Brussel, 4 mei 2009
Voorjaarsprognoses 2009-2010: 2009 wordt moeilijk, maar EU-economie
stabiliseert zich dankzij steunmaatregelen
Volgens de voorjaarsprognose van de Commissie zal het bbp in de Europese
Unie dit jaar met 4 % dalen en zich in 2010 min of meer stabiliseren. De
belangrijkste oorzaken van de recessie zijn de verergerende wereldwijde
financiële crisis, een sterke krimp van de wereldhandel en verdere
correcties op de woningmarkt in een aantal economieën. Er wordt evenwel
verwacht dat de groei in de loop van 2010 enigszins zal aantrekken naarmate
de budgettaire en monetaire stimuleringsmaatregelen vrucht beginnen af te
werpen. De arbeidsmarkten zullen hard worden getroffen, met een verwachte
toename van de werkloosheid in de EU tot 11 % in 2010. Ook het
overheidstekort zal de hoogte inschieten tot 7¼ % van het bbp in 2010,
rekening houdende met zowel de vertraging van de economie als de
steunmaatregelen die de lidstaten op eigen initiatief hebben genomen in
overeenstemming met het door de Commissie voorgestelde Europees herstelplan.
"De Europese economie bevindt zich in het brandpunt van de zwaarste en
omvangrijkste recessie sinds de Tweede Wereldoorlog. We verwachten
evenwel dat de ambitieuze maatregelen die de regeringen en de centrale
banken in deze uitzonderlijke omstandigheden genomen hebben, de
neerwaartse spiraal in de economische bedrijvigheid dit jaar een halt
zullen toeroepen en volgend jaar een herstel zullen helpen inluiden.
Om dit mogelijk te maken, zullen we snel schoon schip moeten maken met
de "besmette activa" van de banken en zo nodig nieuwe
kapitaalinjecties geven," aldus Joaquín Almunia, Commissaris voor
Economische en financiële zaken.
Wereldwijde groei opnieuw in de zwarte cijfers
De verergerende financiële crisis leidde in de winter tot een krimp
van de wereldwijde bedrijvigheid en een scherpe daling in de
wereldhandel en de industriële productie. Steeds meer landen,
waaronder ook opkomende en ontwikkelingslanden, zijn in de economische
neergang meegesleurd. Naarmate de budgettaire en monetaire
stimuleringsmaatregelen evenwel aanslaan en de financiële crisis
langzaam uitdooft, zou de groei van het mondiale bbp in de tweede
helft van 2009 opnieuw in de zwarte cijfers moeten komen, om in 2010
2 % te bereiken.
Zware recessie in de EU maar het einde is in zicht
De recessie die in het tweede kwartaal van 2008 begon, verergerde naar
het eind van het jaar, met in het laatste kwartaal een daling van
circa 1½ % (van kwartaal tot kwartaal) van het bbp van zowel de EU als
de eurozone. Enquête- en cijfergegevens wijzen op een verdere
verslechtering in het eerste kwartaal van dit jaar. Alle lidstaten
worden getroffen door de neergang, ofschoon hun vooruitzichten
verschillen afhankelijk van de mate waarin zij blootstaan aan de
financiële crisis, de dynamiek op de woningmarkt en de openheid van
hun economie.
Naarmate de financiële markten zich stabiliseren, het
beleggersvertrouwen groeit en zowel de budgettaire steunmaatregelen
als het soepeler monetaire beleid doorwerken in de reële economie, zal
de daling van het bbp tegen het einde van het jaar afvlakken en zou de
groei in de loop van 2010 weer enigszins positief moeten worden.
De neergang treft niet alleen alle lidstaten, maar ook nagenoeg alle
partijen aan de vraagzijde. De particuliere investeerders hebben het
bijzonder hard te verduren, zoals blijkt uit de afgenomen
vraagverwachting, een scherpe daling in de bezettingsgraad en de nog
altijd strikte financieringsvoorwaarden. Ook de export is sterk
gekrompen als gevolg van de uitgesproken teruggang in de wereldhandel.
Terwijl de particuliere consumptie nog relatief goed standhoudt, mede
dankzij lagere olieprijzen en een lagere inflatie, zal de progressieve
verslechtering op de arbeidsmarkt het werkelijk beschikbare inkomen
waarschijnlijk drukken. Alleen de overheidsconsumptie en de
overheidsinvesteringen zullen dit jaar positief tot de groei
bijdragen, onder meer door de budgettaire stimuleringsmaatregelen in
het kader van het EU-herstelplan.
Harde klappen voor de arbeidsmarkt en de overheidsfinanciën
De Europese arbeidsmarkten begonnen in de loop van vorig jaar af te
koelen, met de gebruikelijke vertraging ten opzichte van de
economische achteruitgang. De verwachting is dat de werkgelegenheid in
de EU en de eurozone dit jaar met circa 2½ % zal krimpen en met nog
eens 1½ % in 2010, wat overeenkomt met een verlies van ongeveer 8½
miljoen banen over beide jaren, in tegenstelling tot de 9½ miljoen
banen die er in de periode 2006-2008 netto zijn bijgekomen.
Ook de overheidsfinanciën krijgen het door de recessie hard te
verduren: het begrotingstekort in de EU zal dit jaar meer dan
verdubbelen (van 2,3 % van het bbp in 2008 naar 6 %) en in 2010 nog
verder toenemen (tot 7¼ %). De grote verslechtering in de algemene
begrotingspositie is ten dele te wijten aan de economische vertraging
zelf, aangezien de automatische stabilisatoren betrekkelijk groot zijn
in Europa, maar is ook toe te schrijven aan de niet onbeduidende
begrotingssteun die de afzonderlijke lidstaten aan de economie hebben
verleend.
(Tijdelijk) Zeer lage inflatie
De inflatie is de laatste maanden zeer sterk gedaald en zal naar
verwachting ook het tweede en derde kwartaal van dit jaar zeer laag
blijven als gevolg van blijvende basiseffecten, zwakke economische
vooruitzichten en een verwachte daling van de grondstoffenprijzen.
Volgens de prognoses zal de HICP-inflatie algemeen in 2009 net geen
1 % bedragen in de EU (en ½ % in de eurozone), met een dieptepunt in
beide gebieden in het derde kwartaal. Aangezien de basiseffecten van
voorbije energie- en voedselprijsstijgingen dit najaar uit het
jaarcijfer verdwijnen, zal de HICP-inflatie naar verwachting langzaam
aantrekken tot circa 1¼ % volgend jaar.
Grote onzekerheid blijft
De wereldeconomie worstelt met de zwaarste recessie sinds de Tweede
Wereldoorlog, wat maakt dat er grote onzekerheid bestaat over de
economische en de inflatievooruitzichten. Het risico dat de
vooruitzichten slechter uitvallen dan verwacht, hangt vooral af van de
gevolgen van de financiële crisis en de mate waarin de verschillende
economische sectoren elkaar beïnvloeden. Anderzijds kan het effect dat
de budgettaire en monetaire stimuleringsmaatregelen sorteren bij het
herstellen van de stabiliteit van en het vertrouwen in de financiële
markten en het ondersteunen van de economische bedrijvigheid, groter
zijn dan verwacht. De risico's voor de inflatievooruitzichten lijken
dit jaar stabiel, rekening houdende met mogelijke ontwikkelingen van
de grondstoffenprijzen en het prijs- en loonvormingsgedrag.
Een meer gedetailleerd verslag is te vinden op:
http://ec.europa.eu/economy_finance/thematic_articles/article14927_en.
htm
European Union