27 april 2009
KNMP factsheet varkensgriep
Inleiding
Varkensgriep of `swine influenza' is een dierziekte bij varkens, die wordt veroorzaakt
door een influenza A virus. Varkensgriep komt regelmatig voor en is meestal van het
H1N1 subtype, maar andere subtypes komen ook voor (bijvoorbeeld H1N2, H3N1,
H3N2). Wanneer varkens geïnfecteerd zijn met meerdere subtypen tegelijkertijd, kan
het voorkomen dat de genen van het virus zich vermengen, waardoor een nieuwe
variant ontstaat. Hoewel varkensgriep normaal alleen voorkomt bij varkens, kan
hierdoor een variant ontstaan die ook de mens kan infecteren. Dit is onlangs in Mexico
gebeurd. Daarbij zijn reeds een aantal mensen overleden. De meeste patiënten die
met varkensgriep zijn geïnfecteerd worden vanzelf weer beter, zoals bij iedere
gewone griep.
Bestaat er een vaccin tegen varkengriep?
Er bestaat op dit moment nog geen specifiek vaccin dat varkensgriep kan voorkomen.
Het is onbekend in hoeverre de gewone "griepprik" bescherming biedt tegen de
varkensgriep-variant. Griepvirussen veranderen snel, waardoor alleen een specifiek
vaccin tegen het dan circulerend virustype bescherming kan bieden.
Bestaan er medicijnen tegen varkensgriep?
Er bestaan diverse antivirale medicijnen die griep (in het algemeen) kunnen
voorkomen en behandelen. Er zijn daarbij twee categorieën te onderscheiden:
1. Neuraminidaseremmers: oseltamivir (Tamiflu) en zanamivir (Relenza)
Neuraminidaseremmers zijn selectieve remmers van neuramidase, het oppervlakte-
enzym van het influenza A- en B-virus, dat de afgifte van nieuwe virusdeeltjes
bevordert.
2. amantadine (Symmetrel)
Amantadine werkt op het M2-eiwit van het influenza A-virus, een membraaneiwit dat
essentieel is voor virusreplicatie.
Welk medicijn is het meest effectief?
Er is op dit moment nog te weinig informatie beschikbaar om een eenduidig advies te
kunnen geven over het gebruik van medicijnen tegen varkensgriep. De virussen van
menselijke dragers van het varkensgriepvirus in de Verenigde Staten bleken gevoelig
te zijn voor neuraminidaseremmers, maar resistent tegen amantadine. Op basis
hiervan adviseren de overheden van Mexico en de Verenigde Staten op dit moment
om neuraminidaseremmers te gebruiken voor de behandeling van varkensgriep.
In Nederland wordt meestal de neuraminidaseremmer oseltamivir (Tamiflu)
voorgeschreven tegen griep. Dit middel kan (in tegenstelling tot amantadine) worden
Pagina 2
gebruikt voor de behandeling van zowel influenza A als B. Omdat oseltamivir bestaat
uit tabletten, heeft het meestal de voorkeur boven zanamivir, dat een inhalatiemiddel
is.
Hoe kom ik aan medicijnen tegen varkensgriep?
Medicijnen tegen griep zijn in Nederland alleen op recept verkrijgbaar. Deze
medicijnen worden niet vergoed vanuit het basispakket.
De Nederlandse overheid heeft momenteel de beschikking over 4,2 miljoen kuren
oseltamivir en 500.000 keuren zanamivir. Dit is naar verwachting voldoende om tijdens
een pandemie alle zieken in Nederland te behandelen. Samen met de KNMP en de
groothandels is een speciaal distributieplan ontwikkeld om deze medicijnen in het
geval van een grieppandemie zo snel mogelijk te kunnen verstrekken. Daarnaast heeft
de Nederlandse overheid een contract gesloten met een producent van
geneesmiddelen voor de levering tijdens een pandemie van voldoende vaccin voor
alle Nederlanders, zodra er een vaccin ontwikkeld is.
Over de KNMP
De KNMP is de beroeps- en brancheorganisatie voor apothekers. Wij behartigen de
belangen van de leden, de branche en de farmacie in het algemeen. In al onze
activiteiten staat de essentiële rol van de apotheker in de zorgverlening centraal. Als
onderdeel van de totale zorgketen staan we voor een effectieve en patiëntgerichte
farmaceutische zorg, waarbij medicatieveiligheid en kwaliteit in de branche voorop
staan.
KNMP website: www.knmp.nl
Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie
Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie