. Het is te downloaden via www.bma.org.uk


GEZONDHEIDSCENTRUM WITHUIS BLIKT TERUG EN VOORUIT


Vier markante thema's kenmerken de geschiedenis van het Academisch Gezondheidscentrum, dat in 1973 tot stand kwam. De thema's zijn 1.multi-disciplinariteit, 2. positie van de patiënt, 3. samenwerking met de universiteit en 4. organisatie en bedrijfsvoering. Het eerste thema was een operationeel antwoord op de in de jaren zestig gevoelde behoefte aan integrale zorg. Hiermee werd gedoeld op de samenhangende aanpak van lichamelijke, geestelijke en sociale aspecten van gezondheidsproblemen. Ook ging het om preventie van preventie, diagnose, therapie en verpleegkundige zorg. Deze benadering is in latere jaren in de eerste lijn gemeengoed geworden. Van daaruit is de term geïntegreerde zorg ontstaan, waarmee wordt gedoeld op de wenselijke samenhang tussen de eerste en tweede lijn. Het operationele antwoord daarop, nu en in de toekomst, is multidisciplinaire ketenzorg. Woorden van deze strekking staan op pagina 147 van het prachtige boek Het Academisch Gezondheidscentrum Withuis in Venlo, geschiedenis en toekomst, 1973-2008. Het is onlangs uitgekomen. Mede samensteller, Withuis oprichter en oud-hoogleraar huisartsgeneeskunde Harry Crebolder stuurde het mij toe. Op Hemelvaartsdag las ik het. Het boek behandelt in 160 pagina's de vier genoemde thema's op een bijzonder openhartige wijze. Aan de orde komen de rollen van de huisartsen, hun echtgenotes, de goodwill problematiek, het bestuur dat wel en niet op afstand bestuurt, de soms wel en soms niet moeizame relatie met de wijkverpleging. En ieder keer weer blijkt het idealisme van de werkzame professionals de doorslag te geven. Het boek is mooi vorm gegeven en bevat talrijke details. Dit boek is verplichte literatuur voor iedereen die in een gezondheidscentrum gaat werken of daarover les geeft. Het boek heeft als ISBN nummer 987-90-9023536-3. Het is uitgegeven door het Gezondheidscentrum Withuis te Venlo.


MINDER VERKEERDE BED PATIËNTEN IN GELDERSE VALLEI ZIEKENHUIS


In 2008 ontsloeg het Gelderse Vallei ziekenhuis te Ede 5016 patiënten (negentien per werkdag) naar verpleeghuis, verzorgingshuis en thuiszorg. Dat was veertien procent meer dan de 4410 in het jaar 2007. Hierdoor kon het aantal verkeerde bedpatiënten aldaar aanzienlijk dalen. Hun gemiddelde ligduur nam af van 31 dagen in 2007 naar zestien dagen in 2009. Deze daling was mogelijk dankzij goede contacten met 31 (!) thuiszorgorganisaties en tal van transmurale projecten en thuiszorgpaden voor patiënten met heup- en knie-operaties, CVA, psychogeriatrisch ziektebeelden en behoefte aan thuisdialyse. Al deze gegevens kwamen naar voren tijdens een werkconferentie van directeuren van verpleeghuizen en het ziekenhuis op dinsdag 12 mei. Ondergetekende trad daar op als inleider en deed suggesties voor toekomstige verdere samenwerking. Ik complimenteerde de regio met de bereikte prachtige resultaten. Ik pleitte ervoor om niet alleen te focussen op samenwerking bij ontslagzorg. Vòòr opname en na ontslag kunnen medisch specialisten als internisten, cardiologen en longartsen ook een grote rol betekenen in de ketenzorg aan chronische zieken. Hiervoor bieden de Keten DBC's die eraan komen mogelijkheden. Ik heb de verwachting uitgesproken dat een nieuwe financiële regeling voor post-ontslagzorg per 1 januari 2010 niet gereed is en dat voorlopig de oude wel zal blijven bestaan. Het Ministerie van VWS -zo is mijn indruk- heeft het namelijk te druk met andere kwesties zoals een betere bekostiging van spoedzorg, de huisartsenbekostiging en de genoemde spoedzorg DBC's. Ook heb ik gezegd dat ik mij niet kan voorstellen dat de bekostiging van ontslagzorg uit de AWBZ weer wordt teruggedraaid zoals begin 2009 het geval was. Dat leidt dan weer tot stijging van het aantal verkeerde bedden. Dat moet niemand willen. Tot zover dit bericht. In de Masterclass Clinical leadership voor medisch specialisten gaan wij uitvoerig in op de ontwikkeling van klinische zorgpaden naar, binnen en vanuit het ziekenhuis. Dan komen onderwerpen aan de orde als het ontwerpen van multidisciplinaire standaarden, taakherschikking, bekostiging en samenwerking met andere specialisten, verpleeghuisartsen en huisartsen. Ben jij specialist en wil je toekomstgericht leiding geven aan verpleegkundigen en assistenten? Surf dan naar www.integratedcare.nl klik door op nascholing lees de brochure en meld je aan. Ken jij een medisch specialist die belangstelling heeft voor de organisatie van de patiëntenzorg en van het ziekenhuis als geheel? Stuur hem of haar dan dit bericht toe.


PER 1 JANUARI 2010 NOG GEEN BETERE BEKOSTIGING VAN COPD ZORG


De Nederlandse Zorgautoriteit (NZA) wil functionele bekostiging oftewel ketenDBC's invoeren voor de zorg bij vier typen chronische aandoeningen: 1. diabetes 2. COPD 3 cardiovasculaire risico's en 4. hartfalen. Om deze in te voeren acht de NZA de aanwezigheid van een breed geaccepteerde zorgstandaard een noodzakelijke voorwaarde. Die standaards bestaan voor diabetes zorg en cardiovasculaire risico's. Ze bestaan niet voor zorg bij COPD en hartfalen. Daarom krijgen de eerste twee aandoeningen per 1 januari 2010 wel en de laatste twee geen functionele bekostiging. Dit staat te lezen in het recente NZA rapport Functionele bekostiging vier niet-complexe chronische zorgvormen. Dit nieuws lijkt mij teleurstellend voor al die leiders van COPD en hartfalen projecten. Hun professionele organisaties en de patiëntenorganisaties zijn thans aan zet om te komen tot een algemeen aanvaarde zorgstandaard voor COPD en hartfalen. Hun verdriet over een krakkemikkige bekostiging is nu nog niet weg te nemen. Tot zover dit bericht. Op het congres Recente Ontwikkelingen in het veld, beleid en onderzoek van ketenzorg op 3 juli komt de bekostiging van ketenzorg uitvoerig aan de orde. Minister Klink opent het congres met een voordracht daarover en in tal van workshops komt dit thema aan bod. Wil je naar dit congres met plenaire inleiders van Kaiser Permanente en van zorgketen Pantein en 28 (!) workshops? Wil jij bijblijven? Surf dan naar www.integratedcare.nl klik door op nascholing lees de brochure en meld je aan. Tweehonderdveertig deelnemers uit het hele land gingen je al voor.


CO-ASSISTENTEN AANGEMOEDIGD VOOR STAGE IN DERDE WERELD


Houd afstand van een olifant met wapperende oren en trompet geschal. Blijf in je auto zitten. Deze goede raad krijgen co-assistenten die in een derdewereldland een co-schap lopen. Het advies staat op pagina 50 van het boek Coschap over de grenzen, een praktische leidraad voor een stage in het buitenland. De hoogleraren Stilma en toendertijd Borleffs van het UMC Utrecht en de arts-onderzoeker Van Deursen van het Spaarne ziekenhuis redigeerden het boek. Zevenendertig auteurs geven talloze tips, bijvoorbeeld over de ontmoeting met een olifant. Het boek bevat zeventien hoofdstukken over algemene aspecten van het stage lopen in het buitenland. Vragen worden beantwoord zoals Waarom zou je naar het buitenland gaan? En: Hoe blijf ik zelf gezond? Daarna volgen elf hoofdstukken over specifieke stages bijvoorbeeld over interne geneeskunde. In die hoofdstukken komen ziekten aan de orde die de stagiair in de derde wereld kan verwachten. Tal van foto's ter verduidelijking en nuttige referenties voor verdere studie staan verspreid in de hoofdstukken. Het boek is prachtig opgemaakt en verkrijgbaar via website www.prelum.nl van uitgeverij Prelum en via de website www.overdegrenzen.nl Tot zover dit bericht. Het Julius Centrum plaatst jaarlijks vele co-assistenten in kleine klinieken, zogezegd in de bush-bush van de derde wereld. Ben jij co-assistent? Wil jij gaan beseffen hoe goed de Nederlandse zorg is opgezet en hoe dankbaar het werken in de derde wereld is? Stuur een mail naar Juliusdocent en sociaal geneeskundige Reinier Haneveld en bespreek je ambities. Zijn emailadres is r.w.haneveld@umcutrecht.nl


NIEUW ZONMW PROGRAMMA PARTICIPATIE EN GEZONDHEID GAAT OPEN


De Ministeries van VWS, Sociale Zaken en Binnenlandse Zaken stellen ZonMw in staat een onderzoek- en ontwikkelingsprogramma te openen voor een bedrag van twaalf miljoen euro. De voorlopige werktitel luidt Participatie en Gezondheid. Het gaat waarschijnlijk open in de zomer. Het gaat om onderzoek naar mensen die dreigen uit te vallen of uitgevallen zijn vanwege gezondheidsproblemen op hun werk. Maar het kan ook uitvallen zijn in bredere zin: bijvoorbeeld als scholier of als ouder. Deze mededelingen deed ZonMw directeur Henk Smid tijdens het congres over geïntegreerde zorg aan werknemers in Arnhem op 13 mei. De Nederlandse Vereniging voor Arbeidsgeneeskunde had dat georganiseerd. Zie ook uitvoerig de nieuwsbrief van vorige week op www.integratedcare.nl Smid deed die uitspraak tijdens een plenair debat dat ondergetekende voorzat. Waar kun je aan denken als ketenzorger bij dit programma? Ondergetekende -en niet Henk Smid- geeft enkele voorbeelden. Ik denk aan een ketenzorg programma COPD dat een speciaal subprogramma opent voor werkenden. Of aan het starten van een ziekenhuispolikliniek voor zeldzame, werkgerelateerde aandoeningen. Of aan een preventie programma voor middelbare schooldocenten die gezondheidsonderwijs geven. Ook is denkbaar dat revalidatiecentra speciale programma's voor werkenden maken. Het programma wordt tezijnertijd gepubliceerd op www.zonmw.nl


BEDRIJFSARTSEN ZITTEN WEL IN RICHTLIJNEN COMMISSIES


Op 13 mei vond een plenair debat plaats over de toekomst van geïntegreerde zorg aan werknemers door bedrijfsartsen, huisartsen en medisch specialisten. Ondergetekende zat dat debat voor. Zie ook het bericht hierboven en de PH.Nieuwsbrief van de vorige week. Een van de discussiepunten was dat bedrijfsartsen onvoldoende in richtlijnwerkgroepen van huisartsen en specialisten vertegenwoordigd zijn. Carel Hulshof is bedrijfsarts en coördinator richtlijnen van de Nederlandse Verenging voor Arbeidsgeneeskunde (NVAB). Na het debat stuurde hij mij de volgende mail: Er was op de conferentie geen tijd meer erop in te gaan maar hier moet ik het discussiepunt corrigeren. Sterker nog: Nederland loopt (ik durf gerust te zeggen in de wereld) voorop als het gaat om het opnemen van aandacht voor werk in multidisciplinaire richtlijnen. Wij doen daar juist vrij veel aan; hebben er -betaald door ZonMw- een Blauwdruk voor uitgebracht en worden zelfs in de UK als voorbeeld gesteld hoe het eigenlijk zou moeten Dat bleek op 12 mei. Ik was toen in Londen omdat ik vanwege die ervaring lid ben van de Britse Stuurgroep richtlijnontwikkeling van de Royal College of Physicians, de Faculty of Occupational Medicine en de NHS Plus. Ik voeg ter informatie nog bij een presentatie die ik er voor de NHS recent over in Birmingham heb gehouden en een recent editorial. De genoemde bijlagen zijn in het bezit van ondergetekende. Wil je die ontvangen? Stuur dan een mail naar PH.Nieuwsbrief@planet.nl. Het email adres van Carel Hulshof is c.hulshof@nvab-online.nl


DISEASE MANAGEMENT IS LEVENSLOOPBEGELEIDING


Het dr. Leo Kannerhuis te Doorwerth is een gerenommeerd centrum voor autisme. Het heeft samen met Ernst & Young Advisory een visie ontwikkeld op disease management voor mensen met een autisme-spectrumstoornis (ASS). Die visie staat geformuleerd in het boekje Van Disease management naar Levensloopbegeleiding. Clustermanager Research & Development van het Leo Kannerhuis Astrid van Dijk stuurde het mij onlangs toe. Het vernieuwende in deze visie is de relatie met levensloopbegeleiding: per levensfase (kind, jeugd, volwassenen, oudere) krijgt het Disease management programma een andere invulling. De overgangen krijgen veel aandacht. Graag beveel ik dit boekje aan professionals aan die met chronische aandoeningen bezig zijn die zich al op jonge leeftijd openbaren zoals diabetes type 1, schizofrenie, cystic fibrosis en ADHD. Het boekje is te downloaden van www.leokannerhuis.nl Astrid van Dijk is bereikbaar via info@leokannerhuis.nl


EERSTE LIJN EN TWEEDE LIJN DOEN DIABETES ZORG EVEN GOED


De kwaliteit van de diabeteszorg in de eerste en tweede lijn is vergelijkbaar indien rekening wordt gehouden met de casemix. Gezien het feit dat de gemiddelde kwaliteitscore zowel bij huisartsen als specialisten nog geen twintig punten bedraagt en het maximaal te behalen punten veertig is, valt er nog veel winst te boeken. Deze conclusie trekt Rykel van Bruggen in zijn proefschrift Quality of diabetes care in general practice. Van Bruggen was Julius onderzoeker, is huisarts en werkt thans bij het Nederlands Huisartsen Genootschap. Hij promoveerde bij de hoogleraren Guy Rutten te Utrecht en Ronald Stolk te Groningen. Rijken baseert bovenstaande conclusie op een onderzoek onder 2042 patiënten met diabetes in Apeldoorn en omgeving. Hiervan verbleven 1640 in de eerste lijn en 402 in de tweede lijn. Hij mat de kwaliteit van zorg met de QuED score, ofwel de Quality of Care and Outcomes in diabetes Type 2 Study Group Score. In deze score geven patiënten aan wat hun kwaliteit van leven en hun tevredenheid met de zorg is. Ook werden medicatie overzichten en klinische uitkomsten verzameld. Gecorrigeerd voor tal van factoren als leeftijd, geslacht en duur van de diabetes bleek de kwaliteit van zorg in ziekenhuis en eerstelijn even goed maar ook evenveel tekort te schieten. Het proefschrift heeft als ISBN nummer 978-90-393-50119. Het email adres van de auteur is bruggen.paulussen@planet.nl


SCHRIJF EERSTE LIJN MET TWEE WOORDEN


Gerda van Beek is redacteur van het nieuwe blad Eerstelijns en van het LVG nieuws. Zij interviewde mij deze week over mijn hele carrière. Het stuk komt eind juni uit. In haar tekst schreef zij eerste lijn als twee woorden. Dat deed ik nooit: ik schreef het als één woord net als tweede lijn. Ik vroeg Gerda wat de juiste schrijfwijze is. Zij antwoordde mij per mail: de officiële schrijfwijze (ik heb dat ooit nagevraagd bij Van Dale en bij Taalunie) is als volgt: eerste lijn altijd twee woorden: geldt ook voor tweede lijn en derde lijn. Eerstelijnscentra, eerstelijnszorgverleners en samenstellingen met eerstelijns... vormen altijd één woord. Als het woord te lang wordt (bijvoorbeeld eerstelijnsgezondheiscentrazorgverleners) mag er altijd een koppelstreepje tussen op een logische plaats: eerstelijns-gezondheidscentrazorgverleners of eerstelijnsgezondheidscentra-zorgverleners. Maar het blijft nog steeds één woord. Voortaan schrijf ik eerste lijn met twee woorden.

VERANTWOORDING


Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op via PH.Nieuwsbrief@planet.nl Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan via www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/aanmelding_web.htm en af via http://www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/afmelding_blaster_1.htm. Omdat we nog bezig zijn met de automatisering van de PH.Nieuwsbrief kan het twee weken duren voordat de aan-en afmelding verwerkt is. Door alle hedendaagse beveiligingen is het mogelijk, dat bovenstaande links niet werken. Ga in dat geval voor het aan- en afmelden naar de website www.integratedcare.nl Als het doormailen naar b.v. een collega niet lukt, verwijder dan het laatste deel van deze nieuwsbrief vanaf verantwoording en probeer het nog eens.

De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan op de internetsite www.integratedcare.nl

Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care: www.integratedcarenetwork.org Wil je wetenschappelijke artikelen lezen over deze onderwerpen? Lees dan het peer reviewed internettijdschrift International Journal of Integrated Care op www.ijic.org Dit is een gratis tijdschrift, dat online publiceert en is opgenomen in Pubmed. Ook submissions van concept artikelen zijn welkom.

Opsteller van deze nieuwsbrief is:

Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de
Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen
en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel: 088 755 9356