Stand van zaken Natura 2000
14 april 2009 - kamerstuk
Kamerbrief over de stand van zaken waarin de minister meldt dat voor
147 van de 162 gebieden ontwerp-aanwijzingsbesluiten zijn
gepubliceerd. Gebieden in de Waddenzee zijn definitief aangewezen.
Programmadirectie Natura 2000
Geachte Voorzitter,
Graag informeer ik u over de stand van zaken rondom Natura 2000. Met Natura 2000
wordt een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden opgezet. Dit netwerk speelt
een belangrijke rol bij het behouden van onze natuurlijke rijkdommen voor toekomstige
generaties. Het implementatieproces van Natura 2000 in Nederland is in volle gang. Een
implementatie die in de belangstelling staat van vele belanghebbenden en betrokkenen.
In deze brief informeer ik u over de stand van zaken van de aanwijzingsbesluiten en de
beheerplannen. Daarbij ga ik ook in op enkele moties die afgelopen tijd over dit
onderwerp zijn ingediend, te weten de motie Neppérus (TK 2008-2009, 31700 XI, nr. 59) en
de motie Snijder-Hazelfhoff c.s. over de juridische verankering van de maatregelen van de
beheerplannen (Kamerstukken II 2008/09, 30654, nr. 69). Daarnaast informeer ik u over de
planning van de aanwijzingbesluiten waar u mij op 12 maart om heeft verzocht.
Aanwijzingsbesluiten
De Natura 2000-aanwijzingsbesluiten stellen de begrenzingen van Natura 2000-gebieden
natuurgebieden vast en stellen doelen voor de natuurwaarden van Europees belang die in
die gebieden voorkomen. Hiermee voldoe ik aan de verplichtingen die Nederland heeft
vanuit de Vogel- en Habitatrichtlijn. In totaal worden er 162 Natura 2000-gebieden
aangewezen1. Deze gebieden samen leveren een belangrijke bijdrage aan behoud en
verbetering Europese natuurwaarden in Nederland.
Planning aanwijzingsbesluiten
In februari 2009 heb ik de Natura 2000-gebieden van de Waddenzee definitief aangewezen.
Ik heb uw Kamer hierover in mijn brief van 25 februari 2009 geïnformeerd. Eerder
al zijn de gebieden Voornes Duin, Duinen Goeree & Kwade Hoek en Voordelta definitief
aangewezen.
De gebieden worden in groepen aangewezen op basis van hun ecologische samenhang en
urgentie, zoveel mogelijk rekening houdend met de wensen van de bevoegde gezagen.
1 Deze 162 gebieden omvatten niet de aanwijzing van mariene gebieden.
Voor 147 van de 162 gebieden zijn inmiddels in ontwerpaanwijzingsbesluiten gepubliceerd.
Eind mei 2009 zal het merendeel van de overgebleven ontwerpaanwijzingsbesluiten
worden gepubliceerd. Voor de zomer van 2009, zullen elf van deze ontwerpbesluiten ter
inzage gelegd worden. In de periode daarna zullen net als bij voorgaande tranches
informatiebijeenkomsten worden georganiseerd voor betrokkenen (personen en
instanties) in de regio.
De overige vier gebieden (Krammer Volkerak, Eems Dollard, Zoommeer en Groot
Zandbrink) volgen op een later tijdstip, afhankelijk van bestuurlijke afspraken die hierover
gemaakt worden.
De komende groep definitieve besluiten betreft vijf hoogveengebieden (Groote Peel,
Deurnesche en Maria Peel, Englbertsdijksvenen, Wierdense Veld en Witterveld) en
Arkemheen. De publicatie hiervan is voorzien voor eind mei 2009.
De overige gebieden zullen groepsgewijs in de tweede helft van 2009 en in 2010 worden
gepubliceerd. Vóór het einde van 2010 zullen alle 162 Natura 2000-gebieden zijn
aangewezen. In bijlage 1 vind u de planning per gebied.
Planning Noordzeegebieden
Naast de 162 Natura 2000-gebieden die genoemd staan in bijlage 1, zullen in 2010 vijf
Natura 2000-gebieden op de Noordzee worden aangewezen. Dit betreft twee gebieden in
de 12-mijlzone (de Vlakte van Raan en de uitgebreide Noordzeekustzone) en drie
gebieden in de Economisch Exclusieve Zone (de Doggersbank, de Klaverbank en het Friese
Front). De Habitatrichtlijngebieden op de Noordzee zijn eind december aangemeld bij de
Europese Commissie.
Beheerplannen
Voor alle Natura 2000-gebieden worden beheerplannen opgesteld. In de beheerplannen
worden de instandhoudingsdoelstellingen geconcretiseerd in omvang, ruimte en tijd, en
worden maatregelen vastgesteld rekening houdend met belangen van sociale en
economische aard. De beheerplannen geven duidelijkheid over hoe de doelen in
samenhang met functies zoals agrarische ontwikkeling, infrastructuur en industrie kunnen
worden gerealiseerd. Met de beheerplannen wordt duidelijk welke activiteiten en
ontwikkelingen onverminderd door kunnen gaan, en aan welke activiteiten voorwaarden
moeten worden gesteld. Dit geldt ook voor ontwikkelingen en inrichting in Nederland op
bestemmingenniveau zoals verwoord in de motie Neppérus (TK 2008-2009, 31700 XI,
nr. 59). Op gebiedsniveau moet maatwerk worden geleverd en dit zal niet altijd een
eenvoudige opgave zijn.
Op verzoek van de provincies heb ik de mogelijkheid geboden om eerst conceptbeheerplannen
op te stellen alvorens ik het aanwijzingsbesluit definitief maak. Provincies hebben
83 gebieden, waarvoor zij het voortouw hebben, aangemeld voor deze omkering. De
conceptbeheerplannen moeten uiterlijk 1 september 2009 klaar zijn om te verzekeren dat
in december 2010 alle gebieden zijn aangewezen. Beheerplannen die later klaar zijn,
kunnen niet worden meegenomen bij het vaststellen van de definitieve aanwijzingsbesluiten.
Na 1 september zal er meer zekerheid zijn over de haalbaarheid en betaalbaarheid
van de gebiedsdoelstellingen, en over de gevolgen op gebiedsniveau.
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
14 april 2009 PDN. 2009/1360 3
Juridische houdbaarheid
Voor de juridische houdbaarheid van de in het beheerplan uitgewerkte maatregelen is een
goede ecologische onderbouwing van groot belang, zoals ook aangegeven in de motie
van de leden Snijder-Hazelfhoff c.s. over dit onderwerp (Kamerstukken II 2008/2009, 30654,
nr. 70). Op dit punt is in de beheerplanprocessen een maximale inspanning nodig.
Bij de beheerplanprocessen zitten gebiedsbetrokkenen zoals agrarische ondernemers,
natuurorganisaties, recreatieondernemers en omwonenden aan tafel en zijn industrie en
infrastructuurbelangen vertegenwoordigd. Ik vind het van groot belang dat al deze
relevante partijen aan tafel zitten of vertegenwoordigd worden. Hierdoor ontstaan goede
en gedragen beheerplannen, het draagt bij aan een succesvolle doorwerking in de
praktijk, en zo kan voorkomen worden dat partijen zich genoodzaakt voelen tot juridische
stappen. Het door de bevoegde gezagen ingestelde Interbestuurlijk Regiebureau voert de
regie over het proces van de beheerplannen. Hierin werken provincies en Rijk samen.
In vervolg op de motie van de leden Snijder-Hazelfhoff c.s. over de juridische verankering
van de maatregelen van de beheerplannen (Kamerstukken II 2008/2009, 30654, nr. 69) doe
ik u bijgaand een notitie toekomen over de juridische status, doorwerking en houdbaarheid
van beheerplannen (bijlage 2). Zoals in de notitie is aangegeven, is een adequate
doorwerking van de maatregelen van de beheerplannen verzekerd via de instrumenten
van de Natuurbeschermingswet 1998. De realisatie van de gebiedsdoelen als uitgewerkt in
het beheerplan kan desgewenst worden versterkt door inzet van instrumenten van andere
wetten.
Stikstofaanpak
Er heeft een juridische analyse plaatsgevonden van de door de partijen in De Peel
voorgestane stikstofaanpak. De notitie met de uitkomsten van de analyse daarvan treft u
bijgaand aan (bijlage 3). De hoofdconclusie uit de notitie is dat een stikstofaanpak als
voorgestaan in De Peel, waarbij de realisatie van natuurdoelen en ontwikkeling met
stikstofemissies hand in hand gaan, zeer wel denkbaar is. Er zijn goede mogelijkheden om
deze aanpak via het beheerplan en het daaraan gekoppelde vergunningenbeleid te
faciliteren en vorm te geven. De juridische houdbaarheid staat of valt echter met een
goede ecologische onderbouwing. De notitie bevat een aantal belangrijke aandachtspunten
en aanbevelingen, die in het beheerplanproces in De Peel en andere gebieden die
met een dergelijke aanpak willen werken, worden opgepakt.
Ten slotte
De doelstellingen uit de Natura 2000-aanwijzingsbesluiten geven richting, maar laten ook
ruimte voor een gebiedsuitwerking waarbij rekening gehouden kan worden met sociale
en economische belangen. De beheerplannen zijn bedoeld om een balans te vinden tussen
People, Planet en Profit. De komende periode zal mede door de beheerplannen die
worden opgesteld, blijken welke inspanning nodig en reëel zijn om de doelstellingen van
de Vogel- en Habitatrichtlijn dichterbij te brengen. In 2015 is een evaluatie van het Natura
2000-doelendocument voorzien waarin de ervaring van de eerste beheerplanperiode
kunnen worden meegenomen.
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
14 april 2009 PDN. 2009/1360 4
Tijdens het spoeddebat op 9 april jl. heb ik uw Kamer toegezegd dat ik nog eens goed zal
kijken naar rek en ruimte in de Natuurbeschermingswet 1998, zonder de doelen van deze
wet overboord te zetten. Daarnaast zal ik nagaan of Nederland de enige lidstaat is die er
moeite mee heeft het begrip 'significantie' hanteerbaar te maken en zal zien of de
Europese Commissie bereid is mee te denken over de toepasbaarheid van het element
van de kritische depositiewaarden. Ik zal uw Kamer voor 1 juli informeren.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1
Bijlage 1 behorende bij PDN/2009-1360
Indicatie fasering publicatie ontwerp- en definitieve aanwijzingsbesluiten
Natura 20001.
Natura
2000-nr Natura 2000 gebied
Fasering
publicatie
ontwerpbesluit
Fasering
publicatie
definitief besluit
101 Duinen Goeree & Kwade Hoek jan.'07 19-feb-08
113 Voordelta jan.'07 19-feb-08
100 Voornes Duin jan.'07 19-feb-08
56 Arkemheen jan.'07 medio 2009
96 Coepelduynen jan.'07 medio 2009
14 Deelen jan.'07 medio 2009
139 Deurnsche Peel & Mariapeel jan.'07 medio 2009
107 Donkse Laagten jan.'07 medio 2009
77 Eemmeer & Gooimeer Zuidoever jan.'07 medio 2009
28 Elperstroomgebied jan.'07 medio 2009
40 Engbertsdijksvenen jan.'07 medio 2009
140 Groote Peel jan.'07 medio 2009
72 IJsselmeer jan.'07 medio 2009
75 Ketelmeer & Vossemeer jan.'07 medio 2009
79 Lepelaarplassen jan.'07 medio 2009
118 Oosterschelde jan.'07 medio 2009
78 Oostvaardersplassen jan.'07 medio 2009
86 Schoorlse Duinen jan.'07 medio 2009
129 Ulvenhoutse Bos jan.'07 medio 2009
119 Veerse Meer jan.'07 medio 2009
76 Veluwerandmeren jan.'07 medio 2009
34 Weerribben jan.'07 medio 2009
122 Westerschelde en Saeftinghe jan.'07 medio 2009
35 Wieden jan.'07 medio 2009
43 Wierdense Veld jan.'07 medio 2009
16 Wijnjeterper Schar jan.'07 medio 2009
24 Witterveld jan.'07 medio 2009
74 Zwarte Meer jan.'07 medio 2009
47 Achter de Voort, Agelerbroek & Voltherbroek jan.'07 eind 2009
44 Borkeld jan.'07 eind 2009
69 Bruuk jan.'07 eind 2009
27 Drents-Friese Wold & Leggelderveld jan.'07 eind 2009
109 Haringvliet jan.'07 eind 2009
111 Hollands Diep jan.'07 eind 2009
158 Kunderberg jan.'07 eind 2009
136 Leenderbos, Groote Heide en De Plateaux jan.'07 eind 2009
147 Leudal jan.'07 eind 2009
141 Oeffelter Meent jan.'07 eind 2009
108 Oude Maas jan.'07 eind 2009
42 Sallandse Heuvelrug jan.'07 eind 2009
160 Savelsbos jan.'07 eind 2009
137 Strabrechtse Heide en Beuven jan.'07 eind 2009
1 De aanwijzing van 162 Natura 2000-gebieden omvat niet de aanwijzing van mariene gebieden.
2
Natura
2000-nr Natura 2000 gebied
Fasering
publicatie
ontwerpbesluit
Fasering
publicatie
definitief besluit
143 Zeldersche Driessen jan.'07 eind 2009
55 Aamsveen jan.'07 2010
151 Abdij Lilbosch en voormalig Klooster Mariahoop jan.'07 2010
13 Alde Feanen jan.'07 2010
17 Bakkeveense Duinen jan.'07 2010
63 Bekendelle jan.'07 2010
156 Bemelerberg en Schiepersberg jan.'07 2010
46 Bergvennen & Brecklenkampse Veld jan.'07 2010
52 Boddenbroek jan.'07 2010
41 Boetelerveld jan.'07 2010
144 Boschhuizerbergen jan.'07 2010
128 Brabantse Wal jan.'07 2010
155 Brunssummerheide jan.'07 2010
53 Buurserzand & Haaksbergerveen jan.'07 2010
125 Canisvlietse Kreek jan.'07 2010
49 Dinkelland jan.'07 2010
26 Drouwenerzand jan.'07 2010
84 Duinen Den Helder - Callantsoog jan.'07 2010
30 Dwingelderveld jan.'07 2010
23 Fochteloërveen jan.'07 2010
124 Groote Gat jan.'07 2010
9 Groote Wielen jan.'07 2010
29 Havelte-Oost jan.'07 2010
133 Kampina en Oisterwijkse Vennen jan.'07 2010
135 Kempenland-West jan.'07 2010
88 Kennemerland-Zuid jan.'07 2010
116 Kop van Schouwen jan.'07 2010
50 Landgoederen Oldenzaal jan.'07 2010
130 Langstraat jan.'07 2010
19 Leekstermeergebied jan.'07 2010
48 Lemselermaten jan.'07 2010
21 Lieftinghsbroek jan.'07 2010
51 Lonnekermeer jan.'07 2010
131 Loonse en Drunense Duinen & Leemkuilen jan.'07 2010
145 Maasduinen jan.'07 2010
117 Manteling van Walcheren jan.'07 2010
31 Mantingerbos jan.'07 2010
32 Mantingerzand jan.'07 2010
127 Markiezaat jan.'07 2010
97 Meijendel & Berkheide jan.'07 2010
149 Meinweg jan.'07 2010
94 Naardermeer jan.'07 2010
161 Noorbeemden en Hoogbos jan.'07 2010
87 Noordhollands Duinreservaat jan.'07 2010
22 Norgerholt jan.'07 2010
10 Oudegaasterbrekken, Fluessen en omgeving jan.'07 2010
110 Oudeland van Strijen jan.'07 2010
3
Natura
2000-nr Natura 2000 gebied
Fasering
publicatie
ontwerpbesluit
Fasering
publicatie
definitief besluit
134 Regte Heide en Riels Laag jan.'07 2010
150 Roerdal jan.'07 2010
146 Sarsven en De Banen jan.'07 2010
142 Sint Jansberg jan.'07 2010
12 Sneekermeergebied jan.'07 2010
99 Solleveld jan.'07 2010
45 Springendal & Dal van de Mosbeek jan.'07 2010
148 Swalmdal jan.'07 2010
59 Teeselinkven jan.'07 2010
36 Uiterwaarden Zwarte Water en Vecht jan.'07 2010
39 Vecht- en Beneden-Reggegebied jan.'07 2010
57 Veluwe jan.'07 2010
132 Vlijmens Ven, Moerputten en Bossche Broek jan.'07 2010
126 Vogelkreek jan.'07 2010
138 Weerter- en Budelerbergen en Ringselven jan.'07 2010
98 Westduinpark & Wapendal jan.'07 2010
62 Willinks Weust jan.'07 2010
11 Witte en Zwarte Brekken jan.'07 2010
64 Wooldse Veen jan.'07 2010
121 Yerseke en Kapelse Moer jan.'07 2010
20 Zuidlaardermeergebied jan.'07 2010
85 Zwanenwater & Pettemerduinen jan.'07 2010
5 Duinen Ameland mei '07 26-feb-09
2 Duinen en Lage Land Texel mei '07 26-feb-09
6 Duinen Schiermonnikoog mei '07 26-feb-09
4 Duinen Terschelling mei '07 26-feb-09
3 Duinen Vlieland mei '07 26-feb-09
7 Noordzeekustzone mei '07 26-feb-09
1 Waddenzee mei '07 26-feb-09
162 Abtskolk en de Putten apr.'08 medio 2009
73 Markermeer & IJmeer sept.'08 medio 2009
152 Grensmaas sept.'08 eind 2009
106 Boezems Kinderdijk sept.'08 2010
83 Botshol sept.'08 2010
104 Broekvelden, Vettenbroek & Polder Stein sept.'08 2010
89 Eilandspolder sept.'08 2010
67 Gelderse Poort sept.'08 2010
154 Geleenbeekdal sept.'08 2010
157 Geuldal sept.'08 2010
115 Grevelingen sept.'08 2010
92 Ilperveld, Varkensland, Oostzanerveld & Twiske sept.'08 2010
81 Kolland & Overlangbroek sept.'08 2010
58 Landgoederen Brummen sept.'08 2010
71 Loevestein, Pompveld & Kornsche Boezem sept.'08 2010
103 Nieuwkoopse Plassen & De Haeck sept.'08 2010
37 Olde Maten & Veerslootslanden sept.'08 2010
4
Natura
2000-nr Natura 2000 gebied
Fasering
publicatie
ontwerpbesluit
Fasering
publicatie
definitief besluit
95 Oostelijke Vechtplassen sept.'08 2010
91 Polder Westzaan sept.'08 2010
93 Polder Zeevang sept.'08 2010
159 Sint Pietersberg en Jekerdal sept.'08 2010
38 Uiterwaarden IJssel sept.'08 2010
82 Uiterwaarden Lek sept.'08 2010
66 Uiterwaarden Neder-Rijn sept.'08 2010
68 Uiterwaarden Waal sept.'08 2010
15 Van Oordt's Mersken sept.'08 2010
54 Witte Veen sept.'08 2010
90 Wormer- en Jisperveld & Kalverpolder sept.'08 2010
105 Zouweboezem sept.'08 2010
123 Zwin en Kievittepolder sept.'08 2010
33 Bargerveen medio 2009 eind 2009
65 Binnenveld medio 2009 eind 2009
102 De Wilck medio 2009 eind 2009
18 Rottige Meenthe & Brandemeer medio 2009 eind 2009
60 Stelkampsveld medio 2009 eind 2009
112 Biesbosch medio 2009 2010
153 Bunder- en Elsloërbos medio 2009 2010
25 Drentsche Aa-gebied medio 2009 2010
80 Groot Zandbrink medio 2009 2010
61 Korenburgerveen medio 2009 2010
8 Lauwersmeer medio 2009 2010
70 Zuider Lingedijk & Diefdijk-Zuid medio 2009 2010
114 Krammer-Volkerak eind 2009 2010
120 Zoommeer eind 2009 2010
1 Eems-Dollard Medio 2010 eind 2010
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit