Uitgeverij Van Gorcum

Psychologie | Psychiatrie > Psychologie

Ontwikkelingspsychologie - voor leerkrachten basisonderwijs

Auteur(s) T. Hooijmaaijers, T. Stokhof, F. Verhulst Jaar 2009 Druk 1 Aantal pagina's 260 ISBN 9789023244219

Prijs EUR 39,00 Voor docenten Docentenservice

Waarom kiest iemand voor een vak waarin kinderen zo centraal staan als het vak van leerkracht basisonderwijs? Blijkbaar is de ontwikkeling van kinderen, en daarin een begeleidende en stimulerende rol spelen, boeiend en aantrekkelijk. Niet alleen speelt er zich in de periode van het vierde tot het twaalfde jaar enorm veel af op het gebied van het leren, ook op sociaal en emotioneel gebied is de basisschoolperiode van groot belang. Kennis van de processen die zich voltrekken in de basisschooljaren van het kind is voor de (aankomend) leerkracht dan ook essentieel.

'Ontwikkelingspsychologie voor leerkrachten basisonderwijs' biedt deze kennis op een manier die dichtbij de dagelijkse praktijk op de basisschool staat. De tekst en de digitale module geven herkenbare voorbeelden en opdrachten over echte kinderen, direct toepasbaar in het onderwijs.

De theorie is gebaseerd op het succesvolle boek De ontwikkeling van het kind van Frank C. Verhulst. Per leeftijdsfase (kleuter, 6-9 jaar en 9-12 jaar) bespreken de auteurs de belangrijkste ontwikkelingen op fysiek, sociaal-emotioneel en cognitief gebied.

Ten slotte biedt 'Ontwikkelingspsychologie voor leerkrachten basisonderwijs' leerkrachten in het basisonderwijs een aansprekende autobiografische aanpak, die hen meer inzicht biedt in hun eigen functioneren in de klas. Reflectie- en portfolio-opdrachten bieden hiertoe de middelen. Een uitstekende start voor pabo-studenten, maar ook zeer bruikbaar voor leerkrachten die al langer werkzaam zijn in het basisonderwijs.

Ontwikkelingspsychologie voor leerkrachten basisonderwijs

Voorwoord

Warming-up

Hoofdstuk 1 Jouw autobiografie
Inleiding

1.1 Toen ik vijf jaar was

1.1.1 Jeugdervaringen

1.2 Mijn meester

1.3 Praten met kinderen

1.4 Culturele gevoeligheid 6

1.5 Jouw levensgeschiedenis

1.6 Autobiografische literatuur
Geraadpleegde en aanbevolen literatuur

Hoofdstuk 2 Ontwikkelingspsychologie
Inleiding

2.1 Relatie met autobiografie

2.2 Hoe leer je kinderen kennen

2.2.1 Observatie

2.2.2 Het sociogram

2.2.3 Gesprek

2.2.4 Toets en test

2.2.5 Portfolio
2.2.6 Video-interactie
2.3 Begrippen uit de ontwikkelingspsychologie
2.3.1 Leefwereld
2.3.2 Belevingswereld
2.3.3 Klassieke ontwikkelingspsychologie
2.3.4 Levenslooppsychologie
2.3.5 Ontwikkeling ervaring rijping
2.3.6 De ecologische benadering
2.3.7 De narratieve benadering
2.3.8 Identiteit
2.3.9 Meervoudige Intelligentie
2.4 Ontwikkelingstheorieën in het kort
2.4.1 De psychoanalytische theorie van Freud
2.4.2 Piagets theorie over de cognitieve ontwikkeling 2.4.3 Erikson en de psychosociale ontwikkeling
2.4.4 Bowlby en het belang van gehechtheid
2.4.5 Bronfenbrenner en de ecologie van de menselijke ontwikkeling 2.4.6 Maslow en zijn motivatietheorie
2.4.7 Langeveld en zijn theorie over de pedagogische ontwikkelingspsychologie
2.4.8 Kohlberg en de theorie van de morele ontwikkeling 2.4.9 Vygotsky en Galperin: ontwikkeling in sociaal-culturele activiteiten
2.4.10 Van Parreren en de theorie van het sociaalconstructivisme 2.4.11 Gardner en de theorie van de Meervoudige Intelligentie 62 Geraadpleegde en aanbevolen literatuur

Hoofdstuk 3 De ontwikkeling van basisschoolkinderen
3.1 Kleuters
3.1.1 Fysieke ontwikkeling
Inleiding
Motoriek
Zintuiglijke ontwikkeling
Seksuele ontwikkeling
Samenvatting
3.1.2 Sociaal-emotionele ontwikkeling
Inleiding
Emotionele ontwikkeling
Identiteitsontwikkeling
Sociale ontwikkeling
Samenvatting
3.1.3 Cognitieve ontwikkeling
Inleiding
Cognitieve ontwikkeling in het algemeen
Leren op school
Ontwikkeling van werk- en taakgedrag
Samenvatting
3.2 Kinderen van zes tot negen jaar
3.2.1 Fysieke ontwikkeling
Inleiding
Motoriek
Zintuiglijke ontwikkeling
Seksuele ontwikkeling
Samenvatting
3.2.2 Sociaal-emotionele ontwikkeling
Inleiding
Identiteitsontwikkeling
Morele ontwikkeling
Relaties met volwassenen
Relaties met andere kinderen
Samenvatting
3.2.3 Cognitieve ontwikkeling
Inleiding
Cognitieve ontwikkeling in het algemeen
Leren op school
Samenvatting
3.3 Kinderen van negen tot twaalf jaar
3.3.1 Fysieke ontwikkeling
Inleiding
Fysieke ontwikkeling van meisjes
Fysieke ontwikkeling van jongens
Seksuele belangstelling
Motorische ontwikkeling
Samenvatting
3.3.2 Sociaal-emotionele ontwikkeling
Inleiding
Emotionele ontwikkeling
Identiteitsontwikkeling
Sociale ontwikkeling
Morele ontwikkeling
Samenvatting
3.3.3 Cognitieve ontwikkeling
Inleiding
Cognitieve ontwikkeling in het algemeen
Leren op school
Samenvatting
Geraadpleegde en aanbevolen literatuur

Hoofdstuk 4 Reflectie en portfolio met kinderen Inleiding

4.1 Reflecteren
4.1.1 Competenties in beeld
4.1.2 Veranderende ideeën over evalueren
4.1.3 Wat is reflecteren en kunnen kinderen dat? 4.1.4 Vragen stellen bij reflecteren en betekenis voor kinderen 4.2 Praten met kinderen
4.3 Assessments en kinderen
4.3.1 Begripskader
4.3.2 Werken met assessments op de basisschool
4.3.3 Werken met co-assessment en self-assessment 4.4 Leren met portfolios
4.4.1 Wat is een portfolio?
4.4.2 Soorten portfolios
4.4.3 Werken met portfolios
4.4.4 De betekenis van portfolios voor het leerproces 4.4.5 Tips en valkuilen om ter harte te nemen
4.5 Slotopdracht: een kind langdurig volgen in zijn ontwikkeling 4.5.1 Hoe vind je een geschikt kind?
4.5.2 Een kind gevonden en wat dan?
4.5.3 Wat ga je bij deze opdracht doen?
4.5.4 Hoe ziet het portfolio eruit?
4.5.5 Je logboek schrijven
4.5.6 Eindopmerkingen naar aanleiding van de uitgevoerde opdracht Samenvatting
Studievragen
Geraadpleegde en aanbevolen literatuur

Bijlage: matrix leerdoelen en opdrachten in het boek