Nederlands Jeugdinstituut
Beoordeling sociaal aanpassingsvermogen helpt
Het Nederlands Jeugdinstituut heeft een screeningsinstrument
ontwikkeld om het sociaal aanpassingsvermogen bij jeugdigen in kaart
te brengen. Hiermee kunnen hulpverleners globaal beoordelen of iemand
een lichte verstandelijke beperking (lvg) heeft. In de praktijk
blijken hulpverleners het lastig te vinden lvg-problematiek te
herkennen. Aangezien onderzoek uitwijst dat de mate van sociaal
aanpassingsvermogen minstens evenveel zegt over een eventuele
verstandelijke handicap als het IQ, kan dit zogeheten BSA-instrument
een goed hulpmiddel zijn bij het indiceren van de juiste zorg.
Met het van kracht worden van de Wet op de jeugdzorg zou de
indicatiestelling voor jeugdigen met een licht verstandelijke
beperking (lvg-jeugdigen) van het centrum voor indicatiestelling zorg
overgeheveld worden naar bureau jeugdzorg. Dit vormde de aanleiding om
het BSA (Beoordeling Sociaal Aanpassingsvermogen)-instrument te
ontwikkelen. Vooralsnog is deze overheveling uitgesteld tot na de
evaluatie van de Wet op de jeugdzorg. Om overlappende afspraken op
zowel jeugdzorg als AWBZ-zorg te voorkomen heeft een commissie onder
voorzitterschap van Robin van Linschoten de staatssecretaris van VWS
en de minister voor Jeugd en Gezin geadviseerd de keuze voor jeugdzorg
of AWBZ niet meer alleen te laten afhangen van het IQ maar ook de mate
van sociaal aanpassingsvermogen te betrekken. De commissie verwijst
daarbij naar het BSA-instrument van het Nederlands Jeugdinstituut.
BSA
De BSA (Beoordeling Sociaal Aanpassingsvermogen) is bestemd voor
hulpverleners die een indicatie voor AWBZ-zorg of jeugdzorg
voorbereiden. Er zijn twee versies van. Een voor kinderen die het
(speciaal) basisonderwijs volgen (BSA-k) en een voor jongeren die het
(speciaal) basisonderwijs (BSA-j) hebben afgesloten. Beide versies
bevatten 18 vragen om sociale, conceptuele en praktische vaardigheden
te beoordelen. Door zowel het sociaal aanpassingsvermogen als het IQ
te beoordelen, is nader vast te stellen of er sprake is van
lvg-problematiek. Bij het bepalen van de benodigde zorg moeten
natuurlijk ook de opvoedingssituatie en leefomgeving van de jeugdige
in kaart gebracht worden.
Gebruikersvriendelijk en betrouwbaar
Uit onderzoek is gebleken dat het BSA-instrument betrouwbaar, valide
en gebruikersvriendelijk is. Hulpverleners kunnen de vragenlijst zelf
al na een of twee screeningsgesprekken invullen zonder dat het veel
tijd in beslag neemt. De inhoud van de vragen sluit aan bij de
internationaal erkende definitie van een verstandelijke beperking. Uit
een inventarisatie van nationale en internationale instrumenten die
het sociaal aanpassingsvermogen meten, bleek geen van de gevonden
instrumenten voldoende gebruikersvriendelijk.
Samen met het instrument zijn een handleiding en onderzoeksrapport
verschenen. Na het invullen van het formulier Instrument Beoordeling
Sociaal Aanpassingsvermogen, kunt u deze documenten gratis downloaden.
- Ontwikkeling van en onderzoek naar het instrument Beoordeling
Sociaal Aanpassingsvermogen. Eindrapport, 2009. Auteurs: Ria Schouten,
Lianne Lekkerkerker, Carolien Konijn.
- Beoordeling Sociaal Aanpassingsvermogen (BSA). Handleiding, 2009.
Auteurs: Ria Schouten, Lianne Lekkerkerker, Carolien Konijn.
- BSA-k versie voor kinderen op het (speciaal) basisonderwijs.
- BSA-j versie voor jongeren die het speciaal basisonderwijs hebben
afgesloten.
Onderzoeksrapport, BSA-instrument en bijbehorende handleiding zijn na
invulling van een vragenformulier als pdf te downloaden.