Gemeenteraadsfractie D66 Utrecht

Persbericht

Utrecht, 27 april 2009

D66: geen gedwongen winkelnering

D66 wil geen gedwongen winkelnering en daar lijkt het toch een beetje op bij deze aanbesteding. Het uitgangspunt moet zijn voor ICT-aanpassingen vanuit de gemeente wat nodig is voor de gebruikers. Niet wat er op de markt wordt aangeboden. Daarnaast zijn er toezeggingen gedaan in het verleden, in de antwoorden op de schriftelijke vragen van voormalig wethouder Giesberts en wethouder Den Besten. Het is belangrijk dat toezeggingen vanuit het college ook daadwerkelijk worden uitgevoerd door het ambtelijke apparaat. Als wethouders dat vanwege drukte bijvoorbeeld, dat niet allemaal kunnen uitzetten in de ambtenarij, moet de gemeenteraad controleren. Dat doet D66 dan ook met deze vervolgschriftelijke vragen.

2009 SCHRIFTELIJKE VRAGEN

55 Vragen van mevrouw G.A. Oskam

(ingekomen 27 april 2009)

Vrij recentelijk heeft de gemeente Utrecht twee aanbestedingen van ICT-projecten uitgeschreven. Nederland Open In Verbinding (NOIV) onderzoekt of overheidsinstanties zich aan open standaarden houden. Begin januari en begin maart 2009 heeft NOIV twee brieven gestuurd naar de gemeente over de omstreden aanbestedingen.

In de eerste aanbesteding van de gemeente staat dat alle werkplekcomputers van de gemeente standaard moeten worden voorzien van Microsoft Windows XP met bijbehorende licentie. Dat betekent dat wanneer een leverancier iets anders installeert, zoals Linux, er toch ook Windows XP licentie bij moet zitten. Hierdoor kan een leverancier in de praktijk nooit iets anders dan Windows XP leveren, hij moet er immers toch voor betalen, wat hij er verder ook op zet.

Bovendien is het zo dat de leverancier, Microsoft, de actieve ondersteuning van XP per 14 april 2009 staakt en de verwachting is dat de voorraden bij de handel aan XPlicenties binnen enkele weken op zullen zijn.

Verder eist Utrecht dat het .xls formaat van Microsoft Excel moet worden gebruikt. Dit terwijl .xls geen open standaard is. Je hebt er immers Microsoft Excel voor nodig. Er zijn vrije alternatieven voor Excel maar volgens de gemeente is Excel zo gangbaar dat er geen behoefte is aan een vrij type spreadsheet zoals ODF.

In de tweede aanbesteding vraagt Utrecht expliciet om een Oracle-product. Dit kan natuurlijk niet, volgens NOIV. Utrecht verdedigt dit met het argument dat wanneer er een beschrijving van de functionaliteit wordt gegeven in plaats van het vragen om een specifiek product, deze beschrijving veel te vaag zou zijn. Volgens de gemeente is dit een toegestane uitzondering op de regels.

Naar de mening van D66 maakt Utrecht hiermee steeds opnieuw een bewuste keuze om Open Source Software te vermijden. Dit in strijd met het Actieplan Heemskerk en ook in strijd met de ontwikkelingen op het landelijk en het Europees niveau.

In het collegeprogramma 2006 - 2010 van het Utrechts college staat zwart op wit dat de gemeente met ICT en open source software meer gaat werken:

"In het kader van het programma ICT-innovatie worden ter ondersteuning van werkprocessen binnen diensten ICT- basisvoorzieningen ingericht. Er komen ICT-basisvoorzieningen ter ondersteuning van het werk binnen alle diensten. Zodra gemeentelijke software aan vervanging toe is, wordt open source software waar mogelijk toegepast. De gemeente werkt daarnaast meer met open standaards. Omdat open source én open standaards nauw samengaan, biedt dit al méér mogelijkheden voor aanbieders van open source software. (punt 14 van hoofdstuk 1 Bewoners en Bestuur, paragraaf Ambtelijke organisatie).

In het nieuwe Collegeprogramma 20090-2010 is dit onderwerp in zijn geheel verdwenen.

Dit alles brengt D66 fractie tot het stellen van volgende vragen:


1. Is het college samen met D66 van mening dat om goed op de toekomst voorbereid te zijn, gezien de ontwikkelingen op het landelijk (en Europees) niveau, zoals implementatie van het Actieplan Heemskerk, het noodzakelijk is om een goed uitgewerkte visie op het gebied van open source software te hebben? Zo ja, wat is de visie van het huidige college hierop? Zo nee, waarom niet?


2. Wat zijn de plannen van het college en hoe worden ze concreet uitgevoerd, voor wat betreft de voornemens m.b.t. open source software en open standaards in het Collegeprogramma 2006 - 2010? En waarom zijn deze voornemens niet overgenomen in het nieuwe Collegeprogramma 2009-2010?


3. Hoe worden de beloftes/ voornemens om in de toekomst wel open source software en open standaards te gebruiken concreet vorm gegeven?


4. En hoe verhoudt het bovenstaande zich met de twee omstreden aanbestedingen?


5. En hoe verhoudt het zich tot de keuze voor Microsoft Excel, Windows XP en Oracle met het feit dat in januari 2010 het verplicht wordt om implementatie van open source software en open standaards te bevorderen?


6. Excel is een product van Microsoft. Mogen wij er vanuit gaan dat ook spreadsheetdocumenten op basis van ODF zijn toegestaan? En zo niet, waarom niet?


7. Wordt er op dit moment nog ergens binnen gemeentelijke diensten open source software toegepast? Zo ja, waar en hoe?


8. Wat is de planning concreet? Wanneer gaat gemeente Utrecht open source software toepassen (op groot of klein schaal)?


9. In haar antwoorden op de schriftelijke vragen dd. 23 september 2004, van dhr. Giesberts (GroenLinks) en mevrouw Den Besten (PvdA) heeft het College het volgende gezegd: "Om in de toekomst voorbereid te zijn op Open Source Software is het daarom noodzakelijk om nu te werken aan de introductie van Open standaards. Een van de onderdelen van het programma Modernisering Overheid richt zich op het ontwikkelen van zogenaamde basisregistraties binnen de overheid. Een aspect hierbij is de ontwikkeling van standaard open uitwisselingsformaten. Utrecht is nauw betrokken bij deze ontwikkelingen en zal deze standaards te zijner tijd over gaan nemen in haar ICT infrastructuur." Hoe ver is Utrecht hiermee opgeschoten? Wat is er concreet bereikt?


10. Op de website van Webwereld (http://webwereld.nl/nieuws/56614/ez-tikt-gemeenten-op-de-vingers.html?source=news_overview) staan twee volgende uitspraken van Frank Heemskerk: "Indien een gemeente afwijkt van de regel dat ze in principe moeten uitgaan van open standaarden is dat zeer kwalijk. Dat is immers de afspraak die we hebben gemaakt met de mede-overheden", verklaart Heemskerk. Woordvoerder Edwin van Scherrenburg legt uit dat er simpel het 'comply or explain'-principe geldt. Overheden moeten voldoen aan de richtlijn of met een hele goede uitleg komen waarom dat niet het geval is. "Dat geldt ook voor gemeenten", zegt de woordvoerder. "Daar hebben ze zich aan gecommitteerd." Vindt u dat


· Het specifiek vragen om MS-Excel formaat omdat dat 'voldoende gangbaar is'


· Het specifiek vragen om producten van Oracle in plaats van het specificeren van functionaliteiten omdat 'de gemeente meent dat functioneel specificeren bij de onderhavige aanbesteding een onvoldoende nauwkeurige en begrijpelijke beschrijving van het te leveren product zal opleveren.'


· Het eisen van WindowsXP-licenties, zelfs voor werkplekken die een andere besturingssysteem gebruiken omdat 'Het de wens is van de aanbestedende dienst om in één levering de volledige ICT-middelen voor werkplekken verkrijgen.' voorbeelden van 'een hele goede uitleg' zijn, waarom wij geen open standaarden gaan gebruiken?


11. Is het college er van op de hoogte dat, volgens mededeling van de fabrikant van XP, Microsoft, is de actieve ondersteuning van XP op 14 april j.l. is gestaakt en dat naar verwachting de voorraden bij de handel binnen enkele weken uitgeput zijn?


Noot voor de redactie,