Geluidsisolatie Schiphol (GIS)
Voortgangsrapportage no. 9
2e halfjaar 2008
1
Inhoud
1 INLEIDING EN SAMENVATTING.............................................................................................................................3
1.1 INLEIDING .............................................................................................................................................................................3
1.2 LEESWIJZER...........................................................................................................................................................................3
2 ESSENTIALIA.....................................................................................................................................................................5
2.1 INLEIDING..........................................................................................................................................................................5
2.2 DE GELUIDSISOLATIEPROJECTEN .....................................................................................................................................5
2.3 AANKOOP LIB GELUIDSLOOPZONES EN VEILIGHEIDSSLOOPZONES SCHIPHOL.............................................................6
2.4 SCHADESCHAP LUCHTHAVEN SCHIPHOL..........................................................................................................................6
2.5 ORGANISATIE VAN PROJECTEN.............................................................................................................................................7
3 DE PROJECTEN IN HUN OMGEVING......................................................................................................................8
3.1 BELEIDSONTWIKKELINGEN...................................................................................................................................................8
3.3 COMMUNICATIE.....................................................................................................................................................................8
3.4 VOORTGANG PER PROJECT....................................................................................................................................................8
4 BEHEERSING VAN PROJECTEN..............................................................................................................................14
4.1 SCOPE..................................................................................................................................................................................14
4.2 PLANNING............................................................................................................................................................................14
4.3 FINANCIËN...........................................................................................................................................................................14
4.3.1 PROJECTBUDGET .............................................................................................................................................................15
4.3.2 UITPUTTING POST ONVOORZIEN ....................................................................................................................................17
4.3.3 UITGAVEN EN ONTVANGSTEN GIS-2 (KAS).................................................................................................................18
4.3.4 VERPLICHTINGEN GIS-2................................................................................................................................................18
4.3.5 UITGAVEN GIS-3 EN OVERIGE PROJECTEN ..................................................................................................................18
4.3.6 VERPLICHTINGEN GIS-3 EN OVERIGE PROJECTEN.......................................................................................................19
4.3.7 ONTVANGSTEN HEFFINGEN.........................................................................................................................................19
4.4 RISICO'S, MEE- EN TEGENVALLERS EN PROGNOSE EINDSTAND...................................................................................20
4.5 KWALITEIT EN KENNIS....................................................................................................................................................22
4.6 AUDITS EN ONDERZOEKEN DOOR DERDEN ........................................................................................................................22
BIJLAGE 1: BEGRIPPEN- EN AFKORTINGENLIJST..........................................................................................................................23
BIJLAGE 2: NADERE TOELICHTING KE-ETMAALISOLATIE EN LAEQ-NACHTISOLATIE.................................................................25
---
1 Inleiding en samenvatting
1.1 Inleiding
Voor u ligt de negende voortgangsrapportage over het Project Geluidsisolatie Schiphol.
Deze rapportage is opgesteld conform de Regeling Grote Projecten.
De rapportage beslaat de periode 1 juli 2008 tot 1 januari 2009 en heeft betrekking op alle projecten die
in het kader van geluidhinder en externe veiligheid ten behoeve van de luchthaven Schiphol worden
uitgevoerd. Het gaat om de volgende projecten:
· Geluidsisolatie Schiphol fase 2 (GIS-2);
· Geluidsisolatie Schiphol fase 3 (GIS-3);
· Aankoop en sloop van woningen binnen de geluidsloopzone;
· Aankoop en sloop van woningen en woonschepen binnen de veiligheidssloopzone;
· Financiering van het Schadeschap luchthaven Schiphol.
Het ministerie van Verkeer en Waterstaat is zowel verantwoordelijk voor het beleid als de uitvoering van
de projecten GIS-2, GIS-3 en `Aankoop of verplaatsing van woonschepen 5P gelegen binnen de
geluidszone'.
Voor de projecten `Aankoop en sloop van woningen binnen de geluidsloopzone' en `Aankoop en sloop
van woningen en woonschepen binnen de veiligheidssloopzone' draagt het ministerie de
beleidsverantwoordelijkheid. De uitvoeringsverantwoordelijkheid voor deze twee projecten ligt bij de
betrokken gemeenten.
Het Schadeschap luchthaven Schiphol is een openbaar lichaam dat is ingesteld op grond van de
Gemeenschappelijke regeling Schadeschap Luchthaven Schiphol. Het schadeschap heeft een
onafhankelijke positie. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat c.q. Rijkswaterstaat is verantwoordelijk
voor de kosten die het Schadeschap op grond van de Gemeenschappelijke Regeling rechtmatig kan
declareren, maar draagt geen inhoudelijke verantwoordelijkheid. Daarom voorziet deze rapportage
alleen in een financiële verantwoording van het schadeschap.
1.2 Leeswijzer
Deze voortgangsrapportage bestaat uit drie hoofdonderdelen:
1. de essentialia van de projecten (hoofdstuk 2);
2. de projecten in hun omgeving (hoofdstuk 3);
3. de beheersing van de projecten (hoofdstuk 4).
1.3 Samenvatting
GIS-2
De isolatie van GIS-2 panden is op 30 juni 2008 beëindigd. Het totaal aantal geïsoleerde panden
bedraagt 8465. Van 28 panden is de isolatie om diversen redenen nog niet afgerond. Uit efficiency
oogpunt worden deze panden afgerond onder GIS-3.
Voor de contracten met de aannemers over de laatst geïsoleerde woningen zijn de Staten van
Afrekening afgerond.
Bij de Raad voor de Arbitrage voor de Bouw dient tussen de aannemerscombinatie dB2000 VOF en BAM
Wilma en de Staat der Nederlanden een arbitraal geding over ingediende eindafrekeningen. GIS-2 kan
financieel pas worden afgesloten na het arbitraal eindvonnis.
De kosten van GIS-2 worden geraamd op een bedrag van M396.9, exclusief de financiële gevolgen van
de arbitrage uitspraak.
PROGIS heeft TNO een onderzoek laten uitvoeren naar de kwaliteit van de aangebrachte geluidwerende
voorzieningen van de GIS-2-woningen. Indien dit onderzoek binnen een jaar wordt uitgevoerd, ligt het
uitvalpercentage onder de grens van 10%.
TNO heeft wel geconstateerd dat het uitvalpercentage gedurende de tijd toeneemt. PROGIS
veronderstelt dat dit samenhangt met het noodzakelijke onderhoud van de aangebrachte voorzieningen,
zoals het nadien afstellen van het hang- en sluitwerk. Het onderhoud van de aangebrachte
voorzieningen is echter de verantwoordelijkheid van de eigenaar.
---
GIS-3
In oktober heeft de minister het isolatieprogramma aangepast en het derde en laatste deelproject
vastgesteld. Hiermee zijn alle woningen van het isolatieprogramma door PROGIS in uitvoering genomen.
PROGIS zet het onderzoek en het ontwerp van de geluidwerende voorzieningen op productbasis in de
markt. Het aantal geïnteresseerde bedrijven hiervoor is echter kleiner dan verwacht, waardoor het
relatief meer tijd kost om een geschikt ingenieursbureau te contracteren. Ook blijken de wel
gecontracteerde bureaus moeite te hebben met de beheersing van het proces. Dit heeft vertraging tot
gevolg.
Op dit moment is echter niet aan te geven of deze vertraging gevolgen heeft voor de einddatum van
GIS-3. Dit hangt in grote mate af van de wijze waarop de markt voor ontwerp en daadwerkelijke
aanbrengen van de voorzieningen reageert op de aanbestedingen, en het aantal woningen dat
voorzieningen behoeft. In de volgende rapportage zal een geactualiseerde planning gepresenteerd
worden.
---
2 Essentialia
2.1 Inleiding
De luchthaven Schiphol is in grootte de vijfde luchthaven van Europa en van groot belang voor de
Nederlandse economie. In 1995 stemden de Staten-Generaal in met de beslissing van het kabinet-Kok I
om Schiphol uit te laten groeien tot mainport. Tevens werd besloten tot de aanleg van een vijfde start-
en landingsbaan.
Omdat de luchthaven Schiphol in een intensief bebouwde omgeving is gelegen worden vele
omwonenden dagelijks geconfronteerd met geluidsoverlast van startende en landende vliegtuigen. Het
beleid van de overheid is erop gericht nadelige effecten van de luchthaven Schiphol te beperken. In
1995 is daarom besloten dat de verdere ontwikkeling van Schiphol tot een mainport niet mocht leiden
tot een hogere milieubelasting. Daarom voert de overheid in de omgeving van Schiphol een aantal
projecten uit, te weten:
· geluidsisolatie projecten.
· aankoop en sloop van gebouwen binnen de geluidsloopzone en veiligheidssloopzone.
· aankoop of verplaatsen van woonschepen binnen de geluidszone.
· financiering van het Schadeschap luchthaven Schiphol voor de behandeling van schadeclaims.
De kosten van deze projecten worden door de overheid voorgefinancierd en vervolgens grotendeels op
de luchtvaartsector verhaald.
2.2 De geluidsisolatieprojecten
Al sinds het begin van de jaren tachtig worden `geluidsgevoelige objecten' in de omgeving van Schiphol
geïsoleerd. Onder `geluidsgevoelige objecten' worden woningen, scholen en zorgcentra verstaan. De
mate van isolatie hangt af van de berekende geluidsbelasting.
Hierbij maakt de overheid onderscheid tussen etmaalisolatie en nachtisolatie. Of een object voor
etmaalisolatie in aanmerking komt hangt af van de geluidsbelasting die wordt berekend op basis van
zogenaamde Kosteneenheden (Ke). Voor nachtisolatie geldt het equivalente A-gewogen geluidsniveau
(LAeq). In bijlage 2 van deze voortgangsrapportage vindt u een nadere toelichting. Op basis van de
aan- en uitvliegroutes, de verkeersomvang en de vlootsamenstelling worden geluidscontouren
berekend. Aanpassing van het gebruik van de luchthaven, zoals andere vliegroutes, betekent doorgaans
een wijziging van de geluidscontouren. Woningen die liggen binnen 40 Ke-contour worden geïsoleerd.
Woningen met een geluidsbelasting van meer dan 65 Ke worden gesloopt. Tot mei 2003 werden
woningen binnen de 55 Ke-contour gesloopt die niet voldoende konden worden geïsoleerd. Een woning
binnen de 26 LAeq-contour komt in aanmerking voor isolatie van de slaapvertrekken.
GIS-1
Begin jaren `80 besloot de regering tot isolatie van woningen rond Schiphol, het project Geluidsisolatie
Schiphol fase 1 (GIS-1). Onder GIS-1 zijn 3.700 objecten geïsoleerd. De kosten van GIS-1 bedroegen
M 126,8. De uitvoering van GIS-1 is in 1997 afgerond; de klacht en garantieregeling is in 2007
afgerond.
GIS-2
In 1995 besloot het kabinet-Kok I tot de mainportstrategie en de aanleg van een vijfde baan. Ondanks
de verdere ontwikkeling van Schiphol tot mainport mocht de geluidshinder in de omgeving van de
luchthaven niet toenemen. Daarom is in 1997 een nieuw isolatieproject van start gegaan: het project
Geluidsisolatie Schiphol fase 2 (GIS-2).
Tijdens de uitvoering van GIS-2 zijn de geluidscontouren verschillende keren gewijzigd. GIS-2 startte op
basis van de contouren die in 1997 in de PKB-Schiphol waren vastgelegd. Dit waren de zogenoemde
S4/S2-contour (vierbanenstelsel) en de 5P-contour (vijfbanenstelsel).
Door de wijzigingen in de geluidscontouren zijn objecten die eerst tot het isolatieprogramma van GIS-2
behoorden, buiten de contouren komen te liggen. Mede op basis van de ontvangen reacties is begin
2005 besloten buiten het geluidsisolatiegebied alléén woningen te isoleren waarvan de eigenaren in het
bezit zijn van een overeenkomst en hebben verzocht om isolatie. De isolatie onder GIS-2 is per 1 juli
2008 afgerond. Onder GIS-2 zijn 8.465 woningen en andere geluidsgevoelige objecten geïsoleerd.
---
KLACHT- EN GARANTIEREGELING GIS-2
Conform een garantieregeling zijn aannemers gehouden binnen een termijn van tien jaar na oplevering
van een object eventuele herstelwerkzaamheden uit te voeren, tenzij er sprake is van fouten waarvoor
zij niet aansprakelijk kunnen worden gesteld. In dat geval neemt het Rijk de verantwoordelijkheid voor
de garantie over.
GIS-3
GIS-3 is de derde fase van het project Geluidsisolatie Schiphol. Als gevolg van de in gebruik name van
de vijfde baan is in 2004 een nieuw isolatiegebied vastgesteld op basis van het
Luchthavenindelingbesluit 2004. In deze fase worden woningen geïsoleerd die in eerdere
geluidsisolatieprojecten niet in beschouwing zijn genomen. Verder komen reeds geïsoleerde woningen in
aanmerking voor aanvullende isolatievoorzieningen, indien de geluidsbelasting is toegenomen.
Besloten is GIS-3, evenals GIS-2, onder verantwoordelijkheid van Rijkswaterstaat regionale dienst
Noord-Holland te laten uitvoeren (Kamerstuk 2004-2005, 26959, nr. 103). In 2006 is gestart met de
uitvoering van GIS-3. De laatste woningen in GIS-3 worden naar verwachting eind 2010 opgeleverd.
Inclusief administratieve en organisatorische afwikkeling kan het project in de eerste helft van 2011
worden afgerond.
2.3 Aankoop LIB geluidsloopzones en veiligheidssloopzones Schiphol
AANKOOP LIB GELUIDSLOOPZONES SCHIPHOL
Tot de inwerkingtreding van het LIB in februari 2003 was de inzet van de overheid erop gericht om
woningen binnen de 55 Ke-contour die niet konden worden geïsoleerd, aan te kopen. In de zone tussen
55-65 Ke werden woningen aangekocht, tenzij de woningen al voldoende waren geïsoleerd of de
desbetreffende eigenaren hebben verzocht om isolatie.
Had de woning een geluidsbelasting van meer dan 65 Ke, dan ontving de eigenaar een aanbod tot
aankoop. De aangekochte woningen werden vervolgens gesloopt. Dit project is gestart in 1997. Met de
inwerkingtreding van het LIB in februari 2003 is alleen nog de aankoop van woningen mogelijk die een
geluidsbelasting van meer dan 65 Ke hebben. De uitvoering van het beleid ligt sindsdien bij de
betrokken (deel)gemeenten. Om deze (deel)gemeenten financieel tegemoet te komen is de Regeling
Uitkeringen Beperkingengebied Schiphol gemaakt. Deze regeling is in juli 2003 van kracht geworden.
Vanaf dat moment konden de (deel)gemeenten met de uitvoering starten. Een einddatum is niet
bepaald. Als gevolg van de motie-Hofstra (Kamerstuk 2001-2002, 27603, nr. 74) kunnen eigenaren niet
worden verplicht om hun woning te verkopen. Als zij tot verkoop besluiten, kunnen zij hun object aan
de gemeente voor aankoop aanbieden. De gemeente koopt vervolgens het desbetreffende pand tegen
de onteigeningswaarde. De aangekochte woningen dienen in beginsel binnen één jaar na verwerving te
worden gesloopt. De grond komt in het bezit van de desbetreffende gemeente. De gemeente kan
conform de Regeling Uitkeringen Beperkingengebied Schiphol de gemaakte kosten declareren bij het
ministerie van Verkeer en Waterstaat. De vergoeding aan de gemeente wordt door het ministerie van
Verkeer en Waterstaat verminderd met de restwaarde van de grond na de sloop van de woning.
Aankoop LIB veiligheidssloopzones Schiphol
Het Luchthavenverkeersbesluit (LVB) stelt een risicozone vast rond de luchthaven. Aan de bewoners
binnen de zones met het hoogste risico heeft de overheid een aanbod gedaan om hun woning of
woonschip aan te kopen. De aangekochte woningen en woonschepen worden vervolgens gesloopt.
Woonschepen kunnen ook worden verplaatst. Sinds juli 2003 ligt de uitvoeringsverantwoordelijkheid bij
de betrokken (deel)gemeenten. De gevolgde procedure komt overeen met de procedure `Aankoop en
sloop van woningen binnen de geluidszone'.
Woonschepen geluidszones Schiphol
Woonschepen kunnen niet worden geïsoleerd, omdat ze na isolatie te zwaar zouden zijn om te kunnen
blijven drijven. Daarom zijn eigenaren van woonschepen binnen de geluidscontouren tot 20 augustus
2005 in de gelegenheid gesteld om hun schip voor aankoop door het Rijk aan te bieden. Ook konden
eigenaren ingaan op een aanbod voor een alternatieve gelijkwaardige locatie voor hun schip. Eind 2007
zijn alle woonschepen aangekocht en is één woonschip verplaatst. Onder het voorbehoud van sloop van
de aangekochte woonschepen is dit project afgerond.
2.4 Schadeschap luchthaven Schiphol
Het Schadeschap luchthaven Schiphol is een openbaar lichaam dat is ingesteld op grond van de
Gemeenschappelijke Regeling Schadeschap luchthaven Schiphol.
---
Het Schadeschap is uitsluitend voor schadebehandeling opgericht en heeft een loketfunctie voor de
afhandeling van schadevergoedingen, in concreto de afhandeling van verzoeken tot schadevergoeding
die verband houden met de uitbreiding van het luchtvaartterrein Schiphol en een aantal wijzigingen in
de infrastructuur in de omgeving van Schiphol op grond van artikel 9 van de Gemeenschappelijke
Regeling Schadeschap luchthaven Schiphol. Deze regeling is in november 1998 ingegaan.
Verzoeken om schadevergoeding wegens het Luchthavenverkeerbesluit en/of het
Luchthavenindelingbesluit van 20 februari 2003, als gewijzigd in het Wijzigingsbesluit van 23 augustus
2004, kunnen worden ingediend tot 23 augustus 2009, welke termijn jaarlijks stilzwijgend wordt
verlengd. Daarna zal behandeling van nieuwe verzoeken worden overgedragen aan de dan opnieuw
bevoegde bestuursorganen. In het Schadeschap zijn vertegenwoordigd het ministerie van Verkeer en
Waterstaat, de provincie Noord-Holland, het Hoogheemraadschap van Rijnland en in totaal 26
gemeenten en stadsdelen. Het Schadeschap heeft een onafhankelijke positie. Evenals de andere
bestuursorganen die deelnemen in de Gemeenschappelijke Regeling Schadeschap luchthaven Schiphol
heeft het ministerie van Verkeer en Waterstaat zitting in het bestuur van het Schadeschap.
2.5 Organisatie van projecten
Het ministerie van Verkeer en Waterstaat is integraal verantwoordelijk voor de projecten GIS-2 en GIS-
3. Binnen het ministerie is Rijkswaterstaat regionale dienst Noord-Holland belast met de uitvoering van
de geluidsisolatie. Hiertoe is een aparte projectorganisatie opgericht, PROGIS. Over de projecten
Aankoop en sloop van woningen binnen de geluidszone en Aankoop en sloop van woningen en
woonschepen binnen de veiligheidszone draagt het ministerie van Verkeer en Waterstaat de
beleidsverantwoordelijkheid.
De uitvoeringsverantwoordelijkheid voor deze twee projecten ligt bij de desbetreffende
(deel)gemeenten. Het Schadeschap luchthaven Schiphol is een onafhankelijk orgaan, waarvoor het
Ministerie van Verkeer- en Waterstaat, zoals hiervoor reeds is gebleken, budgetverantwoordelijkheid
draagt.
---
3 De projecten in hun omgeving
3.1 Beleidsontwikkelingen
Aldersoverleg
Op 1 oktober 2008 heeft de heer Alders zijn advies voor de ontwikkeling van Schiphol op de middellange
termijn aangeboden aan de ministers van V&W en VROM. Dit advies gaat over de ontwikkeling van
Schiphol en de regio tot en met 2020, in samenhang met afspraken over hinderbeperking, selectiviteit
en maatregelen voor de verbetering van de leefomgeving. Het Kabinet heeft het advies omarmd.
In het Advies is een maximum van 510.000 vluchten afgesproken tot 2020, waarbij Schiphol zal zich
richten op mainport gebonden verkeer (selectiviteit). Het verkeersaanbod in de nacht en vroege ochtend
zal worden begrensd tot maximaal 32.000 bewegingen. In het Aldersadvies wordt uitgegaan van een
vraag op Schiphol in 2020 van circa 580.000 vliegbewegingen. Voor de overige 70.000 vluchten (niet-
mainport gebonden verkeer) zullen door het Rijk mogelijkheden worden gecreëerd om deze vanaf
andere luchthavens uit te voeren. Hierbij wordt in de eerste plaats gedacht aan de luchthaven
Eindhoven en aan Lelystad. Mocht het Rijk niet in staat of bereid zijn hierin te voorzien, adviseert de
Alderstafel dat het Rijk de discussie zal moeten starten over de vraag of de regering bereid is
mogelijkheden te creëren om de marktvraag in Nederland te accommoderen. Deze afspraken zijn
vastgelegd in het convenant Behoud en versterking mainportfunctie middellange-termijn. Dit convenant
is afgesloten in combinatie met het convenant Hinderbeperking MLT en het convenant Leefomgeving
middellange-termijn. Het Convenant hinderbeperking omvat afspraken om de geluidshinder van
vliegverkeer in de regio terug te dringen. Het Convenant Leefomgeving heeft betrekking op
woongebieden waar hinder als gevolg van het gebruik van Schiphol ook met hinderbeperkende
maatregelen niet weggenomen kan worden. Dit convenant bevat dan ook maatregelen specifiek voor die
gebieden waardoor de leefbaarheid op peil blijft of versterkt kan worden.
Flexibilisering bestaande regelingen voor nadeelcompensatie, schade en geluidsisolatie
Naar aanleiding van afspraken aan de Tafel van Alders wordt momenteel een voorstel uitgewerkt over
de wijze waarop het Rijk de bestaande regelingen voor nadeelcompensatie, schade en geluidsisolatie
flexibeler kan maken. Uitgangspunt is dat de gemiddelde kosten per woning in vergelijking met de
huidige regelingen niet toenemen. De isolatiekosten in Nederland zijn het hoogste ten opzichte van
andere Europese luchthavens, zowel in absolute getallen als relatief per woning.
Het eerste deel van dit project bestaat uit een onderzoek naar de specifieke wensen van de
omwonenden t.a.v. isolatie en compensatie alsmede de ervaringen met het Schadeschap. Dit onderzoek
is eind van 2008 afgerond. Hieruit blijkt dat bewoners meer keuzevrijheid willen t.a.v. het type
geluidsdempende maatregelen en de planning van het proces. Met name de nachtisolatie werd als matig
beoordeeld. Bewoners in de directe omgeving van Schiphol stellen wel prijs op geluidsisolatie en lijken
geen prijs te stellen op alternatieven.
Op basis van deze uitkomsten wordt verwacht medio 2009 met een advies te komen hoe het
isolatiebeleid in de toekomst, na de afronding van GIS-3 vorm kan worden geven. Daarna zal worden
bezien of - en in welke vorm - een vervolg moet worden gegeven aan het geluidsisolatieprogramma.
3.3 Communicatie
Twee keer per jaar voert PROGIS met de betrokken gemeenten overleg over de voortgang van de
geluidsisolatieprojecten. In de tweede helft van 2008 heeft PROGIS overleg gevoerd met de
verantwoordelijke wethouders van de gemeenten Zaanstad en Aalsmeer. Verder is gesproken met
vertegenwoordigers van de gemeente Amstelveen en van de Stichting Bewonersbelangen Isolatie
Assendelft (BIA) en de Dorpsraad Zwanenburg/Halfweg.
PROGIS heeft voorts bewonersavonden georganiseerd in de gemeenten Haarlemmermeer en Zaanstad.
Tijdens deze avonden waren huiseigenaren in de gelegenheid om vragen te stellen over de uitvoering
van het derde geluidsisolatieproject.
In de Zaanse Courant van 30 december 2008 is een interview afgedrukt met de projectdirecteur van
PROGIS. In het artikel worden onder meer de belangen en wensen van de bewoners/eigenaren, het
aspect van de subjectieve geluidbeleving en de kosten van het project nader belicht.
3.4 Voortgang per project
In deze paragraaf wordt gerapporteerd over de voortgang van GIS-2, GIS-3 en de overige projecten in
de tweede helft van 2008.
---
GIS-2
Voortgang isolatie
De isolatiewerkzaamheden GIS-2 zijn op 30 juni 2008 beëindigd. Op die datum waren 8.465 objecten
geïsoleerd. Daarnaast zijn er 28 panden waarvan PROGIS het tijdsverloop van de isolatie niet of moeilijk
kan beïnvloeden waardoor de isolatie mogelijk pas over enige jaren zal plaatsvinden. Het betreft panden
waar PROGIS het ontwerp van de isolatie heeft afgerond en met de eigenaar is overeengekomen dat
deze de geluidwerende voorzieningen in de komende jaren zelf realiseert of panden waar PROGIS
afhankelijk is van derden. Omdat het niet efficiënt is om voor deze panden een GIS-2 organisatie in
stand te houden, is besloten deze panden te isoleren onder GIS-3, waarbij de regelgeving van
toepassing blijft die gold ten tijde van GIS-2.
Controle metingen geïsoleerde woningen
De Regeling geluidwerende voorzieningen 1997 (RGV'97) stelt als eis dat van 1 op 20 geïsoleerde
woningen de aangebrachte geluidwering door metingen wordt gecontroleerd. PROGIS heeft TNO
opdracht gegeven de vereiste controle uit te voeren voor de onder GIS-2 geïsoleerde woningen.
Hiervoor heeft TNO een steekproef getrokken uit de geïsoleerde woningen. Bij het onderzoek is
onderscheid gemaakt tussen dag- en nachtisolatie.
TNO heeft geconstateerd dat de gecontroleerde woningen voldoen aan de gestelde eisen van
geluidwerendheid. Bij nachtisolatie vond TNO een uitvalpercentage van 4 % binnen één jaar. Bij
dagisolatie lag het uitvalpercentage op 8 %. TNO heeft geconstateerd dat het uitvalpercentage
gedurende de tijd toeneemt. PROGIS veronderstelt dat dit samenhangt met het noodzakelijke
onderhoud van de aangebrachte voorzieningen, zoals het nadien afstellen van het hang- en sluitwerk.
Het onderhoud van de aangebrachte voorzieningen is echter de verantwoordelijkheid van de eigenaar.
De resultaten van de TNO-controlemetingen zijn aanleiding geweest o.a. de volgende verbeteringen
door te voeren:
· bij woningen met een onvoldoende resultaat is de geluidwering verbeterd;
· bij GIS-3 woningen wordt de eigenaar erop gewezen dat de aangebrachte voorzieningen door hem
afdoende dienen te worden onderhouden om de geluidwerendheid te garanderen;
· controlemetingen worden voortaan binnen één jaar na isolatie verricht;
· bij GIS-3 woningen zal bij seriewoningen een controle plaatsvinden zodra de eerste seriewoning
gereed is. Noodzakelijke aanpassingen van het ontwerp van de nog te isoleren seriewoningen
kunnen als dan tijdig worden doorgevoerd.
Afwikkeling eindafrekeningen
Bij de Raad voor de Arbitrage voor de Bouw dient tussen de aannemerscombinatie dB2000 VOF en BAM
Wilma en de Staat der Nederlanden een arbitraal geding over ingediende eindafrekeningen. De
aannemers eisen een bedrag voor niet betaalde termijnfacturen en meerwerk.
In reconventie eist de Staat der Nederlanden een bedrag voor onjuiste eindfacturen van circa 6.000
woningen die de aannemers vóór 2005 hebben geïsoleerd. De onjuistheden in de eindfacturen betreffen
rekenfouten, verkeerde hoeveelheden en prijzen, onjuiste indexering en onjuiste berekening van de
bouwplaatskosten. Een einduitspraak inzake deze procedure wordt niet vóór 2010 verwacht. Opgemerkt
wordt dat tegen de einduitspraak nog hoger beroep kan worden ingediend. Vanwege de onzekere
uitkomst is een eventuele (positieve of negatieve) opbrengst van het arbitraal geding niet in het
projectbudget GIS-2 meegenomen. In de tweede helft van 2008 zijn de staten van afrekeningen voor de
opdrachtnemers, die in het recente verleden voor GIS-2 gewerkt hebben, afgerond.
GIS-3
Binnen de huidige isolatie contouren (zie figuur 1) zijn bij PROGIS circa 13.000 objecten bekend. Van
deze objecten zijn circa 12.000 objecten geluidsgevoelig in de zin van de RGV '97, waarvan circa 5.000
objecten mogelijk in aanmerking komen voor geluidsisolatie. Deze objecten zijn opgenomen in het
isolatieprogramma. De genoemde aantallen variëren enigszins omdat in de loop van het project meer
informatie beschikbaar komt. De gegevens zoals deze thans bij PROGIS bekend zijn, staan vermeld in
onderstaande tabel.
Tabel 1: Geluidsgevoelige objecten binnen
isolatiecontouren GIS-3
Aantal
`Geluidsgevoelige objecten' binnen GIS-3
11.812
Niet opgenomen in isolatieprogramma 6.801
Opgenomen in isolatieprogramma
5.011
---
Figuur 1: Isolatie contouren GIS-3
De Minister dient van elk geluidsgevoelig gebouw op basis van de RGV'97 te besluiten of de woning wel
of niet voor geluidsisolatie in aanmerking komt en dit besluit aan de eigenaar kenbaar te maken.
Inmiddels hebben de eigenaren van ruim 6500 woningen het besluit van de Minister ontvangen dat hun
woning niet voor isolatie in aanmerking komt. Tegen dit besluit zijn de eigenaren van 281 woningen in
bezwaar gegaan. In 54 gevallen heeft de Minister het bezwaar gegrond verklaard en is of wordt de
woning aan het isolatieprogramma toegevoegd. In de overige zaken heeft de Minister zijn besluit
gehandhaafd. Hierop hebben zes eigenaren beroep ingediend bij de rechtbank.
Voortgang isolatieprogramma
Binnen het isolatieprogramma maakt PROGIS conform de RGV'97 onderscheid tussen dag- (of Ke-
isolatie) en nacht-isolatie (of LAeq-isolatie). Dagisolatie biedt bescherming tegen vliegbewegingen
gedurende de gehele dag (24 uur). Nachtisolatie biedt bescherming tegen de vluchten die van 11 uur `s
avonds tot 6 uur 's ochtends over of in de buurt van de woning komen. Bij dagisolatie komen de
leefvertrekken (woonkamer, eetkamer en slaapkamers) in aanmerking voor isolatie. Bij nachtisolatie
komen alleen de slaapkamers in aanmerking voor geluidswerende voorzieningen. Zie figuur 1 voor het
dag- en nachtisolatie gebied.
10
PROGIS voert het isolatieprogramma uit in drie deelprojecten, zie figuur 2.
Figuur 2: Deelprojecten GIS-3
Het laatste deelproject is in oktober 2008 van start gegaan. Eind 2008 was bij PROGIS bekend dat
eigenaren van ruim 1100 objecten geen prijs op isolatie stelden. Verder is uit akoestisch onderzoek
gebleken dat ruim 1000 woningen al voldoende geluidwerend zijn en dus niet in aanmerking komen
voor geluidsisolatie. Dit betreft vooral woningen die in het gebied voor nachtisolatie liggen. Zie ook tabel
2. PROGIS verwacht conform de huidige scope van GIS-3 aan 2050 tot 2530 woningen geluidwerende
voorzieningen aan te brengen.
Tabel 2: Isolatieprogamma GIS-3 verdeeld
naar dag- en nachtisolatie Dag- Nacht-
isolatie isolatie
Aantal woningen in GIS-3 1.259 (25%) 3,752 (75%)
% van aangeschreven woningen dat isolatie wenst 78% 77%
% van aangeschreven woningen dat isolatie behoeft 99% 39%
---
In tabel 3 is de voortgang van het derde isolatieprogramma weergegeven. In deze tabel wordt
onderscheid gemaakt in vier fasen. In de eerste fase, de deelnemingsfase, vraagt PROGIS of de
eigenaar van een woning die hiervoor mogelijk in aanmerking komt geïnteresseerd is in geluidsisolatie.
Deze fase is inmiddels zo goed als afgerond. In de tweede fase onderzoekt een ingenieursbureau of de
woning daadwerkelijk geluidwerende voorzieningen nodig heeft. In de derde fase besluit de Minister,
met instemming van de eigenaar, tot het aanbrengen van geluidwerende voorzieningen. Deze worden
tenslotte in de vierde fase aangebracht.
Tabel 3: Voortgang isolatieprogramma GIS-3
1-7-2008 1-1-2009
Woningen in isolatieprogramma 5.027 5.011
- Eigenaar stelt prijs op isolatie 2.705 3.881
Deelnemings-
fase - Eigenaar stelt geen prijs op isolatie 693 1.127
- In proces 1.629 3
- In Onderzoek bij Ingenieursbureau 1.560 2.886
Onderzoeks- - Woning heeft isolatie nodig 388 883
fase - Woning heeft geen isolatie nodig 425 1.035
- In proces 747 968
- Er is een isolatiebesluit - 41
Besluitvormings-
fase - Er komt geen isolatiebesluit - -
- In proces 388 842
- Woning is opgeleverd - -
Uitvoerings-
fase - Woning wordt niet opgeleverd - -
- In proces - -
Er is vertraging opgelopen bij het akoestisch en bouwkundig onderzoek aan de woningen. PROGIS zet
het onderzoek en ontwerp van de geluidwerende voorzieningen op productbasis in de markt. Het aantal
geïnteresseerde bedrijven blijkt kleiner dan op basis van vooronderzoek mocht worden verwacht.
Openbare aanbestedingen van de ingenieursdiensten is in een aantal gevallen niet gelukt. Contracten
zijn vervolgens onderhands aanbesteed. Dit heeft ook tot gevolg dat het aanbestedingstraject langer
duurt dan verwacht. Verder blijken wel gecontracteerde bureaus moeite te hebben met de beheersing
van het proces. Daarom is veel sturing door PROGIS vereist om de kwaliteit van het akoestisch en
bouwkundig onderzoek aan de woningen op het gewenste niveau te krijgen. Dit leidt echter wel tot
extra vertraging. Op dit moment is nog niet aan te geven welke gevolgen deze vertraging heeft voor de
einddatum van GIS-3. Dit hangt in grote mate af van de wijze waarop de markt voor ontwerp en
daadwerkelijke aanbrengen van de voorzieningen reageert op de aanbestedingen in de tweede helft van
2008 en het eerste kwartaal van 2009.
12
Overige projecten
Tabel 4: Overzicht overige projecten
(peildatum 1 januari 2009)
Realisatie Realisatie Realisatie Nog te Totaal Planning
t/m dec '07 verslagperiode totaal realiseren prognose gereed
Aankoop LIB geluidsloopzones Schiphol 32 0 32 14 46 Geen
Aankoop LIB veiligheidssloopzones Schiphol 55 1 57 24 81 Geen
Woonschepen geluidszones Schiphol 85 0 85 0 85 2007
Aankoop LIB geluidsloopzones Schiphol
Van de 46 aan te kopen en te slopen woningen in de geluidsloopzones zijn tot 1 juli 2008
32 woningen aangekocht. In de verslagperiode zijn geen woningen aangekocht.
Aanvankelijk gold 2008 als jaar waarin de geluidszone vrij van bewoning moest zijn. Als gevolg van de
motie-Hofstra (Kamerstuk 2001-2002, 27603, nr. 74) is dit jaar losgelaten
en kunnen eigenaren niet worden verplicht om hun woning te verlaten. Een einddatum kan daarom niet
worden vastgesteld.
Aankoop LIB veiligheidssloopzones Schiphol
Van de 81 aan te kopen/verplaatsen objecten in de veiligheidssloopzones zijn tot 1 juli 2008 56 objecten
aangekocht/verplaatst. In de verslagperiode is één woning aangekocht. Op grond van de motie-Hofstra
(Kamerstuk 2001-2002, 27603, nr. 74) kunnen eigenaren niet worden verplicht om hun woning of
woonschip te verlaten. Een einddatum kan daarom niet worden vastgesteld.
13
4 Beheersing van projecten
4.1 Scope
GIS-2
Ten opzichte van de vorige verslagperiode is de scope voor GIS-2 gewijzigd. De isolatiewerkzaamheden
GIS-2 zijn op 30 juni 2008 beëindigd. PROGIS hevelt de uitvoering van 28 objecten die op 30 juni 2008
niet kunnen worden opgeleverd, over naar GIS-3. Tijdens GIS-2 zijn 8.465 objecten geïsoleerd.
GIS-3
Ten opzichte van de vorige verslagperiode is de scope voor GIS-3 gewijzigd. In de vorige scope is
gemeld dat circa 3.260 woningen en andere geluidsgevoelige gebouwen geïsoleerd worden. Inmiddels is
de verwachting dat het aantal woningen dat uiteindelijke geïsoleerd zal worden tussen de 2050 en 2500
zal liggen. Uit het akoestisch onderzoek bij de eerste twee deelprojecten (zie paragraaf 3.4) blijkt dat
relatief veel woningen die onderzocht worden in verband met nachtisolatie reeds voldoende
geluidwerend zijn. Het budget van GIS-3 blijft ongewijzigd 77,4 M.
4.2 Planning
GIS-2
Zoals hiervoor reeds gesteld is de geluidsisolatie onder het project GIS-2 op 30 juni 2008 afgerond. Na
de einduitspraak van de Raad van Arbitrage kan GIS-2 ook in administratief worden afgerond.
GIS-3
Een weergave van de planning voor GIS-3 wordt vermeld in onderstaande tabel 5.
Tabel 5: Planning
uitvoering GIS-3 2006 2007 2008 2009 2010 2011
(peildatum: 1 januari
2009)
1e 2e 1e 2e 1e 2e 1e 2e 1e 2e 1e 2e
h h h h h h h h h h h h
Omvorming bestaande
organisatie tot
Projectorganisatie GIS-3
Projectplan
Wijziging RGV
Isolatieprogramma conform
RGV
Aanbesteding technisch
management
Informeren eigenaren in
isolatiegebied
Voorbereiding (akoestisch
onderzoek en ontwerp)
Aanbrengen geluidwerende
voorzieningen
Administratieve afwikkeling
GIS-3
Aankoop LIB geluidszones Schiphol
Eigenaren kunnen als gevolg van de motie-Hofstra (Kamerstuk 2001-2002, 27603, nr. 74) niet worden
verplicht om hun woning te verlaten. Om die reden kan een einddatum niet worden vastgesteld.
Aankoop LIB veiligheidssloopzones Schiphol
Eigenaren kunnen als gevolg van de motie-Hofstra (Kamerstuk 2001-2002, 27603, nr. 74) niet worden
verplicht om hun woning te verlaten. Om die reden kan een einddatum niet worden vastgesteld.
4.3 Financiën
In deze paragraaf wordt ingegaan op de financiële ontwikkelingen. Vanwege de financiële omvang gaat
de aandacht primair uit naar GIS-2 en GIS-3.
14
De uitgaven voor de projecten GIS-2, GIS-3, gelegen binnen de geluidszone, Schadeschap luchthaven
Schiphol en amoveringen (aankoop, sloop) van woningen binnen de geluidszone worden verantwoord op
artikel 36 (Bewaken, waarborgen en verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving, gegeven de
toename van mobiliteit, onderdeel 36.03: Luchtvaart) van de begroting van Verkeer en Waterstaat. De
uitgaven voor amoveringen (aankoop, sloop) van woningen en woonschepen binnen de veiligheidszone
worden verantwoord op artikel 33 (Veiligheid gericht op de beheersing van veiligheidsrisico's, onderdeel
33.01: Externe veiligheid).
4.3.1 Projectbudget
In tabel 6 zijn de bedragen opgenomen die voor de projectonderdelen in de Rijksbegroting beschikbaar
zijn, met uitzondering van de wijzigingen die in deze periode zijn opgetreden.
De in de tabel genoemde wijzigingen zullen daadwerkelijk worden verwerkt bij de
begrotingsvoorbereiding 2010.
Tabel 6 P rojec tbudget P rojec tbudget G IS in m iljoen E UR
Wijzigingen
P K B '95 Vorige periode deze Totaal
(pp 1994) (inc l. P K B ) periode
art. 36 Geluids isolatie S chiphol fas e 2 (G IS -2) 180,0 399,9 -3,3 396,6
Klachtenafhandeling G eluidsis olatie S chiphol 20,0 -12,1 7,9
Geluids isolatie S chiphol fas e 3 (G IS -3) 77,4 0,0 77,4
Aankoop LIB geluidsloopzones S chiphol 24,9 0,0 24,9
Woonschepen geluids zones S chiphol 17,6 0,0 17,6
B ehandeling en uitbetaling s chadeclaims S chiphol 97,4 0,0 97,4
art. 33 Aankoop LIB veiligheidss loopzones S chiphol 37,4 0,0 37,4
Totaal 674,6 -15,4 659,2
Toelichting inzake prijspeil:
· de GIS-2 en GIS-3 kosten hebben betrekking op een recente raming; prijspeil 2008
· de PKB raming uit 1995 heeft betrekking op een raming uit 1994
GIS-2
Het projectbudget is gebaseerd op een PRI-raming uit 2006 en zal bij de begrotingswijziging 2010
worden aangepast aan de PRI-raming voor GIS-2 van 2008.
GIS-3
Ten opzichte van de vorige verslagperiode is het projectbudget voor GIS-3 niet gewijzigd.
GIS-2
In tabel 7 op de volgende pagina's wordt een overzicht van de mutaties in het projectbudget van GIS-2
met bronvermelding gegeven. Het projectbudget is nog niet aangepast aan de PRI- raming 2008 die in
tabel 7 vermeld is. Deze aanpassing wordt geëffectueerd bij de begrotingsvoorbereiding 2010.
15
Tabel 7: Mutatie overzicht projectbudget GIS-2 Datum Totaal Gecommu- Prijs- Bron
(bedragen in miljoen EUR, incl. BTW) nieuwe niceerd met peil
raming Tweede
Kamer
1. Start GIS-2: 1995 180,0 180,0 1994 PKB Begroting 1995
PKB Begroting 1995
2. BM raming 1997 1997 1996 BM raming 1997
o.a.:
- Looptijd project: t/m Q4 2003
- Ke woningen: 3.975
- Laeq woningen: 6.097
- Bij-isolatie woningen: 978
- Specials: 13
- Excl. duidelijke risico analyse
- Personeel, Materieel en Automatisering (PMA) als %
Totaal mutatie 54,3
Nieuwe stand raming 234,3
3. PRI-raming 2001 2001 2001 PRI-raming 2001
o.a.:
- Looptijd project: t/m Q4 2003 (geen mutatie)
- Mutatie objecten: + 19
- Incl. risico analyse
- Gespecificeerde PMA
- Zaagtand - problematiek
- Introductie DuBoGIS
- Contour wijzigingen
- Introductie partiële isolatie
Totaal mutatie 175,5
Nieuwe stand raming 409,8
4. PRI-raming 2002 2002 2002 PRI-raming 2002
o.a.:
- Looptijd project: t/m Q1 2005 (+ 5 Q)
- Mutatie objecten: -/- 2.127
- Versnelde ingebruikname vijfde baan (5P)
- Herplanning S4S2 woningen als gevolg van
de versnelling 5P woningen
Totaal mutatie -0,2
Nieuwe stand raming 409,6
5. PRI-raming 2003 2003 2003 PRI-raming 2003
o.a.:
- Looptijd project: t/m Q1 2005 (geen mutatie)
- Mutatie objecten: -/- 492
- LIB 2003
Totaal mutatie -13,8
Nieuwe stand raming 395,8 395,8
6. PRI-raming 2004 2004 2004 PRI-raming 2004
(PRI-raming 2004 is niet formeel vastgesteld,
maar wel gehanteerd als prognose eindstand 1e VGR GIS)
o.a.:
- Looptijd project: t/m Q1 2006 (+ 4 Q) 14,6
- Geen isolatie buiten LIB2004 (-/- 1.358 objecten) -60,8
- Ontvangsten "Eindafrekeningen" (zie 4.4 Risico's)
Totaal mutatie -46,2
Nieuwe stand raming 349,6 Nee
16
Tabel 7: Mutatie overzicht projectbudget GIS-2 Datum Totaal Gecommu- Prijs- Bron
(bedragen in miljoen EUR, incl. BTW) nieuwe niceerd met peil
raming Tweede
Kamer
7. PRI-raming 2005 2005 2005 PRI-raming 2005
o.a.:
- Looptijd project: t/m Q2 2007 (+ 5Q) 12,4
- Ontvangsten "Eindafrekeningen" (zie 4.4 Risico's)
- Gevolgen besluitvorming over afronding GIS-2:
1. Isolatie buiten LIB2004 (+ 1.272 objecten) 12,3
2. Isolatie resterende objecten binnen LIB2004 (34)
3. Incl. afronding GIS-2 uit risico-budget ( 17,0 mln
uitvoering en org.kst.)
Totaal mutatie 24,7
Nieuwe stand raming 374,3 374,3
8. PRI-raming 2007 2007 2006 PRI-raming 2007
o.a.:
-Eindafrekeningen
-Projectmanagementkosten
-Isolatie van 95 extra woningen
Totaal mutatie 25,6
Nieuwe stand raming 399,9 399,9
8. PRI-raming 2008 2008 2008 PRI-raming 2008
o.a.:
-Extra voorzieningen laatste 1000 woningen
-Hogere kosten isolatie scholen
-Kosten Bodemprocedure
-Overheveling woningen naar GIS-3 (min 8,1 Meuro)
Totaal mutatie -3,3
Nieuwe stand raming 396,6 396,6
Totaal mutaties t.o.v. PKB (1995) 216,6
Projectbudget GIS-2 per 01-01-2009 399,6 399,6
GIS-3
Tabel 8 bevat een overzicht van de mutaties in het projectbudget van GIS-3.
Tabel 8: Mutatie overzicht projectbudget GIS-3 Datum Totaal Gecommu- Prijs- Bron
(bedragen in miljoen EUR, incl. BTW) nieuwe niceerd met peil
raming Tweede
Kamer
1. Start GIS-3 2003 99,3 99,3 2003 PRI-raming 2003
2. PRI-raming 2007 2007 2006 PRI-raming 2007
o.a.:
- Lagere uitvoeringskosten wegens andere marktbenadering
Totaal mutatie -21,9
3. PRI-raming 2008 2008 2008 PRI-raming 2008
o.a.:
- Lagere uitvoeringskosten wegens andere marktbenadering
- Mnder woningen te isoleren
i
- Kosten overgehevlede GIS-2 woningen (plus 8,1 Meuro)
Totale mutatie 0,0
Nieuwe stand raming 77,4 77,4
Projectbudget GIS-3 per 01-01-2009 77,4 77,4
4.3.2 Uitputting post onvoorzien
GIS-2
17
Volgens de PRI-raming is de post "onvoorzien" M 0,4; hiervan is geen gebruik gemaakt.
GIS-3
Volgens de PRI-raming is de post "onvoorzien" M 5,5; hiervan is geen gebruik gemaakt.
4.3.3 Uitgaven en ontvangsten GIS-2 (kas)
In tabel 9 is de stand van zaken ten aanzien van uitgaven en ontvangsten (eigen bijdrage voor
wensvoorzieningen eigenaren) weergegeven. Wensvoorzieningen zijn maatregelen die op verzoek en op
kosten van eigenaren tijdens de uitvoering van de isolatiewerkzaamheden worden aangebracht.
Tabel 9: Uitgaven en ontvangsten GIS-2 (kas)
(bedragen in miljoen EUR, incl. BTW)
t/m In verslag- t/m
30-6-2008 periode 31-12-2008
Art. 36 Uitgaven 401,7 0,8 402,5
Ontvangsten (eigen bijdrage / wensvoorzieningen bewoners) 7,2 0,0 7,2
Totale kosten GIS-2 (kas) 394,5 0,8 395,3
(uitgaven -/- ontvangsten
4.3.4 Verplichtingen GIS-2
In tabel 10 is de stand van zaken ten aanzien van de verplichtingen GIS-2
weergegeven.
Tabel 10: Verplichtingen GIS-2
(bedragen in miljoen EUR, incl. BTW)
t/m In verslag- t/m
30-6-2008 periode 31-12-2008
Art. 36 Aangegane verplichtingen 422,9 -10,9 412,0
Totale verplichtingen GIS 2 422,9 -10,9 412,0
Opmerkingen:
* Verplichtingen zijn exclusief ontvangsten wensvoorzieningen en
eindafrekeningen.
* De uitgavenverplichtingen (en ook de kasuitgaven) zullen hoger zijn dan het
projectbudget van M 396,6. Het projectbudget is namelijk het saldo van
uitgaven en ontvangsten. De ontvangstverplichtingen zijn in deze tabel niet
opgenomen.
4.3.5 Uitgaven GIS-3 en overige projecten
GIS-3
In tabel 11A is de stand van zaken weergegeven ten aanzien van de uitgaven voor GIS-3.
Tabel 11A: Uitgaven GIS-3 (kas)
(bedragen in miljoen EUR, incl. BTW)
t/m In verslag- t/m
30-6-2008 periode 31-12-2008
art. 36 GIS-3 5,2 4,0 9,2
Naar verwachting zal in totaal nog M 68,2 worden gerealiseerd.
18
Overige projecten
In tabel 11B is de stand van zaken weergegeven ten aanzien van de uitgaven voor de overige projecten.
Tabel 11B: Uitgaven overige projecten (kas)
(bedragen in miljoen EUR, incl. BTW)
t/m In verslag- t/m
30-6-2008 periode 31-12-2008
art. 36 Klachtenafhandeling Geluidsisolatie Schiphol 0,0 1,0 1,0
Aankoop LIB geluidsloopzones Schiphol 20,8 0,1 20,9
Woonschepen geluidszones Schiphol 17,6 0,0 17,6
Behandeling en uitbetaling schadeclaims Schiphol 27,0 2,5 29,5
art. 33 Aankoop LIB veiligheidssloopzones Schiphol 26,4 0,4 26,8
Aankoop LIB geluidsloopzones Schiphol
Naar verwachting zal in totaal nog M 4,0 worden gerealiseerd.
Woonschepen geluidszones Schiphol
Er is nog M 0,02 beschikbaar. Hiervan is naar verwachting nog een klein deel benodigd voor
sloopkosten en overige uitgaven.
Behandeling en uitbetaling schadeclaims Schiphol
Het Schadeschap luchthaven Schiphol beoordeelt ingediende claims van eigenaren en gaat, indien
gehonoreerd, tot uitkering over. Er resteert nog M 67,9.
Aankoop LIB veiligheidssloopzones Schiphol
Alle aankopen vanaf 2004 hebben onder verantwoordelijkheid van de gemeenten in het kader van de
bijdrageregeling plaatsgevonden. Naar verwachting zal in totaal nog M 10,6 worden gerealiseerd.
4.3.6 Verplichtingen GIS-3 en overige projecten
GIS-3
In tabel 12A is de stand van zaken weergegeven ten aanzien van de verplichtingen voor
GIS-3.
Tabel 12A Overige verplichtingen
(bedragen in miljoen EUR, incl. BTW)
t/m In verslag- t/m
30-6-2008 periode 31-12-2008
art. 36 GIS-3 14,5 9,4 23,9
Overige projecten
In tabel 12B is de stand van zaken weergegeven ten aanzien van de verplichtingen
voor de overige projecten.
Tabel 12B Overige verplichtingen
(bedragen in miljoen EUR, incl. BTW)
t/m In verslag- t/m
30-6-2008 periode 31-12-2008
art. 36 Klachtenafhandeling Geluidsisolatie Schiphol 0,1 1,0 1,1
Aankoop LIB geluidsloopzones Schiphol 20,8 0,3 21,1
Behandeling en uitbetaling schadeclaims Schiphol 34,5 0,1 34,6
art. 33 Aankoop LIB veiligheidssloopzones Schiphol 27,5 0,4 27,9
4.3.7 Ontvangsten heffingen
De overheid financiert de kosten van de diverse projecten voor en verhaalt deze via heffingen op de
luchtvaartsector. De kosten van de geluidsisolatieprojecten worden verhaald door middel van een
geluidsheffing.
De kosten van de overige projecten (aankoop LIB geluidsloopzones Schiphol, woonschepen geluidszones
19
Schiphol, behandeling en uitbetaling schadeclaims Schiphol en aankoop LIB veiligheidssloopzones
Schiphol) worden verhaald door middel van een planschade heffing (heffing overige Schipholprojecten).
Sinds februari 2005 past de overheid deze laatste heffing toe.
In tabel 13 worden de ontvangen heffingen weergegeven.
Tabel 13
(bedragen in miljoen EUR, incl. BTW)
t/m Verslag t/m
30-6-2008 periode 31-12-2008
Ontvangsten geluidsheffing GIS-2 en GIS-3 237,5 18,1 255,6
Ontvangsten heffing overige Schipholprojecten 32,8 5,8 38,6
4.4 Risico's, mee- en tegenvallers en prognose eindstand
4.4.1 GIS-2
Onderstaand wordt gerapporteerd over de beheersing van de risico's voor GIS-2 en wordt een
inschatting gegeven van de prognose eindstand. In onderstaande tabel 14 en de daaronder vermelde
tekst wordt de risico's beschreven.
Tabel 14 Risico's
(bedragen in miljoen EUR, incl. BTW) Waarde deze Waarde vorige
verslagperiode verslagperiode
Risico
A. Juridische procedures van eigenaren met overeenkomst die niet
hebben gereageerd en van eigenaren zonder overeenkomst PM 1,2
B. Uitkering schadevergoedingen PM 0,1
C. Arbitraal geding eindafrekeningen PM PM
D BTW claim voormalige huisvesting Progis 0,1 PM
SUBTOTAAL 0,1+PM 1,3 + PM
Toelichting op tabel 13
Ad A. Juridische procedures van eigenaren met een overeenkomst die niet hebben gereageerd en van
eigenaren zonder overeenkomst
Door de wijzigingen in de geluidscontouren zijn woningen die aanvankelijk tot GIS-2 behoorden, buiten
de geldende contouren komen te liggen. Hiermee verviel de juridische grondslag voor isolatie. Inzake de
overgang naar de nieuwe geluidsisolatiecontouren heeft de voormalige staatssecretaris overgangsbeleid
gevormd. Juridische procedures van eigenaren, die zich benadeeld zouden voelen als gevolg van dit
beleid worden niet meer verwacht: de wettelijke bezwaartermijnen zijn inmiddels ruimschoots
verstreken.
Ad B. Uitkering schadevergoedingen
PROGIS houdt rekening met eisen om schadevergoeding van eigenaren die ter voorbereiding op niet
uitgevoerde isolatiewerkzaamheden kosten hebben gemaakt.
Beheersmaatregel risico B
Het initiatief om in aanmerking te komen voor schadevergoeding ligt bij de eigenaren en kan niet
worden beïnvloed. Voor het indienen van een schadeclaim gelden de wettelijke verjaringstermijnen met
een maximum van vijf jaar na het bekend worden van de schade.
Ad C. Eindafrekeningen
In het kader van de uitvoering van GIS-2 zijn in 1997 grootschalige contracten met drie aannemers
afgesloten, te weten Heddes en twee andere aannemers. Bij het verwerken van de eindafrekeningen is
gebleken dat de visie van de opdrachtgever en deze aannemers van elkaar verschillen ten aanzien van
de toepassing van de eenheidsprijzen en de verrekening van de verwerkte hoeveelheden per woning.
Beheersmaatregel risico C
Bij de Raad voor de Arbitrage voor de Bouw dient tussen de aannemerscombinatie dB2000 VOF en BAM
Wilma en de Staat der Nederlanden een arbitraal geding over ingediende eindafrekeningen. De
aannemers eisen een bedrag voor niet betaalde termijnfacturen en meerwerk. Het is mogelijk dat de
eisers hun claim in het vervolg van de procedure nog verhogen voor onderdekking van de bouwplaats-
kosten. In reconventie eist de Staat der Nederlanden een bedrag voor onjuiste eindfacturen van circa
6.000 woningen die de aannemers vóór 2005 hebben geïsoleerd.
20
De onjuistheden in de eindfacturen betreffen rekenfouten, verkeerde hoeveelheden en prijzen, onjuiste
indexering en onjuiste berekening van de bouwplaatskosten. Een einduitspraak inzake deze procedure
wordt niet vóór 2010 verwacht. Vanwege de onzekere uitkomst is een eventuele (positieve of negatieve)
opbrengst van het arbitraal geding niet in het projectbudget GIS-2 meegenomen. In de tweede helft van
2008 zijn de staten van afrekeningen voor de opdrachtnemers, die in het recente verleden voor GIS-2
gewerkt hebben, afgerond.
Ad D: BTW claim voormalige huisvesting.
In 2005 heeft de eigenaar van de (voormalige) PROGIS huisvesting in Hoofddorp medegedeeld dat een
BTW over de huur van het pand over voorgaande jaren verschuldigd is. Destijds is medegedeeld aan de
eigenaar dat hier contractueel geen aanspraak op gemaakt kon worden. De eigenaar heeft hierop niet
gereageerd en daarmede is de zaak als afgedaan beschouwd. In het tweede kwartaal van 2008 is de
eigenaar op de zaak teruggekomen en heeft gedreigd met juridische stappen.
Beheersmaatregel risico D
In het verleden heeft de juridische afdeling PROGIS zich laten adviseren door de juridische afdeling van
de Rijksgebouwendienst. Thans wordt PROGIS in dezen bijgestaan door de juridische afdeling van de
Corporate Dienst van Rijkswaterstaat.
Totale risicoprofiel GIS-2
Risicoprofiel is 0 tot 0,9 M met een verwachtingswaarde van 0,1 M.
Prognose eindstand GIS-2
De verwachtingswaarde van de PRI-raming 2008 is M 396,6 (voor de isolatie van 8465 woningen).
Exclusief de post onvoorzien voor bovenvermelde risico bedraagt de bandbreedte van de PRI raming
2008 396,1 tot 397,3 M. Op basis van deze bandbreedte en het bovenvermelde risicoprofiel bedraagt
de prognose eindstand 396,1 M tot 398,2 M. Dit is exclusief het resultaat van de afwikkeling van het
arbitraal geding over de eindfacturen.
4.4.2 GIS-3
Onderstaand wordt gerapporteerd over de beheersing van de risico's voor GIS-3 en wordt een
inschatting gegeven van de prognose eindstand.
De volgende risico's worden onderscheiden:
- de einddatum van GIS-3 wordt niet gehaald. Eventuele vertraging oplopend tot
maximaal 9 maanden kan het gevolg zijn van optreden van (één van) de risico's
A t/m E;
- het ontwerpbureau maakt fouten in het ontwerp van geluidwerende voorzieningen;
- als gevolg van verschillen tussen het ontwerp van een woning en de werkelijke situatie in
een woning wordt de eigen organisatie extra belast;
- de aanbestedingen bij de ontwerpbureaus zijn ongeldig of mislukken;
- PROGIS interpreteert de bestaande wet- en regelgeving onjuist;
- het projectbudget wordt overschreden als gevolg van het uitvoeren van benodigde
herstelacties die PROGIS aanvankelijk niet had kunnen voorzien.
De bandbreedte van het risico loopt uiteen van 0 maanden tot 9 maanden vertraging. De bandbreedte
in financiële zin bedraagt M 0 tot M 2,7 met een middenwaarde van M 1,4
Beheersmaatregelen
- toetsing van ontwerpen voor geluidwerende voorzieningen door ervaren medewerkers;
- omvang van de contracten wordt afgestemd op de verwachte capaciteit van de markt;
- samenwerken met Minister van VROM ingeval van vermeende interpretatiegeschillen in
bouwregelgeving;
- zo mogelijk verhalen van de kosten op het ontwerpbureau of de aannemer.
Totale risicoprofiel GIS-3
Risicoprofiel is 0 tot 2,7 M euro met een verwachtingswaarde van 1,4.
Prognose eindstand GIS-3
De verwachtingswaarde van de PRI raming 2008 is M 77,4 (voor de isolatie van 2050 tot 2530
woningen). Exclusief de post onvoorzien voor bovenvermelde risico bedraagt de bandbreedte van de PRI
raming 2008 71,4 tot 80,6 M. Op basis van deze bandbreedte en het bovenvermelde risicoprofiel
bedraagt de prognose eindstand 71,4 tot 83,3 M.
21
4.5 Kwaliteit en kennis
Controlemetingen GIS-2
Conform de vereisten van de RGV wordt bij één op de twintig geïsoleerde ruimten van opgeleverde
woningen die binnen het isolatiegebied liggen, door middel van metingen de bereikte geluidsisolatie
gecontroleerd. Een onafhankelijke derde selecteert de te controleren objecten en beoordeelt de
metingen. De controlemetingen zijn zowel gericht op woningen die zijn voorzien van Ke-etmaalisolatie
als op woningen die zijn voorzien van LAeq-nachtisolatie. Eventueel geconstateerde gebreken worden
hersteld op kosten van de partij die het gebrek heeft veroorzaakt. In paragraaf 3.3 is het door TNO
uitgebrachte rapport nader toegelicht.
4.6 Audits en onderzoeken door derden
In de verslagperiode zijn geen audits en onderzoeken door derden uitgevoerd.
---
Bijlage 1: Begrippen- en afkortingenlijst
AAS Amsterdam Airport Schiphol
Amoveringen Combinatie van aankopen en slopen van objecten binnen de 55-65 Ke-
geluidszone geluidscontour en >65 Ke- geluidscontour.
Amoveringen Combinatie van aankopen en slopen van objecten binnen de risicozone
veiligheidszone rond de luchthaven die in het Luchthavenverkeersbesluit (LVB) is
vastgelegd.
BIA Stichting Bewonersbelangen Isolatie Assendelft.
Geluidszone Gebied waarbinnen wettelijke beperkingen bestaan ten aanzien van de
bouw van geluidsgevoelige bestemmingen, waarbinnen conform wijziging
van de Regeling Geluidwerende Voorzieningen geluidsisolatie wordt
aangebracht en waarbuiten niet meer geluidsbelasting mag worden
geproduceerd dan overeenkomt met de grenswaarde van de geluidszone.
GIS-1 Geluidsisolatie Schiphol fase 1.
GIS-2 Geluidsisolatie Schiphol fase 2.
GIS-3 Geluidsisolatie Schiphol fase 3.
Ke-woning Woningen die binnen de 40 Ke-geluidscontour vallen en hierdoor in
aanmerkingen komen voor dag- en nacht (etmaal)isolatie (alle
geluidsgevoelige ruimten van een woning).
LAeq-woning Woningen die binnen de 26 LAeq-geluidscontour vallen en hierdoor in
aanmerkingen komen voor nachtisolatie (isolatie van slaapkamers).
LIB 2004 Luchthavenindelingsbesluit vastgesteld op 2 september 2004.
LIB2004-contour Geluidscontour vastgesteld in het Luchthavenindelingsbesluit d.d. 2
september 2004.
LVB Luchthavenverkeerbesluit Schiphol.
Motie-Hofstra Mede ter uitvoering van de motie Hofstra c.s. kan de eigenaar niet tegen
de wil worden verplicht om de bewoning te beëindigen. Hiermee is het
jaar waarin de sloopzone vrij van bewoning moest zijn (2008), zoals deze
in het LIB is geregeld, komen te vervallen.
5P-contour Geluidscontour op basis van de vijfbanenstelsel, vastgesteld in 1996.
PKB Planologische Kern Beslissing.
Post onvoorzien Toeslag op de raming voor kosten die in een later stadium erbij kunnen
komen als gevolg van al dan niet geïnventariseerde, bijzondere
gebeurtenissen
die binnen de scope van het project vallen. De hoogte van de
toeslag is onder andere afhankelijk van de projectfase.
PRI-raming Project Ramingen Infrastructuur.
PROGIS Project Geluidsisolatie Schiphol, uitvoeringsorganisatie Rijkswaterstaat
regionale dienst Noord-Holland
RGV Regeling geluidwerende voorzieningen 1997
S4/S2-contour Geluidscontour op basis van de vierbanenstelsel, vastgesteld in 1996.
23
Scope Omschrijving van wat wel en wat niet tot het project behoort in
termen van eisen aan het fysieke ontwerp en de eventuele
randvoorwaarden
waaronder het te realiseren object tot stand moet komen.
Veiligheidszone Gebied rond de luchthaven waar het risico op een ongeval groter is dan 1
op de 100.000 voor het vijfbanenstelsel in 2015. In dit gebied geldt een
bouwverbod voor nieuwbouw en dienen bestaande woningen aan de
woonbestemming te worden onttrokken.
Wensvoorziening Voorzieningen in de woning die op verzoek en op kosten van de eigenaar
worden aangebracht.
Woonschepen 5P Aankoop of verplaatsing van woonschepen gelegen binnen de 40Ke
geluidscontour
(5P-contour).
24
Bijlage 2: Nadere toelichting Ke-etmaalisolatie en LAeq-nachtisolatie
Bij de bepaling van de geluidsbelasting worden twee maten gehanteerd, namelijk:
· Kosteneenheid (Ke);
Kosteneenheid is een maat voor geluidsbelasting, waarbij rekening wordt gehouden met maximale
A-gewogen geluidsniveaus die worden waargenomen als gevolg van vliegtuigbewegingen in een
kalenderjaar en waarbij een weegfactor wordt toegepast voor het vliegverkeer in avond en nacht.
Er zijn vier Ke-zones gedefinieerd van respectievelijk 35, 40, 55 en 65Ke. Bij een geluidsbelasting
boven de 35Ke mogen, behoudens uitzonderingen, geen nieuwe objecten met een woonfunctie
worden gebouwd. Objecten met een woonfunctie binnen de 40Ke-contour krijgen een
geluidsisolatiepakket aangeboden. Objecten die zijn gelegen tussen de 55Ke-contour en de 65Ke-
contour met een woonfunctie die niet voldoende kunnen worden geïsoleerd, worden door middel van
aankoop en sloop aan hun woonbestemming onttrokken. Woningen met een zwaardere
geluidsbelasting dan 65Ke dienen in alle gevallen aan hun woonbestemming te worden onttrokken.
Binnen de geluidscontouren nabij Schiphol zijn tevens woonschepen gelegen. Aangezien
woonschepen constructief gezien niet kunnen worden geïsoleerd, worden deze woonschepen
aangekocht en/of verplaatst.
· Equivalente A-gewogen geluidsniveau (LAeq)
Voor de nachtisolatie wordt het equivalente A-gewogen geluidsniveau in een slaapvertrek berekend
voor de periode 23.00 - 06.00 uur. Indien de LAeq de waarde van 26 decibel overschrijdt komen de
geluidsgevoelige slaapkamers in aanmerking voor isolatie. Binnen de 26 LAeq-contour vindt geen
onttrekking aan woonbestemming plaats.
25
Ministerie van Verkeer en Waterstaat