Beantwoording kamervragen over toezicht hypotheekverstrekkers
Kamervragen | 09-04-2009 | Financieel toezicht
De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
Ons kenmerk: FM/2009/564 U
Uw brief (kenmerk): 2009Z04369
Betreft: Kamervragen van de leden Irrgang en Jansen over het toezicht
op hypotheekverstrekkers
Geachte voorzitter,
Hierbij zend ik u, mede namens de minister van Economische Zaken, de
antwoorden op de vragen gesteld door de leden Irrgang en Jansen over
het toezicht op hypotheekverstrekkers.
Hoogachtend,
de minister van Financiën,
Wouter Bos
1
Hebt u kennisgenomen van het artikel "Eén voor de prijs van twee"?
Ja
2
Welke wettelijke eisen worden er gesteld aan het meeverkopen van (een)
overlijdensrisicoverzekering(en) bij een hypotheek? Is het waar dat
DSB hypotheken verkoopt in combinatie met vier
overlijdensrisicoverzekeringen? Is deze constructie wettelijk
toegestaan?
Een hypotheekverstrekker dient de consument juist en volledig te
informeren zodat de consument weloverwogen een keuze kan maken voor
een bepaald product of een combinatie van producten. De
hypotheekverstrekker mag de consument niet misleiden en in geen geval
onder druk zetten om een bepaalde verzekering af te sluiten. Indien de
hypotheekverstrekker de consument adviseert dient hij zich te
verdiepen in de financiële positie, kennis, ervaring, doelstellingen
en risicobereidheid van de consument. Het advies om een bepaalde
verzekering af te sluiten dient te zijn gebaseerd op deze gegevens en
te passen bij de cliënt, zijn specifieke belangen en financiële
mogelijkheden. Een hypotheekverstrekker mag geen onnodige of niet bij
het cliëntprofiel passende overlijdensrisicoverzekeringen adviseren.
Indien de cliënt reeds afdoende is verzekerd voor inkomen bij
werkloosheid, zal een nieuwe verzekering niet voor de hand liggen.
Dergelijke verzekeringen vielen tot 1 juli 2008 niet onder de
reikwijdte van de adviesregels indien zij in combinatie met een
krediet werden afgesloten. Sinds 1 juli 2008 gelden de strengere eisen
voor advies ook voor dit soort verzekeringen. Controle op de naleving
van deze nieuwe regels is een speerpunt in het toezicht van de AFM in
2009.
Daarnaast gelden bij het aangaan van krediet regels die beogen om
overkreditering te voorkomen. Een hypotheekverstrekker dient
informatie in te winnen over de financiële positie van de consument en
te beoordelen of de hoogte van de lening - inclusief de te financieren
koopsom - voor de consument verantwoord is. Ook hierop is toezicht van
de AFM van toepassing.
Op grond van de Mededingingswet is het de hypotheekverstrekker met een
economische machtspositie niet toegestaan om een specifieke
overlijdensrisicoverzekering te verkopen indien daarmee misbruik wordt
gemaakt van die economische machtspositie. De NMa houdt toezicht
hierop.
Doorgaans worden door een hypotheekverstrekker per hypotheek maximaal
twee overlijdensrisicoverzekeringen verkocht. Indien sprake is van een
tweede hypotheek is het denkbaar dat er voor dat deel opnieuw twee
verzekeringen worden afgesloten.
3
Is het toegestaan om de premie voor meeverkochte
overlijdensrisicoverzekeringen via een koopsompolis mee te financieren
in de hypotheek? Zo ja:
- zijn hier wettelijke beperkingen aan gesteld;
- voldoet de DSB-constructie aan die beperkingen;
- is deze constructie naar uw mening voldoende transparant?
Ja, een verzekering kan via een periodieke betaling van een premie
worden gefinancierd of middels een koopsom waarbij alle premies vooraf
in een keer worden afgekocht. De koopsom kan worden meegefinancierd in
de hypothecaire lening. Bij het verstrekken van de lening moet de
hypotheekverstrekker beoordelen of de hoogte van de lening verantwoord
is voor de consument. Naast de algemene informatieverplichtingen en de
adviesregels, dient de levensverzekeraar de cliënt bij een
levensverzekering specifiek te informeren of de premie eenmalig dan
wel periodiek is verschuldigd, alsmede over de kosten en de fiscale
behandeling van de premie en uitkering die verbonden zijn aan een
dergelijke verzekering. Op basis van deze regelgeving is er voor de
cliënt voldoende transparantie gewaarborgd.
4
Is het wettelijk toegestaan om bij hypotheken een boetetarief te
hanteren bij het opzeggen van de hypotheek binnen een termijn die
langer is dan de overeengekomen rentevaste periode? Zo ja:
vindt u dit redelijk;
is er een wettelijk maximum gesteld aan de hoogte van de boete;
is het waar dat de hypotheekverstrekker in dit geval straffeloos de
rente na het verstrijken van de rentevaste periode kan verhogen, omdat
de klant toch niet weg kan lopen?
Op grond van de Gedragscode Hypothecaire Financieringen (GHF) is het
in beginsel toegestaan om bij het vervroegd aflossen van een hypotheek
een vergoeding in rekening te brengen. Deze vergoeding is in beginsel
niet aan een maximum onderworpen en kan onafhankelijk van de
rentevastperiode in rekening worden gebracht. De GHF stelt in een
aantal gevallen een maximum aan de hoogte van de vergoeding. Indien
sprake is van een verhuizing kan de hypotheekverstrekker maximaal een
boete in rekening brengen die gelijk is aan vier maanden rente over
het vervroegd af te lossen bedrag of drie procent van het vervroegd af
te lossen bedrag. Ingeval van executoriale verkoop gelden dezelfde
maxima op voorwaarde dat de verkoop het gevolg is van een handelen of
nalaten dat de consument in redelijkheid te verwijten is.
De cliënt krijgt aan het eind van de rentevastperiode doorgaans een
voorstel voor een nieuwe rente. De cliënt behoeft niet akkoord te gaan
met het voorstel en kan ervoor kiezen om de hypotheek elders onder te
brengen. De cliënt is in dat geval geen vergoeding verschuldigd.
5
Zijn de beschreven casussen bekend bij NMa en AFM? Zo ja, wat voor
acties hebben NMa en AFM ondernomen? Zo nee, waarom hebben de
waakhonden van de financiële wereld geen zicht op dit soort
praktijken?
De AFM heeft de afgelopen jaren relatief veel signalen en klachten
ontvangen over verschillende adviezen en producten van DSB. De AFM
neemt alle signalen, klachten en meldingen serieus. Ieder signaal kan
een aanleiding vormen voor nader onderzoek en mogelijk leiden tot
sancties tegen een instelling.
De AFM doet al enige tijd onderzoek naar meerdere aspecten van de
dienstverlening van DSB, mede naar aanleiding van de ontvangen
klachten. De AFM kan, naast het opleggen van boetes, ook verbeteringen
afdwingen bij financiële instellingen om te waarborgen dat er
zorgvuldige dienstverlening plaatsvindt aan de consument.
De signalen over mogelijke koppelverkoop door hypotheekverstrekkers
zijn bij de NMa bekend. Zij kan alleen handhavend optreden wanneer de
betreffende onderneming een economische machtspositie heeft en daarvan
misbruik maakt. In de haar bekende casussen lijkt misbruik van een
economische machtspositie zeer onwaarschijnlijk. Er zijn veel
aanbieders van hypotheken en andere consumptieve kredieten. Zowel de
prijzen (de rentepercentages) als de producten van deze aanbieders
vertonen een grote mate van onderlinge variatie. Als een klant niet
bij dezelfde aanbieder een hypotheek en een verzekering wil afnemen,
dan kan hij hierover onderhandelen of besluiten om naar een andere
aanbieder te gaan. Nieuwe casussen kunnen - bijvoorbeeld via het loket
ConsuWijzer - bij de NMa worden gemeld. Zij beziet of nieuwe gevallen
wel voldoende aanleiding geven voor het starten van een
mededingingsrechtelijk onderzoek.
De Pers, 9 maart 2009
Bedoeld wordt een boete die de hypotheekverstrekker dient te
voldoen indien hij de hypotheek wil opzeggen vóór het verstrijken van
een contractueel vastgelegde periode.
Meer informatie
* Beantwoording kamervragen over toezicht hypotheekverstrekkers
Kamervragen | 09-04-2009 | PDF bestand, 29 Kb
Zie het origineel
Verwante dossiers
* Financieel toezicht
Ministerie van Financiën