Vrije Universiteit Amsterdam

Klimaatvariabiliteit in het laatste glaciaal in oost en centraal Europa, afgeleid uit lössafzettingen


* Startdatum: 18-05-2009


* Tijd: 15.45


* Locatie: Aula


* Titel: Klimaatvariabiliteit in het laatste glaciaal in oost en centraal Europa, afgeleid uit lössafzettingen


* Plaats: Aula


* Spreker: M.P. Bokhorst


* Promotor: prof.dr. J.F. Vandenberghe


* Onderdeel: Faculteit der Aard- en levenswetenschappen


* Wetenschapsgebied: Aard- en levenswetenschappen


* Evenementtype: Promotie

Inzicht in klimaatverandering is van essentieel belang om de huidige veranderingen van het klimaat te kunnen doorgronden. Uit eerdere waarnemingen in het Groenlandse ijs en de oceaanbodem in het Noord-Atlantisch gebied is naar voren gekomen dat de laatste ijstijd gekenmerkt werd door abrupte klimaatveranderingen op millennium- tot eeuwschaal. Om deze veranderingen te doorgronden is inzicht in de ruimtelijke spreiding van het fenomeen essentieel. Op de Euraziatische landmassa lijken lösspakketten, windafzettingen uit de laatste ijstijd, goede dragers van informatie over deze klimaatoscillaties. Een probleem dat optreedt bij dergelijk onderzoek is de correlatie van geregistreerde klimaatoscillaties op grote afstand. De oorzaak hiervan is dat de huidige dateringmogelijkheden onvoldoende ontwikkeld zijn om met millenniumnauwkeurigheid te dateren.

Op acht locaties in oost en centraal Europa is de löss uit de laatste ijstijd gemonsterd en geanalyseerd op korrelgrootteverdelingen, magnetische eigenschappen en bodemchemische eigenschappen. Met de combinatie van deze gegevens is succesvol getracht om geregistreerde klimaatoscillaties op millenniumschaal op korte afstand betrouwbaar te correleren zonder afhankelijk te zijn van nauwkeuriger dateringsmethoden dan nu voorhanden zijn.
Bodemchemische gegevens en de isotoopsamenstelling van kalk en organische stof in de löss hebben nieuwe mogelijkheden geboden om betrouwbaarder gegevens over neerslagintensiteiten in de ijstijd af te leiden. Hieruit is gebleken dat de als neerslagindicator geaccepteerde d13C-waarde van organische stof onderhevig kan zijn geweest aan afbraakprocessen na afzetting en daarom niet zonder meer betrouwbaar is. Op de testlocatie in Servië bleek echter de veel minder vaak toegepaste d13C-waarde van kalk wel betrouwbaar. Uit bodemchemisch onderzoek lijkt vooral een ratio van Ba en Sr veelbelovend als neerslagindicator in een relatief grote klimaatrange.

Uit korrelgroottegegevens zijn met een model reconstructies gemaakt van de belangrijkste windrichting gedurende de verschillende delen van de laatste ijstijd in oost en centraal Europa. Hierbij wijzen de gegevens er op dat er een verandering van hoofdwindrichting van west naar noordwest moet zijn opgetreden in het laatste deel van het laatste glaciaal.

© Copyright Vrije Universiteit Amsterdam