* Nieuws
`Je ontdekt je eigen kracht'
Onderdeel van Week van de Diversiteit is het symposium `Symposium
'Beperking geen belemmering'. Dan worden de resultaten gepresenteerd
van 2,5 jaar beleidsontwikkeling en -uitvoering ten behoeve van
studenten met een functiebeperking. Een gesprek met drie van hen. `Je
ontdekt je eigen kracht.'
Gewone studenten
Het gesprek met de drie studenten gaat op een zeker moment over
de bureaucratische tentakels, ook bij de universiteit. Dan zegt
rechtenstudent Han Dirks: `Maar in de Nieuwsbrief moet
geen negatief artikel komen. Wij vooral zijn vooral gewone
studenten, net als alle anderen.'
Marieke Harmsen, Harm Manders en Han Dirks: `De rol van de
studieadviseur is cruciaal.'
Bul ophalen
Dirks, bezig met zijn master, heeft door een hersenbeschadiging
een bepaalde vorm van spasme, waardoor hij zich in een rolstoel
voortbeweegt en bijvoorbeeld ook langzaam schrijft. De andere
twee studenten die deelnemen aan het gesprek zijn Marieke
Harmsen en Harm Manders.
Marieke Harmsen moest zich opnieuw op haar toekomst beraden.
Harmsen kreeg in de loop van haar studie Culturele antropologie
hevig last van RSI. De kwaal ging niet over maar breidde zich
juist uit naar wat in de medische wereld de `bovenste
extremiteiten' heten: schouders, nek en rug. De kwaal gaat
gepaard met periodes van enorme vermoeidheid. Harmsen stopte
met haar studie maar pakte deze later weer op, in een tempo die
bij haar aandoening past. Harmsen mag een dezer dagen, negen
jaar na de start van haar studie, haar bul ophalen: ze is
klaar.
Opnieuw beginnen
Geschiedenisresearch-student Harm Manders doorliep het vwo met
twee vingesr in zijn neus en ging daarna Civiele techniek
studeren in Delft. Daar ging het snel en langdurig mis, om
redenen die hij niet van zichzelf herkende, en anderen ook
niet: hij wisselde zware en onverklaarbare onvoldoendes af met
zeer hoge cijfers. Nadat hij was vervreemd van zichzelf, zijn
vrienden en zijn familie, werd uiteindelijk de diagnose gesteld
ADHD/DDD: heel veel drukte in zijn hoofd die kan omslaan in
lethargie. Harmsen kreeg greep na jaren eindelijk op zijn
aandoening en ging er ook nog Geschiedenis in Leiden bij doen.
Maar al snel bekeerde hij zich helemaal tot Leiden. Hij wilde
zich concentreren op zijn nieuwe start bij Geschiedenis en
doorloopt nu zijn studie succesvol door gedisciplineerd te
leven en de balans in zijn activiteiten scherp in de gaten te
houden.
Geen uitzonderingspositie
`Studenten met een beperking willen niet lastig zijn en ook
geen uitzonderingspositie hebben', zegt Harmsen. Maar
uiteindelijk moeten er wel formele zaken worden geregeld.
Langer over je studie mogen doen, meer tijd voor een tentamen.
Harmsen roemt de medewerking die ze krijgt van de huidige en
vorige studieadviseur bij Culturele antropologie. Ook de
anderen benadrukken de cruciale rol van deze functionaris. `Als
die je niet serieus neemt, heb je echt een probleem. Het gaat
er echt om dat je met de juiste persoon te maken krijgt', aldus
Manders. `Het persoonlijke is alles.'
Bureaucratie
Dan nog kunnen er problemen ontstaan, met name in de
bureaucratische sfeer. Neem de eis dat je al aan de bel moet
trekken als door ziekte studievertraging optreedt. Alleen dan
krijg je de tijd die je kwijt raakt aan het eind van je studie
er weer bij, plus financiële compensatie. Harmsen; `Maar in
eerste instantie ben je vooral bezig met beter worden dus daar
denk je helemaal niet aan. Bovendien verwacht je niet dat je
niet meer beter wordt. Als je daar achter bent, ben je voor die
compensatieregeling al te laat.'
Te weinig maatwerk
Bij Harm Manders duurde het een hele tijd voor duidelijk was
wat hij mankeerde.
Manders: `Eigenlijk kun je ook niet het standpunt innemen: ik
probeer eerst eens hoe ver ik kom zonder ondersteuning. Als dat
mislukt ben je ook te laat voor een beroep op een
compensatieregeling. Je moet je meteen bekend maken en ook
meteen aangeven hoe lang je gaat uitlopen. Het is verstandig
daarbij ook rekening te houden met onvoorziene omstandigheden.
Je wordt dus gedwongen om te zeggen dat je verwacht een keer zo
lang over je studie te doen, terwijl je zelf inschat dat het 20
of 30% zal zijn. Voor alle bureaucratie waar je mee te maken
krijgt geldt dat niets geld mag kosten en dat je in het systeem
moet passen. Maar vaak passen de procedures niet op jouw
omstandigheden. Er is te weinig maatwerk.' De drie zijn eraan
gewend geraakt en halen hun schouders op. Ze hebben geleerd
ermee te leven.
Zichtbare beperking
Dirks heeft het wat `makkelijker' in die zin dat hij al van
kinds af aan een beperking heeft en dat deze nog zeer zichtbaar
is ook. `Mensen denken dat ik gek ben omdat ik in een rolstoel
zit, maar dat is het dan wel', zegt hij als de onwilligheid en
het onbegrip ter sprake komen waarmee een functiebeperking soms
tegemoet wordt getreden. En: `Voor rechten moest je in Leiden
zijn, wist ik', zegt hij, `maar als het Kamerlingh Onnes niet
klaar was geweest toen ik kwam, had ik niet kunnen komen, met
al die moeilijk toegankelijke gebouwen waar de faculteit toen
in zat.'
Pares
De drie studenten maken deel uit van Pares, het
studentenplatform van Fenestra, het Disability Center van de
Universiteit Leiden. Pares organiseert bijeenkomsten met en
voor studenten met een functiebeperking. Het belangrijkste doel
is de drempels (soms letterlijk) voor studeren met een
functiebeperking weg te nemen. Het gaat om het toegankelijker
maken van locaties, het bekendmaken en toegankelijk maken van
regelingen en vooral ook om studieadviseurs en docenten ervan
bewust te maken dat er studenten met een beperking zijn. Er
zijn schrijnende voorbeelden van volkomen vastgelopen
communicatie. Gelukkig kan Fenestra daar nu in bemiddelen.
Han Dirks kan korte tijd lopen en staan maar in de regel zit
hij in een rolstoel. De redacteur van de Nieuwsbrief nodigde
hem en de andere twee studenten voor dit artikel uit voor een
afspraak in een van de meer rolstoelonvriendelijke gebouwen de
universiteit: Rapenburg 70. De studenten lopen dagelijks tegen
dit soort onnadenkendheid op.
Pasjessysteem
Pares overlegt halfjaarlijks met het College van Bestuur.
Harmsen: `Een van de belangrijkste ontwikkelingen die we via
dat overleg voor elkaar hebben gekregen, is dat er een
pasjessysteem komt voor studenten met een functiebeperking, dat
werkt als een soort bundel van voorzieningen. Je kunt het
bijvoorbeeld aan een docent laten zien als je wat meer tijd
wilt voor een tentamen, het fungeert als bewijs dat je daar
recht op hebt.'
Rijk worden
Harmsen, Dirks en Manders hebben geaccepteerd dat ze een
fysieke beperking hebben die een stempel op hun leven drukt en
zal blijven drukken. Dirks al jong, Harmsen en Manders
recenter. Ze vertellen dat ze zichzelf, hun eigen kracht en hun
eigen sterke punten beter hebben leren kennen. Voor Harmsen -
die studeerde met spraakherkenningssoftware - is antropologisch
veldwerk uitgesloten. `Ik mik op redactioneel werk en wil
instellingen en uitgeverijen aanschrijven', zegt ze. `Misschien
kan ik voor hen freelancen.' Manders gaat voor een
promovendiplaats. Dirks zegt dat hij al jong rijk wilde worden
zodat hij niet meer afhankelijk hoefde te zijn en alle
voorzieningen zelf kon betalen. Maar hoewel het afschudden van
alle bureaucratie nog steeds een wens is, gelden voor zijn
levensvervulling inmiddels andere prioriteiten.
In de Week van de Diversiteit vindt op donderdag 28 mei `s
middags het symposium Beperking maar geen belemmering plaats.
Aanmelden kan nog.
(19 juni 2009/CH)
Webredactie - 19/05/2009
Universiteit Leiden