Toepassing van aardwarmte in de glastuinbouw en de MEI-regeling
20 april 2009 - kamerstuk
Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
12 maart 2009 2009203746
DL. 2009/721 20 april 2009
onderwerp 2009D11646 bijlagen
Toepassing van aardwarmte in de
glastuinbouw en de MEI-regeling
Geachte Voorzitter,
Met deze brief zend ik u de antwoorden op de vragen die zijn gesteld door de vaste
Commissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit over de toepassing van
aardwarmte in glastuinbouw en de MEI-regeling.
1
De MEI-regeling 2008 is overtekend. Als gevolg hiervan zijn keuzes gemaakt welke
projecten wel met subsidie worden gehonoreerd en welke projecten niet. Hierbij zou een
selectie gemaakt zijn van de beste projecten. In de concrete toekenning lijken vergelijkbare
verduurzamingsprojecten als gevolg van de systematiek van puntentoekenning uiteindelijk
te leiden tot verschillende conclusies. Zo is bijvoorbeeld in de gemeente Lansingerland de
inzet van aardwarmte door tuinders gezamenlijk aangepakt. Dit betekent dat achtmaal
exact hetzelfde projectvoorstel is ingediend. Helaas is slechts één hiervan toegekend.
Kan de minister aangeven welke overwegingen hieraan ten grondslag liggen?
De MEI-regeling stimuleert energie-innovaties in de beginfase van de marktintroductie.
Aardwarmteprojecten kunnen scoren in het MEI-onderdeel `overige energie-innovaties'.
Entreevoorwaarden waar minimaal aan voldaan moet worden zijn:
· Het energiesysteem komt op minder dan 6% van de bedrijven voor en
· de CO2-reductie is minimaal 10% in 2008 en 25% in 2009.
De MEI-regeling is een tenderregeling, waarbij de deskundige beoordelingscommissie de
minister adviseert in de vorm van een rangschikking van de aanvragen. Aanvragen
worden hoger gerangschikt naarmate de energie-innovatie naar het oordeel van de
commissie:
· meer bijdraagt aan de energieneutrale glastuinbouw door een zo laag mogelijk
gebruik van fossiele brandstoffen en een zo laag mogelijke CO2-uitstoot;
· meer teelttechnisch en economisch perspectief heeft en meer perspectief biedt voor
toepassing door andere ondernemingen, of
· een hoger niveau van doorontwikkeling vertegenwoordigt gericht op teelttechnische
of economisch inpasbare systemen.
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
20 april 2009 DL. 2009/721 2
Deze doelen zijn voor de beoordeling geconcretiseerd in acht criteria:
· CO2-reductie;
· reductie van energiegebruik;
· teelttechnisch perspectief;
· economisch perspectief;
· effect op andere duurzaamheidsonderwerpen;
· potentiële toepasbaarheid in Nederland;
· bijdrage aan de vroege marktintroductie;
· verbeterde inpasbaarheid ten opzichte van voorloperprojecten.
Er zijn geen acht exact dezelfde aanvragen ingediend. Ondanks dat de investering in
aardwarmtebronnen vergelijkbaar kan zijn, resulteert de toepassing op de specifieke
bedrijven in verschillende energieplaatjes, in verschillen in milieuwinst en bijvoorbeeld
ook in verschillen in het economisch perspectief. Hierdoor verschilt ook de bijdrage van de
aanvragers aan de doelen van de regeling en de beoordeling op de criteria.
Alle aanvragen zijn op basis van de gegevens in de aanvraag gerangschikt en de hoogst
gerangschikte aanvragen zijn gehonoreerd.
De gemeente Lansingerland en de tuinders van de Aardwarmtekring Lansingerland
hebben in februari 2009 een convenant geothermie gesloten. Van de negen in het
convenant genoemde bedrijven hebben drie bedrijven in de laatste twee openstelling-
perioden in 2008 2 miljoen MEI-subsidie gehonoreerd gekregen voor een aardwarmte-
project. Daarnaast is er in 2008 een aanvraag toegekend, die bijna grenst aan dit gebied
(gemeente Pijnacker-Nootdorp). Van de andere zes ondertekenaars van het convenant
hebben er vier in 2008 geen MEI-aanvraag ingediend. Twee aanvragen zijn niet
gehonoreerd.
2
Leidt de gehanteerde systematiek van criteria en puntentoekenning er niet toe dat niet het
milieuvoordeel door uitvoering van het project bepalend is, maar de huidige situatie van
het bedrijf ten opzichte van het te behalen duurzaamheidsresultaat? En zo ja, vindt de
minister dit een juiste benadering?
Nee. Zowel bij nieuwbouw als bij aanvragen waarbij de gangbare energievoorziening
(WKK, ketels) gecombineerd wordt met of (deels) vervangen wordt door het beoogde
innovatieve energiesysteem, gaat het erom het innovatieve energiesysteem zo optimaal
mogelijk in te passen in de totale bedrijfssituatie, onder andere vanuit milieu-oogpunt.
Het gaat dus wel degelijk om de uitvoering van het project.
De beoordelingscommissie rangschikt de aanvragen, aan de hand van de in het antwoord
op vraag 1 aangegeven acht criteria, naar hun bijdrage aan de doelen van de regeling.
De commissie gebruikt als hulpmiddel bij de beoordeling een systematiek met punten-
toekenning.
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
20 april 2009 DL. 2009/721 3
De commissie kent daarbij zodanig punten toe op de afzonderlijke criteria, dat de
aanvragen waarvan de commisie vindt dat die meer bijdragen aan de doelen van de
regeling, hoger worden gerangschikt.
Bij de beoordeling wordt breder gekeken dan alleen naar energiebesparing en CO2-
reductie. Energiebesparing en CO2-reductie betreffen twee van de acht criteria. Daarbij
wordt gebruikgemaakt van relatieve energiebesparing en CO2-reductie, zodat de
vergelijking van verschillende energie-innovaties mogelijk wordt en kleine projecten niet
benadeeld worden. Van kleine projecten is immers evenveel te leren als van grote
projecten.
Wanneer aardwarmte als energiebron volledig gekoppeld wordt aan nieuwbouw, dan
beoordeelt de commissie alleen de bijdrage van de nieuwbouw aan de doelen van de
regeling, ook wanneer de nieuwbouw plaatsvindt als onderdeel van een groter bedrijf.
3
Is de regeling alleen voor bedrijven die wat betreft de energietransitie naar meer
duurzame energievormen nog geen stappen hebben gemaakt?
Op zich goed dat deze ondernemers de kans krijgen om tot een duurzame energie-
voorziening te komen maar hoe verhoudt zich dit tot ondernemers die soms zonder
subsidie maar uit oogpunt van maatschappelijk verantwoord ondernemen al stappen
hebben gezet naar duurzame energie? Leidt dit niet tot de `wet van de remmende
voorsprong' en wellicht tot dempen van het stimuleren van ondernemers om door te gaan
met innovatief ondernemen?
Nee. Ik juich de eigen keuze van ondernemers om zonder subsidie al stappen te zetten
naar duurzame(re) energiesystemen toe. Deze ondernemers kunnen voor vervolgstappen
waarbij wordt geïnvesteerd in innovatieve energiesystemen een aanvraag indienen voor
de MEI. Daarbij zal hun aanvraag gescoord en gerangschikt worden op de bijdrage aan de
doelen van de regeling. Vanzelfsprekend kan er bij vervolgstappen van bedrijven die al
veel milieuwinst geboekt hebben, sprake zijn van afnemende milieuvoordelen.
4
Niemand had verwacht dat de toepassing van aardwarmte in de glastuinbouw zo een
vlucht zou nemen. Dit biedt grote kansen op het gebied van duurzaamheid. Vermindering
van gebruik fossiele brandstoffen en een substantiële reductie van de uitstoot van CO2.
Bovendien is - en dat is in de huidige economische situatie niet te onderschatten - een
enorm economisch belang in het geding. Zou het kabinet niet meer moeten inspelen op
deze kans? Is de minister bereid om met haar collega van EZ (die ook energie in de
portefeuille heeft) over bundeling van krachten te praten?
Dit is al gebeurd. Ik werk samen met de minister van Economische Zaken aan het opzetten
van een regeling voor aardwarmteprojecten, die het onverzekerbare geologische risico op
misboren afdekt.
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
20 april 2009 DL. 2009/721 4
5
Gezien de doelstellingen van dit kabinet lijkt het buitengewoon verstandig om in 2009 het
bedrag van de MEI-regeling te verhogen zodat alle aardwarmte projecten doorgang
kunnen vinden teneinde te komen tot een economisch sterkere en duurzamere
glastuinbouwsector in Nederland. Is de minister bereid hier invulling aan te geven?
Tot nu toe is er geen tekort aan budget geweest voor de MEI-regeling. Ik heb alle
projecten waarover de beoordelingscommissie, positief heeft geadviseerd, gehonoreerd
en daarvoor de budgetten voor het MEI-onderdeel `overige energie-innovaties' verhoogd.
Het budget van de najaarsopenstelling 2008 voor de overige energie-innovaties is
verhoogd van 3,5 mln. naar 16,3 mln.
Ik wil goede projecten zo mogelijk blijven honoreren. Daarbij zal ik allereerst de eventueel
niet benutte budgetten van het MEI-onderdeel `semi-gesloten kassen' en de IRE inzetten.
Wanneer er daarna nog extra budget nodig is voor goede projecten in het MEI-onderdeel
`overige energie-innovaties', kan overwogen worden de nog voor de regelingen in later
jaren geplande budgetten naar voren te halen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
---- --
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit