Universiteit Leiden

Een week ondergedompeld in solar biofuels

The Honours Class From Solar to Fuel with Bio bestond vrijwel geheel uit de workshop Solar Biofuels from Microorganisms die eind maart/begin april ruim tachtig specialistische onderzoekers naar het Lorentz Center trok. De studenten Erica Wenker (scheikunde) en Jasper van Dobben de Bruijn (rechten) schreven een impressie. Een stukje van de Oostezee tussen het eiland Gotland en Letland. De blauwgroene figuratie in het zeewater is alg. Het winnen van brandstof uit algen is nog steeds niet rendabel. Verrassing
Tot hun verrassing werden de studenten van de Honours Class bij aanvang van de workshop Solar Biofuels from Microorganisms apart geïntroduceerd en welkom geheten. Hierdoor was meteen duidelijk wie die jonge, leergierige types waren. Voor hen was, ook al tot hun (blijde) verrassing, een ruimte ingericht waar ze tijdens de workshop konden werken. Onderzoek is interessant
'Het leek me leuk om een keer mee te doen met een Honours Class', schrijft Erica Wenker, 'en toen ik op deze werd geattendeerd, heb ik me aangemeld. Over het algemeen vind ik onderzoek erg interessant en ook vind ik het erg leuk wat meer te weten te komen over de verschillende takken van de chemie' Rechtenstudent in biofuels
Rechtenstudent Jasper van Dobben de Bruijn maakte het zichzelf bepaald niet makkelijk. Hoe komt een rechtenstudent in een chemie-Honours Class terecht? Van Dobben de Bruijn: 'Een jaar geleden zag ik op TED Talks (www.ted.com) een twintig minuten durende presentatie van Craig Venter. Die verwachtte dat hij binnen anderhalf jaar in staat zou zijn een synthetische bacterie te ontwikkelen, die door middel van fotosynthese brandstof zou creëren. Met andere woorden: hij was van plan een micro-organisme te ontwerpen dat leeft op zonlicht en CO2 en dat brandstof afscheidt. Aangezien deze presentatie al een aantal jaren oud was, leek de Honours Class mij een perfecte gelegenheid om erachter te komen wat op dit moment de stand van zaken is.' Door en voor onderzoekers
'De workshop werd door onderzoekers georganiseerd voor onderzoekers. Dus was het niveau voor alle studenten redelijk pittig. Voor mij, de enige student zonder natuurwetenschappelijke achtergrond, was de stof aanvankelijk amper te doorgronden, laat staan te reproduceren. Gelukkig waren de medestudenten en de onderzoekers altijd bereid om begrippen nader uit te leggen en bood Wikipedia soelaas in de avonden. En zowaar: aan het einde van de week had ik het gevoel alsof ik de stof mondjesmaat kon bijbenen.'

Jasper van Dobben de Bruijn.
Contact met onderzoekers
Wenker: 'Het was een erg gezellige week met diverse en interessante voordrachten. Er waren mensen op veel verschillende vakgebieden, afkomstig uit zowel de industrie als het onderzoek. Ook was het een internationaal gezelschap met onderzoekers uit (Oost-)Europa, Amerika, China en Japan. Er was gedurende de week genoeg tijd ingepland om in contact te komen met verschillende onderzoekers. Verrassend vond ik dat zij het op hun beurt leuk vonden dat er studenten meededen. Verschillenden van hen waren zo enthousiast dat ze ons hielpen bij het schrijven van het onderzoeksvoorstel over het onderwerp dat we een tijdje na de workshop moeten inleveren.' Macro-organismen en moleculen
Van Dobben de Bruijn: 'Anders dan gebruikelijk bij een Honours Class, werden wij na een voorbereidende bijeenkomst een week lang ondergedompeld in de wereld van de fototrope micro-organismen (en een paar planten): hoe functioneert fotosynthese op moleculair niveau, hoe kun je brandstof creëren door middel van fotosynthese en hoe pas je die kennis toe in de praktijk. Daarnaast werden een aantal verwante gebieden behandeld, zoals fotosynthese door synthetische moleculen en de weergave van moleculaire structuren in planten door middel van een elektronenmicroscoop.' Nog héél veel werk
Wenker: 'In deze week werd ik een beetje met mijn neus op de feiten gedrukt. Natuurlijk weet ik dat er energieproblemen zijn en dat hieraan gewerkt moet worden. Maar waar ik een beetje van schrok is de hoeveelheid werk die nog moet gebeuren. Er wordt al druk gekeken naar verschillende alternatieven voor fossiele brandstoffen, maar er moet nog erg veel onderzoek gedaan worden. En áls er iets geschikts gevonden wordt, moet dit ook nog zonder al te veel strubbelingen kunnen worden geïmplementeerd. Dat is niet niks. Ik heb deze week genomen om mezelf wat meer te verdiepen in de zogeheten artificial leaf. Dat is een systeem dat de fotosynthese uit organismen ongeveer na moet bootsen, maar dan met gebruik van chemische katalysatoren in plaats van micro-organismen. Ik vind dit een erg interessant onderwerp. Gelukkig was er een spreker die er veel van wist en die mij verder geholpen heeft.'

Erica Wenker.
Zoveel meer
Van Dobben de Bruijn: 'Ik vond het erg verfrissend om nu vanuit het perspectief van de wetenschap te zien hoe ver de kennis over fotosynthetische micro-organismen en het betreffende toepassingsgebied is gevorderd. Voor mij was het aanvankelijk teleurstellend dat de toekomst die Craig Venter verkondigde ver in het verschiet ligt: het winnen van brandstof uit algen is nog altijd niet rendabel. Daarnaast is de plaats die biobrandstof zal krijgen op dit moment vaag omdat niet duidelijk is hoe de wereld met zijn fossiele brandstoffen zal transformeren als deze op raken. Maar als je iets verder kijkt, wordt al gauw duidelijk dat fotosynthese zoveel meer biedt dan de mogelijkheid van een alternatieve brandstof. Fotosynthese zou zomaar het basisproces van de samenleving kunnen worden.' Van belang voor de samenleving
Wenker: 'Het was al met al een drukke, interessante week waarin ik genoten heb van veel gratis lunches, koffie en koekjes, van goed gezelschap en van leuke onderwerpen. Deelname heeft mij zeker doen nadenken over de richting die ik later in wil: ik wil iets gaan doen dat een positieve bijdrage aan het milieu zal leveren.' Van Dobben de Bruijn: 'Ik heb gedurende deze week mogen ervaren hoe het is om in een kleine groep van gemotiveerde studenten mee te denken over een zaak van het grootste belang is voor onze samenleving.'

(21 april 2009/CH)