UMC Utrecht
Antidepressiva tijdens zwangerschap
Bijna twee procent van de zwangere vrouwen gebruikt antidepressiva.
Dat dit het ongeboren kind kan beïnvloeden, laat ziekenhuisapotheker
Tessa Ververs zien in haar promotieonderzoek dat ze uitvoerde aan het
UMC Utrecht. In de baarmoeder zijn baby's beweeglijker en tijdens hun
eerste levensjaar komen ze vaker bij de huisarts.
Ververs wil vrouwen met een ernstige depressie of complexe
problematiek het gebruik van antidepressiva niet afraden. "Maar bij
milde vormen van depressie zouden artsen alternatieven voor medicijnen
moeten overwegen. En als het toch niet zonder antidepressiva kan, dan
bij voorkeur in een zo laag mogelijke dosis."
Kinderen van moeders die antidepressiva gebruikten tijdens de
zwangerschap komen tijdens hun eerste levensjaar vaker bij de
huisarts. Ze hebben 1,5 keer zoveel kans om twee keer of vaker bij de
huisarts te komen dan kinderen van moeders die geen antidepressiva
gebruikten. De kinderen hebben bovendien een vijf maal grotere kans om
een operatie te moeten ondergaan vanwege een hartafwijking. Die kans
blijft in absolute zin overigens heel klein: 1,5% ten opzichte van
0,3% in de controlegroep. Ververs concludeert dit na analyse van
40.000 zwangerschappen.
Daarnaast onderzocht Ververs via echoscopie het slaap-waakritme van
baby's in de baarmoeder. Aan het onderzoek namen 96 vrouwen deel die
tijdens de hele zwangerschap antidepressiva gebruikten, 37 vrouwen die
het gebruik staakten tijdens de zwangerschap, en 130 gezonde
zwangeren. Bij vrouwen die lage doses antidepressiva gebruikten is
geen verschil zichtbaar met controles. Maar bij zwangeren die
gemiddelde en hogere doses gebruikten blijken baby's beweeglijker te
zijn. Hoe hoger de dosis, hoe beweeglijker de foetus tijdens de slaap,
wanneer de foetus normaalgesproken stil ligt.
Het is onbekend of de extra beweeglijkheid van de baby in de
baarmoeder gevolgen heeft op latere leeftijd. Op korte termijn lijkt
er weinig aan de hand. Toch zegt Ververs: "Je kunt niet zeggen dat er
niets gebeurt bij het gebruik van antidepressiva. Je kunt niet zonder
meer zeggen dat de middelen absoluut veilig zijn."
Verder pleit Ververs voor meer onderzoek naar het effect van
medicijnen in de zwangerschap en op het ongeboren kind. "De meeste
geneesmiddelen voor chronische ziekten zoals antipsychotica en
reumamiddelen zijn niet bedoeld voor zwangere vrouwen. Dit komt met
name omdat zwangeren bij vrijwel alle medicijnonderzoeken uitgesloten
worden. Maar er bestaan wel degelijk mogelijkheden om onderzoek te
doen naar de veiligheid en effectiviteit van medicijnen bij
zwangeren."
Tijdens het eerste trimester van de zwangerschap gebruikt twee procent
van de zwangeren antidepressiva. In het tweede en derde trimester zakt
dat percentage naar 1,8. Dat laat Ververs zien in een analyse van
29.000 vrouwen die tussen 2000 en 2003 bevielen.
Tessa Ververs promoveert op 14 april aan het UMC Utrecht. Gynaecoloog
prof. dr. Gerard Visser en ziekenhuisapotheker prof. dr. Fred Schobben
begeleidde haar onderzoek.