ChristenUnie
Bijdrage Joël Voordewind aan het AO Afghanistan
Bijdrage Joël Voordewind aan het AO Afghanistan
dinsdag 14 april 2009 16:00
De heer Voordewind (ChristenUnie): Voorzitter. Ook de ChristenUnie wil
haar medeleven betuigen met de familieleden van de omgekomen militair
Azdin Chadli en de vijf gewonden. Daaraan koppelen wij de vraag die
ook de VVD-fractie stelde. In hoeverre worden naar aanleiding van deze
beschietingen extra maatregelen overwogen om onze troepen niet alleen
's nachts -- dan zitten ze in de container -- maar ook overdag extra
te beschermen tegen deze raketaanvallen?
De fractie van de ChristenUnie complimenteert de drie bewindslieden,
met name de minister van Buitenlandse Zaken, voor het organiseren van
de Afghanistantop. Hij heeft het samen met de VN toch maar voor elkaar
weten te krijgen om zoveel belangstellenden naar Den Haag te krijgen,
onder wie Iran. Hij heeft dit in zeer korte tijd, samen met de
burgemeester van Den Haag natuurlijk, goed voor elkaar gekregen. Ik
ben er ook geweest, niet een uur, maar zes uur. Daarna waren er weer
verplichtingen in de Kamer. Ik moet zeggen dat ik het zeer boeiend
vond om de conferentie mee te maken. De toespraken van de deelnemende
landen leken op elkaar, maar tussen de regels waren ook
accentverschillen te horen. Natuurlijk was het ook interessant om in
de wandelgangen verschillende mensen te spreken. Volop steun is
uitgesproken voor de opbouw van een stabiel en democratisch
Afghanistan. De saamhorigheid ten opzichte van de doelstellingen werd
ook duidelijk. De overeenkomsten in de slotverklaring hadden
betrekking op goed bestuur, economische groei en verbetering van de
veiligheid in het belang van de regionale context.
Het is ook goed om te zien dat er wereldwijd erkenning is voor onze
3D-benadering. Ook de minister van Buitenlandse Zaken van Amerika
refereert daar tegenwoordig aan. Het is goed om te constateren dat er
een verschuiving plaatsvindt van militaire naar civiele hulp in
Afghanistan. Maar de realiteit is nog steeds hard, vooral als je van
de laatste beschietingen op Kamp Holland hoort, en daarvoor van de
beschietingen op het trainingskamp van de Afghanen zelf.
Als je zo'n gigantisch evenement kunt beleggen, rijst natuurlijk de
vraag of in de marge druk wordt uitgeoefend op Nederland. Nederland
heeft de conferentie georganiseerd. Nederland zit in Afghanistan. De
Amerikanen sturen extra mensen, ook naar Uruzgan. Is in de
wandelgangen druk uitgeoefend op Nederland om vooral te blijven, door
Amerika, door de Australiërs, die zelf hebben aangegeven geen
interesse te hebben in de positie van leading nation die Nederland nu
heeft, of door andere landen? Ik ben natuurlijk zeer benieuwd naar de
reactie van de minister van Buitenlandse Zaken op deze vragen.
Het is goed dat Iran aanwezig was en dat Iran zich wil
committeren aan een actieve betrokkenheid in Afghanistan. Wij hopen
dan maar dat die betrokkenheid niet de wapenhandel betreft. De
minister heeft er terecht op gewezen dat als Iran betrokken wil zijn,
het land actief moet bijdragen aan het bestrijden van de wapentoevoer
naar Pakistan. De minister van Buitenlandse Zaken heeft ongetwijfeld
bilateraaltjes gevoerd met Iran. Ik ben benieuwd of dit onderwerp toen
ook ter sprake is gekomen en of de minister hierover weerwoord heeft
gekregen van Iran.
Ik zoom in op Uruzgan. De Kamer heeft herhaaldelijk bepleit dat het
UNAMA-kantoor in Tarin Kowt geopend moet worden. Uit verschillende
berichten begrijp ik dat dit inderdaad gebeurt. Ik vraag de minister
voor Ontwikkelingssamenwerking in hoeverre de coördinerende rol, waar
wij allemaal op wachten, nu wordt opgepakt. Andere organisaties zaten
er allang. GTZ en ons consortium zaten er allang. Het grote
coördinatiewerk waarvoor de VN eigenlijk wordt ingehuurd, heeft
natuurlijk al plaatsgevonden. Wat wordt nu de nieuwe rol van UNAMA?
Ook mijn fractie heeft grote zorgen over de vrouwenrechten en de wet
die er nu ligt in Afghanistan. Karzai heeft deze wet teruggetrokken en
zal er nog eens naar kijken. Ik dank Nederland voor de extra
inspanningen die het heeft verricht voor het terughalen van die wet.
Ik geloof dat Nederland er een bijdrage aan kan leveren, ook gezien de
betrokkenheid van Nederland bij Kabul. Wat gebeurt er als de wet
ondanks Karzai's inspanningen om hem tegen te houden toch wordt
ingevoerd? Heeft de internationale gemeenschap of heeft Nederland een
plan B? Ik vraag de minister van Buitenlandse Zakken of er en marge
van de conferentie over Afghanistan met Karzai gesproken is over
gratieverlening voor de Afghaanse journalist Sayad. De Kamer heeft
hier een paar keer bij stilgestaan. Inmiddels is de doodstraf omgezet
in een gevangenisstraf van nog steeds 20 jaar. De pleidooien voor het
verlenen van gratie aan deze journalist liggen er nog steeds. Heeft de
minister van Buitenlandse Zaken daarover nog gesproken?
Mijn collega Van Der Staaij heeft aandacht gevraagd voor de
godsdienstvrijheid. Nog steeds is de wet van kracht dat op
afvalligheid van de islam de doodstraf staat. In 2006 hebben we gezien
dat Abdul Rahman geestelijk gestoord verklaard moest worden om de
doodstraf te ontlopen. Zijn er na Abdul andere zaken onder de aandacht
van de minister gebracht? Kennen wij andere zaken die het uitvoeren
van druk door Nederland zouden rechtvaardigen? De minister moet niet
alleen zijn zorgen uitspreken over het district Swat in Pakistan. Moet
hij niet gewoon zeggen dat dit soort compromissen niet kunnen? We gaan
er natuurlijk niet direct over, maar als deel van de internationale
gemeenschap kunnen wij druk uitoefenen op Pakistan. We moeten
natuurlijk vooral voorkomen dat ook in Afghanistan dit soort deals
wordt gesloten.
Ik ben blij met het lijstje van ontwikkelingsinspanningen dat de
minister voor Ontwikkelingssamenwerking heeft bijgesloten. Ik plaats
wel de kanttekening dat dit in een annex 1 gebeurt. We gaan toch uit
van de gelijkwaardigheid van de drie delen van de 3D-benadering? Het
zou daarom niet misstaan om dit lijstje gewoon onderdeel te maken van
de voortgangsrapportage. Ik zie de grote vooruitgang die behaald
wordt. Tegelijk vraag ik mij af in hoeverre onze PRT, die inmiddels
onder civiele leiding staat, die rol op enig moment kan uitbesteden
aan ngo's, bijvoorbeeld aan die ngo's die noodhulp verlenen. Is dat
een reële optie? Ngo's vertellen ons dat zij dit zouden kunnen doen.
Zien we daar een uitfasering van de PRT of ziet de minister dit
voorlopig nog niet gebeuren?