Directie Natuur
Aantasting van de beschermde status van de aalscholver
23 april 2009 - kamerstuk
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
3 april 2009 2009Z06291
DN. 2009/783
23 april 2009
onderwerp bijlagen
Kamervragen over aantasting van de
beschermde status van de aalscholver
Geachte Voorzitter,
Hierbij ontvangt u mijn antwoorden op vragen van het lid Ouwehand (PvdD) welke 3 april
2009 zijn ingezonden.
1
Kent u de berichten `Aalscholver draagt stigma van visdief'1 en Zwijgzame aalscholver is
het slachtoffer van zijn imago?2
Ja.
2
Deelt u de mening van de heer Van Eerden, ecoloog bij Rijkswaterstaat en aalscholver-
expert, dat de aalscholver ten onrechte is beschuldigd van `visdieverij'?
Uit onderzoek over de impact van de aalscholver op de visstanden komt een wisselend
beeld naar voren. Het is niet alleen de aalscholver die verantwoordelijk is voor de
achteruitgang van de visstand op het IJsselmeer3. De aalscholver consumeert vrijwel alle
vissoorten (zowel grote als kleine) die aanwezig zijn in een bepaald water. Zijn voorkeur
gaat uit naar vissen met een lengte van 10-25 cm. Wanneer de visstand voor een groot
deel uit kleine vissen bestaat, zoals de laatste jaren in het IJsselmeer het geval is, bestaat
zijn dieet vooral uit kleine vis als pos, jonge baars en blankvoorn. Echter, op basis van
berekeningen van onderzoekers, zou de invloed van aalscholvers op het snoekbaars-
bestand van het IJsselmeer en Markermeer groter kunnen zijn dan tot op heden is
aangenomen.
1 Trouw, 17 maart 2009
2 de Volkskrant, 15 maart 2009
3 `Aalscholvers in het IJsselmeergebied: concurrent of graadmeter? RWS-RIZA, 2002;
`Bureaustudie invloed Aalscholvers IJsselmeer en Markermeer op visstand en
beroepsvisserij, Witteveen en Bos/Ministerie LNV, 2008.
Datum Kenmerk Vervolgblad
23 april 2009 DN. 2009/783 2
3
Kunt u bevestigen dat de aalscholver niet kan worden aangemerkt als concurrent van de
beroepsvissers en dat de commerciële visserij grotendeels zelf verantwoordelijk is voor de
teruglopende visstand?
Zoals aangegeven bij mijn antwoord op vraag 3 is de afname van de omvang van bepaalde
visbestanden te wijten aan verschillende oorzaken en dit verschilt per vissoort. Een van de
oorzaken is de veranderende ecologische kwaliteit van het water als gevolg van een
afname van nutriënten en door opwarming als gevolg van de klimaatverandering.
Daarnaast zal ook bevissing invloed hebben op de visstand. Onderzoek3 sluit niet uit dat
de invloed van de aalscholver op de visstand soms groter is dan werd gedacht.
4
Hoe oordeelt u over het voorstel van het Europees Parlement om de mogelijkheden te
onderzoeken om de aantallen aalscholvers terug te dringen, mede in het licht van de
Europese richtlijn waarin de aalscholver als beschermde vogel is opgenomen?
In reactie op de resolutie van het Europees Parlement, die in december 2008 is
aangenomen, heeft de Europese Commissie richting de lidstaten voorstellen gedaan die
vooral liggen op het terrein van informatievoorziening en -uitwisseling en het opzetten
van een raamwerk voor dialoog tussen lidstaten over de aalscholvers. Nederland neemt
deel aan de overleggen die door de Europese Commissie worden belegd.
5
Kunt u aangeven of Nederland is vertegenwoordigd in de werkgroep van de Europese
Commissie die een beheerplan voor aalscholvers zal opstellen? Zo ja, kunt u uiteenzetten
wat de inzet van Nederland is in deze werkgroep?
Zie ook mijn antwoord op vraag 4.
Nederland heeft deelgenomen aan twee bijeenkomsten welke 29 januari jl. en 31 maart jl.
door de Europese Commissie zijn georganiseerd. Tijdens deze bijeenkomsten heeft de
Europese Commissie aangegeven niet het voornemen te hebben om een Europees
beheerplan voor aalscholvers op te stellen of te ondersteunen.
6
Bent u bekend met de experimenten van sportvissers in Limburg die met orkageluiden
proberen aalscholvers te verjagen? Wat vindt u van dergelijke experimenten, waarbij
beschermde dieren voor een hobby worden verjaagd uit hun leefgebied? Kunt u toelichten
hoe deze experimenten zich verhouden tot de beschermde status van de aalscholver? Wat
zijn de effecten van deze geluiden op overige dieren in het gebied?
Datum Kenmerk Vervolgblad
23 april 2009 DN. 2009/783 3
7
Bent u bekend met de proef van Sportvisserij Nederland om kooiconstructies van
schapengaas in het water te laten die de vis bescherming zou moeten bieden tegen de
aalscholver4? Kunt u uitleggen hoe deze kooien werken? Kunt u aangeven hoe ook deze
proef zich verhoudt tot de beschermde status van de aalscholver? Kan de aalscholver
gewond raken door deze kooien? Wat zijn de effecten van deze kooien op overige dieren
in het gebied?
Ja, ik ben bekend met de experimenten die door de sportvisserij worden uitgevoerd om de
schade aan de visbestanden, door predatie door aalscholvers, te voorkomen. De maat-
regelen, zoals het werken met orkageluiden en kooiconstructies, worden genomen in
wateren die een specifieke sportvisserijfunctie hebben, zoals speciaal voor de sportvisserij
ingerichte visvijvers. Vanuit dit oogpunt sta ik dan ook positief ten aanzien van maat-
regelen die gericht zijn op het voorkomen van schade aan de visstand, zonder dat er
daarbij nadelige effecten zijn voor de aalscholver zelf en voorzover deze maatregelen in
overeenstemming zijn met de Flora- en faunawet. Eerdere experimenten met kooi-
constructies in onder andere Engeland hebben namelijk aangetoond dat de kooien geen
schade berokkenen aan de aalscholver en overige dieren in de omgeving.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
4 Het Visblad, april 2009: "Start met `aalscholver proof' kooien"
---- --
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit