Onderzoek zorgcontractering AWBZ: geen geld voor innovatie
28/04/2009 16:26
ActiZ
Verpleeg-, verzorgingshuizen en thuiszorgorganisaties krijgen nauwelijks ondersteuning van zorgkantoren voor zorginnovatie of verbeterprojecten. Dit blijkt uit onderzoek van ActiZ naar de zorgcontractering voor 2009 door zorgkantoren. Ook voor 2009 blijft de druk op de tarieven weer bijzonder hoog. De positie van zorgorganisaties blijft daardoor onverminderd kwetsbaar en biedt zorgondernemers amper ruimte voor innovatie in de zorg.
Uit representatief onderzoek van ActiZ onder haar leden blijkt dat 87% van de zorgorganisaties geen steun krijgt van het zorgkantoor voor innovatie of verbeterprojecten in de zorg. Dit terwijl het zorgkantoor ook verantwoordelijk is voor de kwaliteit van zorg die zij voor haar AWBZ-cliënten inkoopt. Als het om innovatie gaat, voorziet driekwart van de zorgondernemers problemen en een verdere stagnatie. "Zorgondernemers willen veel meer investeren in innovatie maar krijgen daarvoor geen ruimte", stelt Aad Koster, directeur ActiZ. Vernieuwing in de hele zorgsector is van vitaal belang om beter in te kunnen spelen op de zorgvraag van de cliënt en de komende arbeidstekorten in de zorg. De krappe tarieven bieden echter geen ruimte voor investeringen. Financiële buffers voor innovatie hebben zorgorganisaties evenmin. De financiële positie van de sector is de laatste jaren drastisch verslechterd als gevolg van een steeds verdere aanscherping van de tarieven.
"Het inkoopmodel via zorgkantoren is een puur financieel gedreven model van slikken of stikken. Er is geen ruimte voor onderhandelingen tussen de individuele zorgondernemer en de oppermachtige zorginkoper", zegt Aad Koster. Ook de cliënt heeft in het huidige model geen werkelijke positie. "Alleen als de cliënt of zijn vertegenwoordiger zélf direct kan inkopen voor een kostendekkend tarief ontstaat gezonde concurrentie en prikkels voor vernieuwing."
Tarieven
Zorgkantoren mogen tarieven contracteren die onder het formeel vastgestelde overheidstarief liggen. Vaak bieden deze VWS-tarieven al amper ruimte om de dagelijkse zorgverlening volwaardig uit te bekostigen. Uit het onderzoek blijkt dat zorgkantoren voor dit jaar weer iets meer contracten met zorgorganisaties hebben afgesloten onder het overheidstarief. Voor reguliere verpleeg- en verzorgingshuiszorg is dit jaar in respectievelijk 25% en 28% van de overeenkomsten onder het overheidstarief gecontracteerd. Ten opzichte van 2008 is dit een stijging van 4% bij verpleeghuizen en 2% bij verzorgingshuizen.
Voor thuiszorgorganisaties is dit jaar in 93% van de contracten sprake van tarieven onder het volledige tarief. De mate waarin wordt afgeweken van dat VWS-tarief wisselt. Bij de thuiszorg liggen de door het zorgkantoor gecontracteerde tarieven bijna 5% onder de VWS-tarieven. Voor verpleeg- en verzorgingshuizen zijn de gecontracteerde tarieven circa 3% lager. Deze resultaten laten zien dat de druk op de tarieven onverminderd hoog is. "Het blijft dus overleven", aldus Aad Koster, "terwijl zorgorganisaties juist een omslag willen maken."
Ketenzorg dementie
In de ketenzorg voor mensen met dementie is casemanagement een onomstreden en cruciale activiteit. In meer dan de helft van de overeenkomsten wordt casemanagement echter niet afzonderlijk gecontracteerd. De bekostiging van deze sleutelfunctie is dus niet goed geregeld. Ook blijft er veel onduidelijkheid over wat wel en niet mag in de ketensamenwerking in het kader van de Mededingingswet.