Gepubliceerd op 7 mei 2009
Identificatie van eiwitdomein draagt bij aan gezonder voedsel
Gepubliceerd op 7 mei 2009
Frank Takken
Foto: Gerben van Ooijen.
Wetenschappers van de Universiteit van Amsterdam (UvA) en Wageningen
Universiteit en Researchcentrum hebben het eiwitdeel gevonden dat de
activiteit van het aangeboren immuunsysteem van mensen en dieren
reguleert. Ze ontdekten bovendien dat vergelijkbare veranderingen in
dit regelmechanisme leiden tot vergelijkbare verstoringen in het
immuunsysteem van plant en mens. De bevindingen, die deze week zijn
gepubliceerd in Science, dragen bij aan gezonder en veiliger voedsel
en bovendien tot een beter begrip van auto-immuunziekten bij de mens.
Ziektekiemen worden in het immuunsysteem herkend door zogenoemde
receptoren. Bekend was dat deze receptor-eiwitten van zowel plant als
dier (van zee-egel tot mens) een zeer vergelijkbare structuur hebben.
Veranderingen in deze receptoren leiden tot een slecht werkend of
juist overactief immuunsysteem en daardoor tot diverse
auto-immuunziektes. Menselijke varianten hiervan zijn ziektes van
Crohn, sarcoidosis, jicht en Blau syndroom. In planten leiden deze
mutaties onder andere tot paranoïde planten, die vechten tegen
denkbeeldige ziektekiemen.
In het artikel van Frank Takken (UvA) en Wladimir Tameling (Wageningen
UR) komt het moleculaire mechanisme aan bod dat de activiteit van deze
immuunreceptoren reguleert in planten. Omdat deze receptoren het
verschil maken tussen een gezonde plant en een zieke, of zelfs dode,
plant is goede regulatie essentieel; `uit' in de afwezigheid van een
ziektekiem, maar snel geactiveerd na infectie. Takken en Tameling
ontdekten eerder dat het centrale domein van deze grote zogenoemde
multi-domeinreceptoren grotendeels verantwoordelijk is voor de
regulatie. Hier beschrijven ze dat dit regulatiemechanisme
vergelijkbaar is in immuunreceptoren van plant en mens.
Multi-domeinreceptoren
Met multi-domeinreceptoren doelen de wetenschappers op een eiwit dat
uit meerdere modules bestaat die verschillende functies hebben. De
receptor is te vergelijken met een brandalarm, dat bestaat uit een
rooksensor, een kastje dat waarneemt dat de sensor is geactiveerd en
een alarmbel. Ieder onderdeel heeft zijn eigen taak en het weghalen
van een onderdeel zorgt dat het hele apparaat defect is. Hetzelfde
geldt voor dit type eiwitten. Er is een deel dat zorgt dat de
ziektekiem herkend wordt (rooksensor), een deel dat zorgt dat deze
informatie vertaald en doorgegeven wordt (kastje) en het derde deel
dat het signaal doorgeeft aan andere eiwitten die zorgen dat de cel
zijn afweer aan zet (rinkelende alarmbel).
Publicatiegegevens
F.L.W. Takken en W.I.L. Tameling, 2009. To nibble at plant resistance
proteins. Science, 8 mei 2009.
Bron: UvA Persvoorlichting
Universiteit van Amsterdam