4. Bussemaker versterkt relatie met Zuid-Afrika
Bussemaker versterkt relatie met Zuid-Afrika
Toespraak, 15 mei 2009
Bussemaker hoopt op mooie resultaten voor meisjes en vrouwen, voor
gehandicapten en niet-gehandicapten, en iedereen die door sport kan
deelnemen aan de samenleving. Dat zei de staatssecretaris ter
gelegenheid van de ondertekening van het Arrangement sport en
recreatie 2009-2011 met Zuid-Afrikaanse staatssecretaris van Sport en
Recreatie, Gert Oosthuizen, op 15 mei 2009 in Pretoria.
Dames en heren,
Allereerst wil ik u hartelijke bedanken voor de gastvrijheid die ik
voel hier in Zuid-Afrika. Mijn aanwezigheid hier zie ik in het licht
van de lange en prettige relaties tussen Zuid-Afrika en Nederland. In
1997 hebben we met een Memorandum of Understanding de basis gelegd
voor een goede samenwerking tussen onze regeringen, de lokale en
provinciale overheden, en sportorganisaties in Nederland en
Zuid-Afrika.
Ondanks dat u nog druk was met de formatie van een nieuwe
Zuid-Afrikaanse regering is het gelukt om onze relaties vandaag weer
te onderstrepen. Dat doen we door het arrangement 2009 - 2011 te
tekenen. En af te spreken dat we via sport proberen meer mensen de
mogelijkheid te geven mee te doen in de samenleving. Via de kracht van
sport de sociale cohesie vergroten.
Deze afspraak maak ik met meerdere landen in het kader van een
Nederlands programma dat ik samen met mijn collega minister Koenders
van Ontwikkelingssamenwerking uitvoer. Met u ga ik echter een stapje
verder met de ondertekening van dit arrangement.
U en ik gaan uitwisselingsprogramma's faciliteren. We zetten in op
Sportcommunity-programma's gericht op jeugd. We willen kennis en
deskundigheid uitwisselen over onder andere voetbal, hockey, judo en
cricket, de zogenaamde `train de trainers programma's'. Inzetten op de
uitwisseling en expertise op het terrein van anti-dopingpreventie en
van voedingssupplementen.
Maar het Arrangement 2009 - 2011 besteed ook aandacht zaken die mij
persoonlijk na aan het hart liggen. Namelijk sportmogelijkheden voor
gehandicapten. En het uitbreiden van de emancipatie en gelijkheid voor
meisjes en vrouwen. Sport kan daarin een belangrijke rol spelen.
Op de laatste twee onderwerpen wil ik graag iets verder ingaan.
Dames en heren, in veel landen, ook in Nederland, leven mensen met een
beperking nog in sociale afzondering, soms zelfs verborgen voor de
buitenwereld.
De waarde van sport in het doorbreken van het isolement van deze
mensen is lang onderschat. Gelukkig raken we er steeds meer van
doordrongen dat sport meer is dan bewegen alleen. Dat het ook een
bindmiddel is in de samenleving.
In Nederland wordt de laatste jaren de gehandicaptensport steeds meer
geïntegreerd in de reguliere sport. En dat kan ook. Denk aan de
Zuid-Afrikaanse atleet Oscar Pistorius die met twee kunstbenen mee kon
doen aan de kwalificatiewedstrijden voor de Olympische Spelen.
Mensen met een handicap moeten kunnen sporten en het liefst bij een
sportclub in de buurt. Ook revalidatie-instituten of afdelingen van
lokale ziekenhuizen en instellingen voor gehandicapten kunnen een
belangrijke rol spelen bij de bevordering van de sportdeelname van
deze mensen.
Natuurlijk is sport is geen tovermiddel, maar net als met dans en
muziek, kan het mensen op een onconventionele manier uit het isolement
halen. Dat vereist overigens wel kennis van de specifieke
mogelijkheden en didactische vaardigheden in het lesgeven aan mensen
met een handicap. Het vereist kundige begeleiders die uitgaan van wat
mensen wel en niet zelf kunnen.
Die kennis en ervaring kunnen we volgens mij met elkaar delen. Daarom
is de uitwisseling van expertise over aangepaste methodieken,
voorzieningen en materialen en het bevorderen van opleidingen van
trainers in het Arrangement opgenomen.
We kunnen veel bereiken met de inzet van gehandicapte rolmodellen en
experts. Overal in de wereld heeft sport een enorm bereik via de
stadions en de media. Ook bij mensen die zelf niet aan sport doen, of
kunnen doen. Ik denk aan de Paralympics in China. De enorme aandacht
voor dit evenement heeft bijvoorbeeld de positie van gehandicapten in
de Chinese samenleving verbeterd.
Dames en heren,
zoals ik al zei, sport is meer dan alleen bewegen en een goede
gezondheid. Sport kan voor meisjes en vrouwen een manier zijn om de
eigen emancipatie te vergroten. Om meer voor zichzelf op te komen.
Deelname aan sport en spel wakkert niet alleen het zelfvertrouwen van
meisjes en vrouwen aan. Het vergroot ook het zelfbewustzijn en respect
voor het eigen lichaam waardoor de (seksuele) weerbaarheid vergroot
wordt. En dat biedt mogelijkheden om sekse-stereotypen en het uitdagen
van sociaal-culturele verwachtingspatronen ter discussie te stellen.
Ten slotte, kunnen meisjes en vrouwen met sportdeelname het sociale
netwerk uitbreiden, voorbij gezin en familie. Sport als middel om uit
een sociaal isolement te komen en de eigen aanwezigheid in de openbare
ruimte te legitimeren.
Dat klinkt makkelijker dan het is. De persoonlijke en lokale omgeving
vormen voor veel meisjes en vrouwen een belemmering bij de deelname
aan sport- en spelactiviteiten. Denk aan de Keniaanse hardloopster
Lornah Kiplagat, die `s nachts moest trainen omdat het niet werd
getolereerd dat vrouwen openlijk aan sport deden.
Sportprojecten moeten zich daarom heel specifiek op hen richten en
rekening houden met bijvoorbeeld veiligheid, huishoudelijke
verplichtingen, en kledingnormen. Om meisjes en vrouwen werkelijk de
kans te geven aan sport te kunnen deelnemen is het van belang deze
belemmeringen te begrijpen en de gemeenschap waarin zij leven te
betrekken bij het wegnemen van die belemmeringen.
Ik zou graag ervaringen uitwisselen ten aanzien van projecten die zich
richten op meisjes en vrouwen in de sport. We zouden kunnen denken aan
sportieve weerbaarheids-trainingen en het integreren van sport- en
beweegactiviteiten bij opvangprojecten. Daarbij vind ik het belangrijk
`krachtige' vrouwen uit de internationale sport of de eigen
samenleving als rolmodel in te schakelen. Zoals Lornah Kiplagat.
Rolmodellen kunnen ook hiv/aids bespreekbaar maken.
Het aanstaande WK-voetbal 2010 in Zuid-Afrika biedt een uitdagende
gelegenheid om de positieve kracht van sport en de kansen die het
biedt voor ontwikkeling van mensen voor het voetlicht te brengen.
Zowel in Zuidelijk Afrika als in Nederland.
In de aanloop naar en tijdens het WK zullen we samen met Nederlandse
sportorganisaties, bekende sporters en de Zuid-Afrikaanse
partnerorganisaties werken aan een aantal waardevolle activiteiten
gericht op sport en ontwikkeling.
Dames en heren, ik heb nu lang genoeg gepraat. Laten we overgaan tot
de ondertekening, want voor ons ligt een belangrijk document. Waarmee
we, naar ik hoop, mooie resultaten kunnen boeken voor meisjes en
vrouwen, voor gehandicapten en niet-gehandicapten, en iedereen die
door sport kan deelnemen aan de samenleving.
Hartelijk dank voor de aandacht.
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport