Stichting FOM
17 april 2009
Fusie-expert Niek Lopes Cardozo naar TU Eindhoven
Prof.dr. Niek Lopes Cardozo, hoofd van de afdeling Fusiefysica van het
FOM-Instituut voor Plasmafysica Rijnhuizen, neemt afscheid van het
instituut en wordt voltijd hoogleraar aan de Technische Universiteit
Eindhoven (TU/e). Op de nieuwe leerstoel 'Science and Technology of
Nuclear Fusion' gaat hij een ambitieus en internationaal aansprekend
onderzoeks- en onderwijsprogramma op dit gebied opzetten.
Prof.dr. Niek Lopes Cardozo
vergroten Prof.dr. Niek Lopes Cardozo Foto: Ernst Bode
De TU/e heeft deze nieuwe leerstoel ingesteld naar aanleiding van de
start van het internationale ITER-project, dat de technische
haalbaarheid van kernfusie voor grootschalige energiewinning aan moet
tonen.
Speerpunt van Lopes Cardozo is het ontwikkelen van een
gespecialiseerde masteropleiding op het gebied van kernfusie. In
samenwerking met buitenlandse opleidingscentra én met FOM-Rijnhuizen,
het Nederlandse onderzoekscentrum voor fusie-energie, wil Lopes
Cardozo van de TU/e een belangrijk knooppunt maken in het nieuwe, door
hem geïnitieerde Europese netwerk voor fusie-educatie, FUSENET.
Kernfusie mag zich verheugen in een grote belangstelling van studenten
en de TU/e moet een internationaal opleidingscentrum voor kernfusie
worden.
Naast onderwijs is onderzoek een belangrijk doel van de nieuwe
hoogleraar. Ook hier is intensieve samenwerking met andere groepen
belangrijk: binnen de TU/e, maar ook met onderzoeksgroepen buiten de
universiteit zoals FOM-Rijnhuizen, de partners in de 3TU-federatie en
de grote centra voor fusie-onderzoek in Europa. Belangrijke
onderwerpen van onderzoek: het gedrag van alfadeeltjes in een 'burning
plasma' en methoden om dit te beïnvloeden, en de interactie van het
plasma met de wand van de reactor. In het onderzoek en het onderwijs
zullen zowel de technologie als de natuurkunde belangrijk zijn.
De TU/e is een logische locatie voor de fusie-leerstoel. Voor het
opwekken van kernfusie is immers een plasma nodig, een heet gas,
waarbij elektronen van de atoomkernen losgeraakt zijn. De TU/e
beschikt aan de faculteiten Technische Natuurkunde en Elektrotechniek
van oudsher over verschillende onderzoeksgroepen met veel expertise
over plasma's.
Over Niek Lopes Cardozo
Prof.dr. Niek Lopes Cardozo (1957) studeerde experimentele natuurkunde
in Utrecht en promoveerde (1985) op kernfusie-onderzoek aan het
FOM-Instituut voor Plasmafysica Rijnhuizen. Na enkele jaren bij JET,
de grootste fusiereactor ter wereld in Culham (bij Oxford) werd hij
bij FOM-Rijnhuizen groepsleider en in 2001 hoofd van de afdeling
Fusiefysica. In 2003 ontving hij de Koninklijke/Shell-prijs voor
duurzame ontwikkeling en energie.
Al sinds 1994 is hij deeltijdhoogleraar aan de TU/e. Hij was promotor
van circa twintig jonge onderzoekers. Naast het onderzoek en het
onderwijs heeft Lopes Cardozo zich veel ingezet voor voorlichting, met
name richting scholieren, waarvoor hij de Fusion Road Show
ontwikkelde. Hij was tevens actief in de Nederlandse Natuurkundige
Vereniging, onder andere als hoofdredacteur van het Nederlands
Tijdschrift voor Natuurkunde.
Lopes Cardozo vertegenwoordigt het Nederlandse fusie-onderzoek in
diverse Europese comités en is vice-voorzitter van de Governing Board
van de Europese Domestic Agency voor ITER, 'Fusion for Energy'
(gevestigd in Barcelona). Lopes Cardozo is mede-initiator van ITER-NL,
het Nederlandse consortium van de kennisinstituten TNO, FOM en NRG,
dat Nederlandse wetenschappers en industrie voorbereidt op deelname
aan de bouw van onderzoeksreactor ITER.