Inspectie voor de Gezondheidszorg
Farmaceuten gebruiken onderzoek voor marketing doeleinden
Persbericht, 9 april 2009
Voor artsen is het vaak niet duidelijk dat ze meedoen aan onderzoek
van de geneesmiddelenindustrie met commerciële doeleinden. Feitelijk
is de fabrikant geen onderzoek aan het doen, maar zet hij onderzoek in
als een marketinginstrument. Het doel is om het geneesmiddel 'in de
pen van de arts' te krijgen zodat deze het aan zoveel mogelijk
patiënten voorschrijft. Dit wordt ook wel een 'seeding trial'
genoemd. Dit schrijft de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) in
het rapport 'Fase IV-onderzoek als marketinginstrument'. De
IGZconstateert dat artsen tijd besteden aan onderzoek dat geen nut of
noodzaak heeft.
De IGZ nam twaalf zogeheten Fase IV-onderzoeken naar veel gebruikte
geneesmiddelen onder de loep. Van deze twaalf onderzoeken hadden er
zeven marketingdoeleinden. Het gaat dan voornamelijk om onderzoek dat
níet valt onder de wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen
(WMO). Het gaat om geneesmiddelen die al op de markt zijn en al door
patiënten worden gebruikt.
Om de omzet te vergroten wordt onder het mom van onderzoek marketing
bedreven. Het gaat dan om geneesmiddelen - zoals nieuwe geneesmiddelen
- met een grote winstmarge, geneesmiddelen die sterk moeten
concurreren met soortgelijke geneesmiddelen, geneesmiddelen voor
langdurig gebruik.
Een dergelijk onderzoek zorgt ervoor dat het geneesmiddel door de arts
vaker wordt voorgeschreven doordat de arts de naam van het
geneesmiddel vaker hoort en leest en intensiever contact heeft met de
fabrikant.
De IGZ vindt dat de huidige reclameregels een weinig concreet kader
geven voor de beoordeling van fase IV-onderzoek op
marketingdoeleinden. Voor beroepsbeoefenaren is er te weinig houvast
bij het invullen van hun professionele verantwoordelijkheid. De IGZ
heeft daarom een lijst opgesteld van vijf kenmerken. Als een onderzoek
één of meer van deze kenmerken bezit, wijst dit op
marketingdoeleinden:
* Nut en noodzaak van het onderzoek ontbreken
* Te hoge vergoeding in verhouding tot de te verrichten
werkzaamheden
* Er worden minimale (wetenschappelijke) gegevens verzameld
* Schriftelijke dienstverleningsovereenkomst ontbreekt of is
onvolledig
* Er wordt reclame gemaakt
De IGZ adviseert om niet deel te nemen en het onderzoek onmiddellijk
te melden bij de IGZ.
De IGZ beveelt de minister aan om in de wet regels op te nemen over
niet-WMO-plichtig fase IV-onderzoek. De beroepsbeoefenaren (artsen
organisaties) moeten voor de beoordeling van fase IV-onderzoeken
beroepsnormen ontwikkelen. De zelfreguleringsinstantie Stichting Code
Geneesmiddelen reclame (CGR) moet een effectief systeem voor toetsing
van, of toezicht op fase IV-onderzoek opzetten.
Deze maatregelen zijn nodig om te voorkomen dat het voorschrijven van
geneesmiddelen door marketing wordt beïnvloed en dat de patiënt een
geneesmiddel krijgt voorgeschreven om andere redenen dan dat voor hem
of haar het beste is.
Ga hier naar het rapport 'Fase IV-onderzoek als marketinginstrument'
Zie het origineel