Frozen desert alive. The role of sea ice for pelagic macrofauna and its
predators: implications for the Antarctic pack-ice food web
Datum: 01 mei 2009
Promotie: H. Flores, 13.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5,
Groningen
Proefschrift: Frozen desert alive. The role of sea ice for pelagic
macrofauna and its predators: implications for the Antarctic pack-ice
food web
Promotor(s): prof.dr. W.J. Wolff
Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen
Biologisch leven onder Antarctische ijsschotsen van cruciaal belang
Een tot nu toe onbekende wereld bevindt zich op het grensvlak tussen
het drijvende Antarctische ijs en het zeewater eronder. Hauke Flores
besteedde met zijn onderzoek speciale aandacht aan deze ijs-water
grens, waar organismen leven die van groot belang zijn voor
Antarctische vogels en zeezoogdieren. Aangezien de biologische
productie vlak onder het zee-ijs zo cruciaal lijkt binnen het
ecosysteem, is het belangrijk om deze zone goed onder de loep te
nemen. De onderkant van ijsschotsen is echter niet gemakkelijk te
bestuderen met conventionele onderzoeksmethoden. Met een visnet dat
bij het Wageningen IMARES is ontwikkeld, het `Surface and Under Ice
Trawl' (SUIT), werd het wél mogelijk onder het ijs monsters te nemen.
Flores zette SUIT naast andere technieken, zoals vallen met aas en
duikend onderzoek, in om het leven te bestuderen in Antarctische
diepzeegebieden. Hij richtte zijn onderzoek op de structuur van de
voedselketen, op de soortensamenstelling en op de ruimtelijke
verspreiding van dieren in het zee-ijs.
De oceaan rond Antarctica bevriest ieder jaar opnieuw over een gebied
twee keer zo groot als Europa. Dit gebied is bekend als de
Antarctische Seizoens IJszone (Antarctic Seasonal Sea Ice Zone, of
SIZ). Het pakijs wordt vaak beschouwd als een kale ijswoestijn zonder
leven, maar niets is minder waar. Ondanks de barre omstandigheden kent
het gebied een opmerkelijke biodiversiteit en is rijk aan biologische
hulpbronnen zoals het garnaalachtige Antarctische krill (Euphausia
superba). Grote aantallen pinguïns, andere zeevogels, zeehonden en
walvissen zijn kenmerkend voor de biologische rijkdom van het
ecosysteem. Veel van deze soorten zijn uniek voor de Antarctische
Oceaan en kennen daarom een hoge beschermingsstatus. Door de opwarming
van de aarde verandert de verspreiding van het zee-ijs in bepaalde
delen van Antarctica. Het is daarom van groot belang om te begrijpen
wat de ecologische betekenis van zee-ijs is om toekomstige
veranderingen in het Zuidpool ecosysteem te voorspellen.
De resultaten die Flores in zijn proefschrift beschrijft leveren nieuw
en direct bewijs dat zee-ijs cruciaal is voor het ecosysteem in de
Antarctische SIZ. Daarnaast blijkt het traditionele beeld dat krill
het middelpunt van het voedselweb vormt een te eenvoudige voorstelling
van de werkelijkheid. Deze kennis kan bijdragen tot betere inzichten
in de reactie van Antarctische mariene ecosystemen op veranderende
kenmerken van het zee-ijs, veroorzaakt door de opwarming van de aarde.
Dergelijk inzicht is belangrijk voor de bescherming van de natuur en
een verantwoord beheer van de visserij rond Antarctica.
Hauke Flores (Duitsland, 1974) studeerde biologie aan de universiteit
van Hamburg. Zijn promotieonderzoek deed hij, betaald door NWO en
gedetacheerd bij Wageningen IMARES, aan de Rijksuniversiteit
Groningen, bij het Centre for Ecological and Evolutionary Studies.
Inmiddels werkt hij als post-doc bij IMARES.
Laatst gewijzigd: 15 april 2009 11:03
Rijksuniversiteit Groningen