TNS NIPO

TNS NIPO-RTL publicaties

29 april 2009

Nog altijd veel steun monarchie in 2009

Maxima blijft populairste lid koningshuis
In 2009 is de steun voor de monarchie nog altijd onverminderd groot. Het merendeel van de Nederlanders (87%) is, als men de keuze tussen een koninkrijk en monarchie moet maken1, van mening dat Nederland een koninkrijk moet blijven.
In de jaren '90 was de steun voor de monarchie nog wel iets hoger, maar na een daling in maart 2003 stabiliseerde de steun per april 2003 weer en daarmee ook het aandeel dat pleitte voor een republiek. Nu ligt het percentage mensen dat pleit voor een republiek al jaren tussen de 13% en 15%.
Dit blijkt uit onderzoek van TNS NIPO in opdracht van RTL Nieuws.

Maxima onbetwist populairste lid koningshuis
Volgens een enquête van het Franse blad Point de Vue is niet Maxima, maar de Belgische prinses Mathilde de populairste Europese royalty. Maxima zelf staat op een tweede plaats.
In Nederland heeft Maxima echter geen concurrentie. Ook in april 2009 vindt meer dan de helft van de Nederlanders (51%) Maxima het meest sympathieke lid van het koningshuis. Haar populariteit is het afgelopen jaar iets afgenomen. Dat heeft er vooral mee te maken dat meer mensen alle leden van het koningshuis allemaal even sympathiek vinden (16%).
Voor de rest weinig verschuivingen. Willem-Alexander (10%) en Beatrix (5%) nemen onveranderd de tweede en derde positie in. Maxima doet het vooral goed bij vrouwen (55%), Beatrix scoort relatief goed bij 55 plussers (9%).

Populariteit Beatrix vrij constant
In vergelijking met een jaar geleden blijft het oordeel over ons staatshoofd vrij constant. 85% vindt dat zij het goed doet als staatshoofd, minder dan in 2007, maar nog altijd significant meer dan in de jaren 2003, 2004 en 2005.
De omschrijving `dicht bij het volk' werd iets meer dan tien jaar geleden nog door 61% van toepassing geacht op onze vorstin. In 2004 en 2005 was dit gedaald naar onder de 40%, in 2007 vond bijna de helft (49%) onze koningin `dicht bij het volk' staan. Nu is dat - net als in 2008 - 46%.
Koningin Beatrix zal niet de boeken ingaan als progressieve vorstin. In 1996 noemde 38% Koningin Beatrix progressief, maar dit daalde de volgende jaren. In 2007, 2008 en ook dit jaar is iets minder dan een kwart (24%) van mening dat onze vorstin progressief is. Koningin Beatrix wordt wel steeds boeiender gevonden. Waar twee jaar geleden nog 43% het staatshoofd als boeiend omschreef, was dat in 2007 gestegen naar 49%. In 2009 vindt iets meer dan de helft van de Nederlanders (53%) dat.

Willem-Alexander klaar voor de troon
De Nederlandse bevolking is, net zoals vorig jaar, positiever in haar oordeel over Willem-Alexander dan in haar oordeel over diens moeder. Zo wordt de kroonprins een stuk progressiever gevonden dan Beatrix (54% versus 24%).
Bovendien heerst sterker dan ooit de mening dat Willem-Alexander aanzienlijk dichter bij het volk staat dan zijn moeder (77% tegenover 46%). De kroonprins wordt ook iets boeiender gevonden dan de koningin (62% versus 53%).
Ruim acht op de tien Nederlanders (83%) vinden dat Willem-Alexander geschikt is als staatshoofd. Vorig jaar vond 86% van de Nederlanders hem `geschikt als staatshoofd', waarmee hij een zelfde percentage scoorde als zijn moeder op `doet het goed als staatshoofd'. Nu heeft Beatrix dus weer een beetje afstand genomen (87% versus 83%). Concluderend: steeds meer Nederlanders vinden Willem-Alexander dicht bij het volk staan en bovendien boeiend en progressief, maar iets minder mensen vinden hem geschikt als staatshoofd.

Maxima dicht bij het volk en boeiend
Met 51% van de Nederlanders die Prinses Maxima het meest sympathieke lid van het Koninklijk Huis vindt, blijft zij haar koppositie stevig in handen houden.
Ook weinig veranderingen in de aspecten waaruit haar populariteit is samengesteld.
87% is van mening dat zij dicht bij het volk staat, en 88% noemt haar `boeiend'. Bijna twee van de drie Nederlanders vinden haar progressief (64%).

Meeste Nederlanders vinden macht vorst(in) `precies goed' Twee van de drie Nederlanders (66%) zijn van mening dat de macht van de koning(in) nu precies goed is.2 Het aantal Nederlanders dat vindt dat de koning(in) meer macht moet krijgen, bedraagt nu 8%. Ruim een kwart van de Nederlanders (27%) is van mening dat het staatshoofd, net als in Zweden, geen wettelijke invloed zou moeten hebben.

Veel Nederlanders zien 2010 als afscheidsjaar Beatrix In 2005 was een kwart van de ondervraagden (24%) van mening dat Koningin Beatrix in 2007, wanneer Willem-Alexander veertig zou worden, afstand zou moeten doen van de troon. Toen dat moment wel erg dichtbij kwam, zag meer dan de helft van de Nederlandse bevolking onze koningin nog graag een jaar aanblijven als staatshoofd. Zodat zij in 2008, als zij 70 jaar wordt, afstand kon doen van de troon. Dat is niet gebeurd. Op 27 april jongstleden, de verjaardag van kroonprins Willem-Alexander, deed het gerucht de ronde dat Beatrix misschien wel bekend zou maken dat ze afstand zou doen van de troon. Ook dat is niet gebeurd.
Wat zien Nederlanders nu als het meest geschikte jaar waarop Beatrix plaats kan maken voor haar zoon op de troon? 12% ziet Beatrix het liefst dit jaar nog plaats maken voor Willem-Alexander. Bijna de helft (48%) ziet 2010 als het jaar van de troonwisseling. Nog eens 13% vindt 2013, als Beatrix 75 jaar wordt, het ideale jaar. 6% ziet de troonwisseling het liefst `zo laat mogelijk' gebeuren, 21% weet het niet.

Vertrouwen in koningschap Willem-Alexander
Het vertrouwen in een eventueel koningschap van de kroonprins is de afgelopen jaren redelijk stabiel gebleven: ruim acht op de tien mensen (82%) hebben veel vertrouwen in zijn koningschap. In 2008 gold dit zelfs voor 87% van de Nederlanders. Wel geven nu meer mensen aan zeer veel vertrouwen in het koningschap van Willem-Alexander te hebben (34%).

Vermeende invloed Maxima op Willem-Alexander nog altijd groot Een ruime meerderheid van de Nederlanders blijft van mening dat Prinses Maxima veel invloed heeft op Willem-Alexander. 86% van de ondervraagden is van mening dat de invloed van Maxima op Willem-Alexander (zeer of tamelijk) groot is. Dit aandeel bedroeg in 2008 maar liefst 91%.

Nederlander viert Koninginnedag liefst in eigen woonplaats Zes op de tien Nederlanders zijn zeker of waarschijnlijk van plan Koninginnedag te gaan vieren (60%)3, iets minder dan in 2008 (62%) en 2007 (64%). Jongeren (69%) hebben een stuk vaker deze intentie dan ouderen (53%).
Van degenen die Koninginnedag gaan vieren gaat meer dan de helft (54%) één van de vele vrijmarkten bezoeken. Dit is al een aantal jaren de meest ondernomen activiteit op de nationale feestdag. Op de tweede plaats staat het volgen van het bezoek van de koningin aan één of meerdere steden, op televisie of op de radio. Maar liefst 41% volgt deze Koninginnedagbezoeken. Het percentage dat daadwerkelijk de plek bezoekt waar de koningin komt is vrij laag, en in 2009 (1%) een stuk lager dan in 2000 (5%).
Ruim de helft van de Nederlanders die koninginnedag vieren, zegt dit in de eigen woonplaats te doen (55%).
5% van de Nederlanders die Koninginnedag zegt te vieren, weet nog niet wat men gaat doen. 10% zegt nog iets anders te gaan doen, zoals `bier drinken', `op vakantie gaan', `de vlag uithangen', of een combinatie van dit alles.

Bijna negen op de tien Nederlanders weten wat er op Koninginnedag gevierd wordt
De overgrote meerderheid van de Nederlanders (88%) weet wat er met Koninginnedag wordt gevierd, namelijk de verjaardag van wijlen Juliana. 5% denkt dat Wilhelmina op die dag jarig was, 1% houdt het op de verjaardag van Beatrix. Nog eens 4% meent dat 30 april gaat over `de relatie tussen het koningshuis en de Nederlanders in het algemeen'.

Koningshuis en geld: jaarlijks 114 miljoen euro is te veel De kosten die volgens het kabinet gemoeid zijn met het koningshuis bedragen zo'n 114 miljoen per jaar.
Net als een jaar geleden - toen de jaarlijkse kosten 110 miljoen euro bedroegen - vindt een grote groep Nederlanders (44%) dit bedrag te hoog. Toch zijn er nu minder mensen die de kosten te hoog vinden. In april 2008 vond nog ruim de helft (55%) 110 miljoen euro te veel geld.
Vooral 35 tot en met 54 jarigen zijn van mening dat jaarlijks 114 miljoen euro te veel geld is (51%). 55 Plussers delen deze mening een stuk minder vaak (36%).
Een op de drie Nederlanders (34%) vindt 114 miljoen euro wel veel geld, maar niet te veel voor het koningshuis.

---

1 | Nederlander bezoekt op Koninginnedag graag vrijmarkt in eigen woonplaats

---

Apr 2000 Apr 2007 Apr 2008 Apr 2009
% % % %
Viert Koninginnedag 32 64 62 60
Van degenen die Koninginnedag gaan vieren:
In eigen woonplaats Koninginnedag vieren - - - 55 Bezoek vrijmarkten 54 56 56 54
Koningin kijken op tv of luisteren naar verslag op de radio 43 42 41 41
Dragen van oranje kleding/versiering 10 9 13 11 Vuurwerk kijken 18 12 11 7
Naar Amsterdam 7 5 7 8
Naar popconcert 5 4 3 3
Naar kermis - - - 3
Bezoeken van de plaats die de koningin bezoekt 5 2 1 1 Anders - - - 10
Weet nog niet - - - 5

---

Noten
1Alleen de respondenten die hier een antwoord konden geven zijn in deze tabel meegenomen. De `weet niet / geen mening'-categorie (april 2003: 7%, 2004: 13%, 2005: 10%, april 2007: 11%, november 2007: 8%, april 2008: 9%, april 2009: 10%) is buiten beschouwing gelaten. 2 Alleen de respondenten die hier een antwoord konden geven zijn in deze tabel meegenomen. De `weet niet / geen mening'-categorie (2009: 7%) is buiten beschouwing gelaten.
3 In 2000 gaf ongeveer één derde van de Nederlandse bevolking aan koninginnedag te vieren. Dit is aanzienlijk minder dan in deze trendmeting. In 2000 werd echter gevraagd naar het actief vieren van koninginnedag en in 2007, 2008 en 2009 was deze vraag meer algemeen gesteld: "Bent u van plan om koninginnedag te vieren?"

Onderzoekgegevens
C6955 trend 5 | Methode: TNS NIPObase, online (CAWI) | Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van RTL Nieuws. Het veldwerk vond plaats tussen 22 en 26 april 2009. In totaal werden 1.019 personen van 18 jaar en ouder, behorend tot het Leven-in-Nederland-Forum, ondervraagd (n=1.019).

Bij publicatie of verspreiding graag de bron TNS NIPO/ RTL Nieuws vermelden. Voor eventuele vragen kunt u contact opnemen met Marijn Scholte (tel: 020 522 54 28) of Tim de Beer (tel: 020 522 53 99).