Staat van de beleidsinformatie 2009
19-5-2009
Tweede Kamer kan maar beperkt controleren
Staat van de beleidsinformatie 2009
De Tweede Kamer kan niet altijd goed controleren of plannen van het kabinet zo worden uitgevoerd dat de doelen worden gehaald. Dit komt omdat de rijksoverheid de plannen niet allemaal zelf uitvoert, omdat het soms heel lang duurt voordat een plan uitgevoerd moet zijn, of omdat meer dan één minister verantwoordelijk is voor bepaalde plannen. De informatie die de Tweede Kamer van het kabinet krijgt is ook niet altijd op orde.
De Algemene Rekenkamer trekt deze conclusie in het rapport Staat van de beleidsinformatie 2009. In dit onderzoek gaat de Algemene Rekenkamer elk jaar na hoeveel en welke informatie het kabinet over de uitvoering van zijn plannen geeft. Dan wordt ook onderzocht of de Tweede Kamer deze gegevens goed kan gebruiken. Over 2008 onderzocht de Algemene Rekenkamer vier plannen uit het programma van het kabinet-Balkenende IV.
Vier plannen die het kabinet met voorrang uitvoert zijn onderzocht:
armoedebeleid (grotendeels gedecentraliseerd naar gemeenten);
Vernieuwing Rijksdienst (met minder ambtenaren betere prestaties leveren);
recreatie om de stad (meer recreatiegebieden rond de grote steden); verbetering bedieningsniveau sluizen en bruggen (Ministerie van Verkeer en Waterstaat maakt afspraken over bereikbaarheid over water met Rijkswaterstaat).
Kamer kent effecten armoedeaanpak gemeenten niet
De bestrijding van armoede is voor een groot deel ondergebracht bij de gemeenten. Zij krijgen daar geld voor van het rijk. De besteding van dit geld wordt gecontroleerd door de gemeenteraden. De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) informeert de Tweede Kamer over ontwikkelingen in de armoede. Welke effecten de gemeenten met dit geld bereiken is, landelijk gezien, niet langer eenduidig vast te stellen. Kamerleden vragen daar soms wel naar. De Tweede Kamer kan bewuster afspraken met de minister maken welke informatie zij in ieder geval wil hebben, zo schrijft de Algemene Rekenkamer in dit onderzoeksrapport.
Niet vastgelegd wat beter werk ambtenaren is
Met het plan Vernieuwing Rijksdienst wil het kabinet beter werk gaan leveren met minder ambtenaren, maar nergens is vastgelegd wat 'beter werk' is. De informatie van de minister van Binnenlandse Zaken over de ontwikkeling van de grootte van de rijksoverheid verbetert wel iets, maar de Tweede Kamer krijgt van het kabinet niet precies te horen op welke onderdelen van de ministeries wordt bezuinigd.
Minister geeft optimistisch beeld van aanleg recreatieplannen
In een aantal gevallen worden plannen van het kabinet over een lange periode uitgesmeerd. Dit is bijvoorbeeld het geval bij Recreatie om de stad, een kabinetsplan voor vier provincies. Hiervoor heeft het kabinet ruim een half miljard euro uitgetrokken, zodat deze provincies in 2013 totaal 16.000 ha grond hebben aangekocht en ingericht. De Tweede Kamer heeft met de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) afgesproken dat zij in 2010 en 2013 laat weten hoe het ermee staat. De Algemene Rekenkamer stelt vast dat de minister de Tweede Kamer tussentijds een optimistischer beeld schetst dan blijkt uit de informatie die op haar ministerie beschikbaar is.
Wat doet de minister voor de binnenvaart?
Het kabinet heeft een plan om de bereikbaarheid over water te vergroten. Betere bediening van bruggen en sluizen valt hieronder. Uit de informatie die de minister van Verkeer en Waterstaat naar de Tweede Kamer stuurt over betere bereikbaarheid over water is niet goed te halen wat de minister nu precies doet aan de verbetering van het bedieningsniveau van de bruggen en sluizen. Dat maakt het voor de Tweede Kamer lastig om goed te kunnen controleren of dit plan naar wens uitgevoerd wordt.
De Algemene Rekenkamer heeft gekeken naar de vragen die in de Tweede Kamer worden gesteld over de uitvoering van de plannen van het kabinet. De Algemene Rekenkamer concludeert dat er in de praktijk behoefte is aan meer informatie dan was voorzien toen de Tweede Kamer instemde met de plannen. Zij beveelt Tweede Kamer en kabinet aan om met elkaar goede afspraken te maken over de informatie die mag worden verwacht.
Reacties van ministers op onderzoek
De minister van SZW reageert: nemen gemeenten de taak van armoedebestrijding over (decentralisatie), dan hoeft de minister zich minder in de Tweede Kamer te verantwoorden. Geregeld onderzoek doen naar armoedebeleid door de gemeenten is toezicht op toezicht en dat vindt hij niet gewenst. De minister van BZK is teleurgesteld dat dit rekenkameronderzoek benadrukt dat niet goed zichtbaar is hoe zij coördineert bij de vernieuwing van de rijksdienst. De Tweede Kamer meer informatie geven kost volgens haar onevenredig veel werk. De minister van LNV vindt dat de informatie over nieuwe recreatiegebieden rond de steden beter kan. In 2010 zal blijken of er meer geld en tijd nodig is. De staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat neemt de aanbeveling van de Algemene Rekenkamer voor betere aansluiting van de informatie over het bedienen van sluizen en bruggen over.
Algemene Rekenkamer