Gemeente Zandvoort
Voorbereiden op demografische krimp - Groeidenken loslaten
"Het beste is Ganzedijk als samenleving te laten eindigen en terug te geven aan de natuur"- Wie deze uitspraak in perspectief plaatst kan niet anders concluderen dat deze woorden van oud-wethouder Ruud Hietbrink een breekijzer zijn geweest.
Slopen
Ruud Hietbrink had voor zijn radicale voorstel goede argumenten, voornamelijk toegespitst op de 'onleefbaarheid' van het dorpje. Hij stond daarin niet alleen. Onderzoekers zeiden ook dat het er voor het verpauperde dorp maar een oplossing goed was: de slopershamer.
Affaire
Echter zo maar een plaatsje opgeven, dat is ondenkbaar, ondanks de chronische en ook grootschalige leegstand. De bewoners liepen te hoop. Er was al snel sprake van een 'affaire Ganzedijk' en de lokale PvdA zegde daarop het vertrouwen in Hietbrink op. Op 10 maart 2008 bood hij zijn ontslag aan.
Managen
Het was geen toeval dat het eerste bestuurlijke slachtoffer van het vraagstuk demografische krimp is Oost-Groningen viel. De regio kampt al geruime tijd met de gevolgen van deze demografische ontwikkeling. Het zal zich ook in andere regio's doorzetten. In vele gemeenten wordt een daling van de bevolking voorzien. Hoe daarmee om te gaan als lokale bestuurders?
Thema
De Oost-Groningse case heeft het probleem op de kaart gezet. De Nederlandse Gemeenten maken zich nu zorgen over wat 'demografische krimp' heet - daarmee bedoelen ze het mettertijd dalen van het aantal Nederlanders. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten - de branchevereniging van de gemeenten- schreef er een positionpaper over vol eerste aanzetten om het issue te behandelen
Structurele daling
Meer dan de helft van de gemeenten krijgt voor 2025 te maken met structurele bevolkingsdaling. Deze structurele bevolkingsdaling leidt tot gecompliceerde maatschappelijke vraagstukken waarbij wonen, werken, voorzieningen, leefbaarheid en een sterk veranderde samenstelling van de bevolking in onderlinge samenhang betrokken zijn. Eén van de belangrijkste en moeilijkste omslagen die moeten worden gemaakt is het loslaten van het automatische groeidenken, aldus de Raad voor Financiële Verhoudingen en de Raad voor het Openbaar Bestuur.
Krimproof
Groeidenken - een mooie bondige term, waarmee onder meer bedoeld wordt dat overheden bij het opstellen van beleid niet meer automatisch denken in termen van meer mensen (en dus meer wegen, meer huizen, meer voorzieningen). Het omgekeerde zal het geval zijn, met alle gevolgen van dien voor de samenleving.
Anticiperen
Daarop anticiperen is van belang. Wie nu omschakelt kan proberen om een krimpproof beleid op te stellen. Dat is het tweede vraagstuk waar gemeentes voor staan: een krimpproof beleid te formuleren binnen het wenkend perspectief van de kwaliteit en vitaliteit die de gemeente wenst te bereiken.
Omschakeling
Een derde vraagstuk ligt in de financiering van de transformatieopdracht - het omschakelingsproces. Om deze vraagstukken succesvol te beantwoorden is een alliantie nodig, waarbij overheid en maatschappelijke partners elkaar vinden om oplossingsrichtingen vast te stellen.
Acties
De branchevereniging VNG wil gemeenten bewust maken van de krimpvraagstukken, handelingsperspectief bieden om in de context van een veranderende demografische omgeving hun doelen te bereiken, van elkaar te laten leren en de agenda voor een krimpproof rijksbeleid mee invullen. De branchevereniging maakte een film die door de gemeente bekeken kan worden via de website. Tevens is er binnenkort een basisboek bevolkingsdaling beschikbaar.
Samenwerken
In maart is het Nationaal Netwerk Bevolkingsdaling samen met BZK, VROM/WWI en de provincie Limburg opgericht. Ook Aedes en andere maatschappelijke organisaties zijn hier bij betrokken. De realisatie van een Nationaal Actieplan is hierbij de focus. Dit plan wordt medio oktober naar de Tweede Kamer gestuurd. Bewindslieden van diverse ministeries gaan op 17 juni in debat met bestuurders uit gemeenten. Debatteer alvast mee op 9 juni in Flevoland tijdens het VNG-deelcongres 'demografische ontwikkelingen, ruimte voor talent en kwaliteit'.
Bijeenkomst
Verder organiseert de VNG op 19 mei in Madurodam een ronde tafel gesprek met kamerleden en vertegenwoordigers van gemeenten over de vraagstukken horend bij bevolkingsdaling. In het najaar vinden regiobijeenkomsten plaats. Tijdens die bijeenkomsten staat het Nationaal Actieplan centraal. Verder wil de VNG ook kijken naar Europese uitwisselingen. Want de 'Demografische Krimp' is geen exclusief Nederlands probleem.
Zandvoort
Gemeente Zandvoort werkt aan een plan voor de toekomst: het beleidsdocument dat richtlijn geeft voor de gewenste ontwikkeling van de badplaats. In dat scenario is er geen 'langdurige leegstand' en 'verpaupering'. Het beeld dat de badplaats voor zichzelf heeft bedacht, heet 'Parel aan de Zee +', kortweg Parel plus. Een vitale, bruisende badplaats, met mogelijk een eigen haven (illustratie hierboven) - dat wil Zandvoort in de toekomst zijn. Wethouder Bierman onder wiens verantwoordelijkheid de toekomstvisie wordt opgesteld: 'En dit scenario is krimpproof".