Overheid laat steken vallen bij detacheren van rijksambtenaren

09/04/2009 12:00

Algemene Rekenkamer

Overheid laat steken vallen bij detacheren van rijksambtenaren zonder bezoldiging in buitenland

Eerste deel onderzoek Algemene Rekenkamer op verzoek Tweede Kamer

Bij het beperkte aantal rijksambtenaren dat de afgelopen zes jaar zonder bezoldiging is gedetacheerd bij internationale instellingen, zoals van de Europese Unie of de Verenigde Naties, wordt in ruim een kwart van de gevallen de regelgeving voor vergoedingen geschonden. Ruim 40 procent van hen geniet ten onrechte pensioenvoordelen.

Dit blijkt uit het op 9 april 2009 gepubliceerde onderzoek Buitenlandvergoedingen rijksambtenaren 2002-2008. Deel A: Detacheringen zonder bezoldiging. Dit is het eerste rapport van een onderzoek dat de Algemene Rekenkamer op verzoek van de Tweede Kamer verricht. Het tweede deel zal gaan over detacheringen met behoud van salaris en verschijnt in september 2009.

Geen vergoeding toestaan omwille van onafhankelijkheid

Tussen 2002 en medio 2008 zijn er door alle ministeries (exclusief Defensie) en de Hoge Colleges van Staat tezamen 184 rijksambtenaren onbezoldigd gedetacheerd bij internationale organisaties. In deze gevallen verstrekte de Nederlandse overheid geen salaris. Bij vijf ministeries hebben gedetacheerde ambtenaren wel van de Nederlandse overheid vergoedingen gekregen, bijvoorbeeld voor huur, pension- of onderwijskosten. Het gaat om 42 ambtenaren, die in de onderzochte periode totaal bijna 2 miljoen euro aan vergoedingen hebben gekregen. Volgens nationale regelgeving zou dit mogen, maar voor minimaal een half miljoen euro druist dit in tegen de regels van internationale organisaties. Dit betrof ambtenaren gedetacheerd door de ministeries van Buitenlandse Zaken, Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

Internationale regelgeving verzet zich vaak tegen het geven van extra onkostenvergoedingen. Zo geldt bij de VN dat het gedetacheerde ambtenaren omwille van hun onafhankelijkheid verboden is zonder toestemming van het hoofd van dienst giften en betalingen te ontvangen van welke derde dan ook, dus ook niet van 'hun' overheden.

Hoeveel gedetacheerden er zijn geweest en of er sprake was van onkostenvergoedingen is moeizaam uit de administraties van de rijksoverheid te halen. Gegevens van het Ministerie van Defensie kunnen hierdoor pas in deel B van dit onderzoek worden meegenomen. In bijna een kwart van de detacheringen blijkt in de administratie van het ministerie de brief met voorwaarden voor detachering te ontbreken of slechts door een van de twee partijen te zijn ondertekend.

Pensioenafspraken bij 40 % gedetacheerden in strijd met regelgeving

Bij alle ministeries zijn er of vóór de detachering afspraken gemaakt over het niet verhalen van (een deel van) de pensioenpremie of is (een deel van) de premie achteraf niet ingevorderd. Beide zijn in strijd met Nederlandse regelgeving. Per persoon kan dit oplopen tot tienduizenden euro's. Totaal betrof dit bijna 2,5 miljoen euro en het gold voor ruim 40 % van de 184 gedetacheerden.

Aanbevelingen en reactie minister

De Algemene Rekenkamer beveelt een rijksbrede procedure aan voor detacheringen. Hierbij dient duidelijk onderscheid te worden gemaakt tussen buitengewoon verlof zonder of met bezoldiging. Per ministerie moet centraal besloten worden wie onder welke condities wordt gedetacheerd. Vergoedingen bij detachering zonder bezoldiging zouden alleen nog in hoge uitzondering gegeven mogen worden en alleen na instemming van de internationale organisatie.

Ten onrechte niet ingevorderde pensioenbijdragen zouden alsnog door de overheid opgeëist moeten worden.

De coördinerend minister (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) schrijft de aanbeveling over te nemen om voortaan pas een onkostenvergoeding te verstrekken als de internationale organisatie daarmee schriftelijk heeft ingestemd. Zo mogelijk zal de minister ten onrechte niet ingevorderde pensioenbijdragen alsnog opeisen.








Algemene Rekenkamer