6-5-2009
Tentoonstelling en boek over werkende armen
`Onzeker bestaan, leven aan de rafelrand van de arbeidsmarkt'. Onder
deze titel organiseert de FNV in 2009 op een groot aantal plaatsen in
het land een tentoonstelling met portretten van en interviews met
werkenden. Hiermee vraagt de FNV aandacht voor de positie van
werknemers en zelfstandigen die met werken een krap inkomen verdienen
en daarvan maar moeilijk rond kunnen komen. Vaak zijn het
alleenstaande ouders (moeders).
Voorlopig zijn deze data al bekend:
Dinsdag 12 en woensdag 13 mei, Beurs van Berlage, Amsterdam
Zaterdag 23 mei, Grote Markt, Goes (10-16 uur)
Dinsdag 23 juni - 6 juli, Stadhuis Rotterdam
De portretten en interviews zijn gebundeld in het gelijknamige boek
`Onzeker bestaan. Leven aan de rafelrand van de arbeidsmarkt' van Will
Tinnemans, uitgeverij Nieuw Amsterdam.
Veel mensen werken via los-vaste overeenkomsten, op uitzendbasis,
payroll-constructies of andere overeenkomsten met een minimale
zekerheid voor de werknemer en een maximale zekerheid voor de
werkgever. Bovendien verrichten veel werknemers hun dagelijks werk
onder risicovolle omstandigheden. Naleving van de Wet op de
Arbeidsomstandigheden wordt binnen bepaalde sectoren niet altijd even
serieus genomen.
Flexwerkers
Flexwerkers vormen binnen bedrijven een flexibele schil. In tijden van
economische neergang bezuinigen bedrijven het eerst op deze
werknemers. De FNV maakt zich grote zorgen over de enorme toename van
en diversiteit aan flexconstructies. Deze contractvormen veroorzaken
bij een grote groep werkenden een hoge mate van werk- en
inkomensonzekerheid.
Werk wordt vaak alleen in deeltijd aangeboden. Bijvoorbeeld in de zorg
en de supermarkten willen mensen vaak best voltijd werken. Maar dat
kan niet.
Veel mensen die aan de rafelrand van de arbeidsmarkt werken, ervaren
dat zij respectloos worden behandeld. Wat voor veel werknemers in
vaste dienst met goede banen als vanzelfsprekend geldt, blijkt voor
hen veel minder van toepassing.
Illegale werkers
De tentoonstelling vraagt ook aandacht voor de positie van illegale
werkers in Nederland. De FNV vindt dat alle werknemers, ook illegalen,
een reële mogelijkheid moeten hebben om uitbuiting en onveilige
werkomstandigheden aan de kaak te stellen: `geen paspoort, wel
rechten'.
Groeiende armoede
Armoede komt anno 2009 nog steeds voor in Nederland. Afhankelijk van
de gehanteerde definitie varieert het aantal arme huishoudens van 244
tot 662 duizend. Het aantal personen dat in 2005 in een huishouden
leefde met een inkomen onder de lage inkomensgrens lag op circa 1,4
miljoen. Dat is bijna 9 procent uit van de Nederlandse bevolking.
Schokkende cijfers voor een hoogontwikkeld land als Nederland.
De armoede onder werkenden loopt de laatste jaren ook verder op: van
97 naar 182 duizend in de periode van 1990 tot 2005. Bijna een
verdubbeling dus.
Het aantal `arme' zelfstandigen stijgt zelfs met een factor 2,5: van
50 tot 128 duizend.
Over het algemeen wordt aangenomen dat de oorzaak van deze vormen van
armoede vooral is toe te schrijven aan de herziening van het stelsel
van sociale zekerheid. Bovendien blijkt de stijging van het
minimumloon sterk achtergebleven.
Veel zelfstandigen komen in armoede terecht. Maar ook alleenstaande
moeders met deeltijdbanen. Voor de FNV is het duidelijk dat werk als
de koninklijke weg uit de armoede niet meer vanzelfsprekend is.
De interviews geven aanleiding om de verslechtering van
arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden aan de onderkant van de
arbeidsmarkt ter discussie te stellen en te vragen om verbetering.
De FNV wil: Gewoon goed werk, voor iedereen!
Werk dat een inkomen oplevert dat `hem/haar en zijn/haar gezin een
menswaardig bestaan verzekert, welke beloning zo nodig met andere
middelen van sociale bescherming zal worden aangevuld'. Zo staat het
in artikel 23 (3) van de mensenrechten. En zo willen we het in
Nederland!
Stellingen
1. Werkende armen met kleine banen moeten veel vaker dan nu in de
gelegenheid worden gesteld om met volwaardige contracten te werken.
2. Voor werkende armen moeten maatregelen in de fiscale sfeer
verbetering brengen in hun inkomenspositie, ook al gaat dat ten koste
van de koopkracht van de midden- en hogere inkomens. Verhoging van de
alleenstaande-oudertoeslag is ook een mogelijkheid.
3. In het stelsel van sociale zekerheid moet meer ruimte gecreëerd
worden om werkende armen financieel bij te staan. Dat moet op centraal
niveau worden geregeld en mag niet afhankelijk zijn van gemeentelijk
beleid.
4. Flexwerk zou beperkt moeten worden tot piekperioden en
ziektevervanging. Werk voor negen maanden per jaar? Dan een normaal
contract.
5. Gelijk werk, gelijk loon. De gewone cao zou ook vanaf de eerste dag
voor uitzendkrachten moeten gelden.
Voorwoord van Agnes Jongerius, voorzitter FNV
"Wat een moed, wat een veerkracht, wat een incasseringsvermogen. Die
woorden komen bij me op als ik de verhalen in dit boek lees. Op onze
oproep aan werkende armen meldden zich veel vrouwen - vaak
alleenstaande moeders. Want, zo zeiden ze, wij hebben niets meer te
verliezen. `We zijn de schaamte voorbij.' En ondanks hun armoede zijn
ze trots. Trots op hun kinderen, trots dat ze het ondanks alles toch
steeds redden. Hun liefste wens: ontsnappen aan de armoede en een
betere toekomst voor hun kinderen. Dat geldt ook voor de mannen. Ze
werken hard, scholen zich bij en toch is er weinig uitzicht op
positieverbetering. Voor laaggeschoold en een beetje ouder zit de
arbeidsmarkt al gauw op slot. Dat begint zelfs al bij je dertigste. En
vaak nog eerder, omdat werkgevers liever alleen jeugdlonen betalen."
Agnes Jongerius, voorzitter FNV, in het voorwoord van het boek
`Onzeker bestaan. Leven aan de rafelrand van de arbeidsmarkt'.
De tentoonstelling
De tentoonstelling bestaat uit 20 oprolbare panelen. Gemakkelijk te
vervoeren en te verplaatsen. De tentoonstelling bevat een introductie
en eindtekst en 19 portretten van alleenstaande moeders die werken als
postbesteller, schoonmaakster of productiemedewerkster; werknemers met
twee banen; werkers in de vleesverwerkende industrie en de
taxibranche; een zelfstandige; werkers in de zorg en domestic workers:
iIlegale werknemers die het huishouden van Nederlandse gezinnen
bestieren.
Bestellen
Onzeker bestaan
Will Tinnemans
De portretten en interviews zijn gebundeld in het boek Onzeker
bestaan, leven aan de rafelrand van de arbeidsmarkt, Will Tinnemans,
foto's Chris de Bode, uitgeverij Nieuw Amsterdam, 2009, ISBN 978 90
468 0584 8, prijs EUR 14,95.
FNV