Algemene Onderwijsbond

datum: 11 mei 2009
Cover Hoe rijk is mijn schoolbestuur Schoolbesturen in basis- en voortgezet onderwijs hebben veel grotere reserves dan nodig is. Ze zijn onterecht te voorzichtig met investeringen. Dat blijkt uit een publicatie van de Algemene Onderwijsbond, die vandaag uitkomt. Zo kunnen schoolbesturen tegen de twee miljard euro vrij spelen voor eenmalige investeringen in de kwaliteit van het onderwijs, aldus AOb-voorzitter Walter
Dresscher. Besturen die hun risicoâs in kaart hebben gebracht hebben een veel kleiner weerstandsvermogen nodig dan scholen met een zwak financieel management. De reserves kunnen met de helft omlaag, zo blijkt uit adviezen van besturenorganisaties aan individuele schoolbesturen, wat ruwweg neerkomt op ene investeringsimpuls van twee miljard euro.

Dresscher: âKijkend naar de economische crisis is dit een welkom moment om reserves om te zetten in onderwijsinvesteringen. Daarmee zorgt onderwijs voor werk en voor een beter geschoolde beroepsbevolking als de crisis weer voorbij is.â Daarnaast hoeven scholen volgens hem minder geld over te houden op hun lopende begroting. Nu spaart de hele onderwijssector jaarlijks een half miljard euro en voegt dat toe aan de reserves. âMeer geld opsparen is overbodig, dat kan ingezet worden voor structurele verbeteringen van het onderwijsâ, aldus Dresscher.

Op dit moment ligt het weerstandsvermogen â een maat voor de relatieve rijkdom en voor de buffer bij calamiteiten - van scholen in het basis- en voortgezet onderwijs op 30 procent. Volgens risicoanalyses die scholen laten uitvoeren is een percentage van 7 voldoende bij een laag risicoprofielen 15 bij een hoog risicoprofiel. Zelfs scholen die met grote onzekerheden in bedrijfsvoering te kampen hebben, kunnen volgens die risicoanalyses dus met de helft toe van het huidige landelijk gemiddelde.

âUit een soort onberedeneerde voorzorg en vanwege gebrek aan financiële deskundigheid sparen schoolbesturen veel meer dan nodig isâ, constateert Dresscher. Dat blijkt ook nog eens het feit dat in het primair en voortgezet onderwijs nauwelijks wordt geïnvesteerd. Van hun jaarlijkse begroting besteden schoolbesturen slechts 1,7 procent (po) tot 3,7 procent (vo) aan meerjarige investeringen. Wanneer alle schoolbesturen gaan zitten op het hoogste risicoprofiel en een weerstandsvermogen nastreven van 15 procent spelen ze tenminste twee miljard euro vrij voor investeringen.

Factsheet Hoe rijk is mijn schoolbestuur

Kengetallen per sector (2007)
PO VO MBO HBO WO Rentabiliteit 1,4% 1,6% -0,3% 2,0% 2,9% Solvabiliteit 60% 46% 45% 36% 56% Weerstandsvermogen 30% 27% 46% 34% 48% Liquiditeit 2,54 1,66 0,95 0,73 0,92 Investeringen 1,7% 3,7% 19,0% 11,9% 8,6%

Trends

Inmiddels hebben alle onderwijsinstellingen 10.212 miljoen euro gespaard, ruim tien miljard. Kijken we naar de sectoren waarvan de gegevens over tien jaar beschikbaar zijn, dan zijn de vermogens opgelopen van 5,3 miljard tot 7,4 miljard. Een vermogensgroei van 39 procent.

Scholen zijn steeds meer gaan sparen. Aanvankelijk hielden de instellingen waar toen gegevens van beschikbaar (vo, bve, hbo, wo) waren rond de 150 miljoen per jaar over. Inmiddels sparen die instellingen jaarlijks tussen de 300 en 400 miljoen euro.

In basis- en voortgezet onderwijs wordt opvallend weinig geïnvesteerd.

Kijken we naar het hele onderwijs dan schommelt het jaarlijkse exploitatie-overschot tussen de 500 miljoen en de 600 miljoen, ongeveer 2 procent van de jaarlijkse geldstroom van het ministerie naar de onderwijsinstellingen. Gezien de toch al royale vermogens lijkt dat volstrekt onnodig.

De grootste spaarders zijn de expertisecentra voor speciaal onderwijs, hun rentabiliteit (winst) lag in 2007 op 4,3 procent.

Uit de jaarrekeningen voor de expertisecentra blijkt dat een groot aantal een weerstandsvermogen van 10 tot 20 procent voldoende vindt. Rapporten van basisscholen die een risico-analyse hebben laten uitvoeren komen uit op een weerstandsvermogen van 7 tot 15 procent als voldoende. Kortom: de grens van 40 procent kan een stuk lager komen te liggen, ook voor het voortgezet onderwijs, zo blijkt uit een nota van de Inspectie van het Onderwijs.

Uw school?
Op de website www.hoerijkismijnschoolbestuur.nl vindt u de gegevens van alle schoolbesturen in basis-, speciaal-, voortgezet onderwijs en de bve (mbo). Het maakt voor het eerst een vergelijking van 2006 en 2007 mogelijk in het basisonderwijs.