1 1
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag
De voorzitter van de Tweede Kamer Plesmanweg 1-6
der Staten-Generaal 2597 JG Den Haag
Binnenhof 4 Postbus 20901
2500 EX Den Haag
2513 AA DEN HAAG T 070 351 6171
Contactpersoon
---
T -
Ons kenmerk
VEN/dgmo/2009-2370
Uw kenmerk
---
Datum 8 april 2009
Bijlage(n)
Onderwerp Overwegen 2
Geachte voorzitter,
Tijdens het AO van 19 februari 2009 heb ik mijn overwegenbeleid kort toegelicht.
Ik heb daarbij aangegeven dat de vele maatregelen die getroffen zijn en worden
z'n vruchten afwerpen. De overweg-veiligheidsdoelstelling voor 2010 uit de
Tweede Kadernota Railveiligheid is in 2005 bereikt en ook in Europees perspectief
doen we het op het vlak van overwegen relatief goed. Met het aantal overwegen
bevinden we ons in de Europese middenmoot. Als het gaat om het aandeel
beveiligde overwegen bevindt Nederland zich in de top 41.
Zoals toegezegd tijdens dit AO informeer ik u met deze brief over:
1. mijn aanpak ten aanzien van druk bereden onbeveiligde overwegen naar
aanleiding van de motie van het lid Van der Staaij2;
2. de besteding van het budget van het meerjarige Programma Verbeteren
Veiligheid Overwegen (PVVO);
3. het antwoord op de vraag van het lid Roemer tijdens het MIRT overleg
van 15 december 20083 over de mate waarin onbeveiligde overwegen
met een openbaar karakter zijn voorzien van een Automatische Licht
Installatie (ALI);
4. de "overwegenrapportage 2009".
Mijn conclusies over deze 4 punten zijn de volgende.
1. De uitvoering van PVVO is in een vergevorderd stadium. Dankzij dit
programma is al in 2005 de overweg-veiligheidsdoelstelling uit de Tweede
Kadernota Railveiligheid gerealiseerd van maximaal 24 dodelijke
slachtoffers op overwegen in 2010.
2. De onbeveiligde openbare overwegen op het traject Barneveld
Amersfoort worden al aangepakt. Om een breder beeld te krijgen van
1 European Railway Agency (2008), `Railway safety performance in the European Union
2008"
2 Tweede Kamer vergaderjaar 2008-2009, 31700 A, Nr. 59.
3 Tweede kamer vergaderjaar 2008-2009, 31700 A, Nr. 78
a
Pagina 1 van 7
mogelijke risico's bij druk bereden onbeveiligde openbare overwegen op Datum
vergelijkbare trajecten voert ProRail een analyse uit op alle intensief
bereden trajecten. Onder intensief bereden versta ik trajecten met Ons kenmerk
VEN/dgmo/2009-2370
onbeveiligde openbare overwegen waar tenminste 8 treinen per uur
rijden. De ongevalshistorie maakt onderdeel uit van de analyse. De
resultaten van dit onderzoek verwacht ik rond de zomer.
3. Niet alle onbeveiligde overwegen met een openbaar karakter zijn voorzien
van een ALI. In 2005 is door ProRail geconcludeerd dat deze maatregel
minder effectief is dan andere maatregelen, zoals bijvoorbeeld het
ombouwen van overwegen met een Automatische Knipperlicht Installatie
(AKI) naar overwegen met Automatische Halve Overweg Bomen (AHOB).
4. De stuurgroep Infrastructurele Barrièrevorming-Recreatie is actief
betrokken bij en adviseert over het al dan niet sluiten van overwegen.
Haar oordeel speelt, zoals afgesproken4, een belangrijke rol bij het
uiteindelijke besluit hierover.
Hierna licht ik deze conclusies toe.
1 Aanpak druk bereden onbeveiligde overwegen
Stand van zaken Valleilijn
Zoals ik tijdens het AO van 19 februari 2009 heb aangegeven, hebben de
Provincie Gelderland, de gemeenten Barneveld en Ede en ProRail een
verbeterplan opgesteld om de veiligheid op 42 (van de 57) overwegen op de
Valleilijn te verbeteren. Op de overige 15 overwegen zijn, gelet op de kosten en
baten, geen maatregelen voorzien. De totale kosten van het verbeterplan zijn ca.
3,5 mio. De planning is alle maatregelen uiterlijk in 2010 af te ronden. In 2008
zijn er bij 10 overwegen maatregelen genomen.
Op het deel Barneveld Amersfoort zijn voor alle niet actief beveiligde openbare
overwegen maatregelen in voorbereiding dan wel uitgevoerd. Het voornemen
bestaat om meerdere onbeveiligde overwegen op dit traject op te heffen.
Voor de volledigheid is in de in bijlage 2 opgenomen "overwegen rapportage
2009" een bijlage opgenomen (zie bijlage 2, pp. 20-22) waarin alle genomen en
nog te nemen veiligheidsmaatregelen op de valleilijn zijn beschreven.
Brede analyse
ProRail voert momenteel een analyse uit op drukbereden trajecten (zijnde
trajecten met 8 of meer treinen per uur) met onbeveiligde overwegen met een
openbaar karakter. ProRail heeft aan mij aangegeven dat de resultaten naar
verwachting rond de zomer beschikbaar zullen zijn. Het aantal trajecten is nu nog
beperkt tot trajecten met 8 treinen of meer per uur om snel tot resultaten te
komen en om in eerste instantie aandacht te geven aan de mogelijk meest
risicovolle trajecten met onbeveiligde overwegen met een openbaar karakter. De
overige trajecten met onbeveiligde overwegen met een openbaar karakter worden
betrokken bij de evaluatie van de Tweede Kadernota Railveiligheid. Ik kom hier
eind 2009 op terug.
4 Zie mijn brief van 24 oktober 2008 (Tweede Kamer,Vergaderjaar 2008-2009, 29893, Nr.
76).
Pagina 2 van 7
2 Besteding van het PVVO budget Datum
Tijdens het AO van 19 februari 2009 heb ik gemeld dat het totaalbudget over de Ons kenmerk
VEN/dgmo/2009-2370
periode 2001 2010 voor verbetering van de veiligheid van overwegen ongeveer
500 mio. bedraagt. Ik doelde daarmee op een optelling van de volgende
bestanddelen:
1. het budget dat is opgenomen in het MIT ter grootte van ca. 341 mio
excl. BTW (ca. 370 mio incl. BTW5);
2. het budget dat beschikbaar is uit het Fonds Eenmalige bijdrage NS (FENS)
(ca. 113 mio excl. BTW).
3. het binnen het projectbudget gereserveerde bedrag (ca. 17 mio excl.
BTW) voor de aanleg van een ongelijkvloerse kruising voor het spoor op
de spoorlijn Gouda Rotterdam (Moordrecht) dat gelet op de
samenhang en het gelijktijdig aanbesteden is overgeheveld naar art.
12.03 van de begroting;
4. het budget dat gereserveerd is voor hotspots ter grootte van ca. 28 mio
(excl. BTW)6.
In deze brief licht ik de besteding van de eerste twee bestanddelen toe die
tezamen het zogenaamde PVVO vormen. Een door ProRail opgesteld
bestedingsoverzicht van dit PVVO vindt u in bijlage 1.
De belangrijkste maatregelen uit het PVVO budget zijn de volgende:
- Het AKI AHOB ombouwprogramma. Zo'n 500 AKI's zijn
omgebouwd waarmee een totaalbedrag van ruim 85 mio is
gemoeid;
- Bij zo'n 1000 beveiligde overwegen zijn flankerende maatregelen
getroffen, zoals het aanbrengen van middengeleiders om
slalommen van verkeer terug te dringen en het aanbrengen van
witte kruizen om een veilige opstelruimte aan te geven. Hiermee
is een bedrag van ca. 79 mio gemoeid;
- Opheffing van 20 AHOB overwegen (ca. 73 mio.);
- Bijdragen t.b.v. derden t.b.v. bouw tunnels en viaducten (ca.
110 mio).
Tijdens het MIRT Nota overleg van 15 december 2008 gaf ik aan dat het budget
op is. Ik bedoelde daarmee aan te geven dat het PVVO budget voor het overgrote
deel is besteed en dat voor het nog te gane restantbudget ( 23,6 mio) de
bestemming al wel is vastgelegd.
5 Zie Rijksbegroting 2009, Infrastructuurfonds begroting A, productartikel 13, project
genaamd `AKI-plan en veiligheidsknelpunten', p.68 (Tweede Kamer, vergaderjaar 2008-
2009, 31 700 hoofdstuk A, Nr.2).
6 onderdeel van beheer en onderhoud spoorwegen, MIRT-projectenboek 2009, Tweede
Kamer, vergaderjaar 2008-2009, 31700 Hoofdstuk A, nr 2.
Pagina 3 van 7
3 Onbeveiligde overwegen met een openbaar karakter Datum
In 2002 is uw Kamer het voornemen gemeld dat alle onbeveiligde openbare Ons kenmerk
overwegen zouden worden beveiligd met ALI's7. Over de uitvoering hiervan is uw VEN/dgmo/2009-2370
Kamer tussentijds geïnformeerd in 2005 via de actualisatie van het PVVO8. Hierbij
is aangegeven dat alleen de plannen met een hoge mate van efficiency prioriteit
kregen en krijgen in de uitvoering. Door ProRail is vastgesteld dat het beveiligen
van alle onbeveiligde openbare overwegen minder effectief is dan andere
maatregelen9. Daarom zijn niet alle onbeveiligde overwegen met een openbaar
karakter voorzien van een beveiliging.
In plaats daarvan is ervoor gekozen extra in te zetten op de meest
kosteneffectieve verbetermaatregelen. De afgelopen jaren zijn door PVVO zo'n 40
onbeveiligde openbare overwegen actief beveiligd en zijn ca. 40 onbeveiligde
openbare overwegen opgeheven. Daarnaast hebben ook andere programma's een
verdere bijdrage geleverd aan de reductie van het aantal onbeveiligde openbare
overwegen.
De aanpak van deze overwegen heeft eraan bijgedragen dat de overweg-
veiligheidsdoelstelling voor 2010 reeds in 2005 is gerealiseerd.
Onbeveiligde overwegen met een openbaar karakter blijven mijn aandacht
houden. Zoals hiervoor aangegeven heb ik ProRail gevraagd een nadere analyse
te doen van drukbereden trajecten (trajecten waar 8 of meer treinen per uur
rijden) met onbeveiligde overwegen met een openbaar karakter. De resultaten
verwacht ik rond de zomer.
4 Overwegen rapportage 2009
Bijgevoegde rapportage overwegen 2009 bevat een overzicht van overwegen
waarbij overeenstemming bestaat tussen ProRail en de wegbeheerder cq
rechthebbenden over een voorgenomen sluiting.
De stuurgroep Infrastructurele Barrièrevorming-recreatie wordt bij de verdere
besluitvorming betrokken, zoals ik uw Kamer eerder heb gemeld10. Deze
werkwijze werkt naar ieders tevredenheid. Daarmee wordt een zorgvuldige
besluitvorming bereikt waarbij de aspecten veiligheid en (recreatieve)
bereikbaarheid zorgvuldig worden meegenomen.
De overwegrapportage bevat een toelichting op 8 specifieke overwegprojecten.
(zie bijlage 2, hoofdstuk 4, pp 8-11). Deze projecten betreffen voorgenomen
opheffingen van overwegen die waren opgenomen in de rapportage overwegen
2008 met als uitvoeringsjaar 2008 maar nog niet in uitvoering waren op het
7 Zie Beleidskader Verbetering Veiligheid op Overwegen (BVVO) (Tweede Kamer,
vergaderjaar 2001-2001, 26699, Nr. 4).
8 Tweede Kamer, vergaderjaar 2005-2006, 29893 en 29892, nr. 20).
9 Voor voorbeelden, zie maatregelen die genoemd zijn in paragraaf 2 van deze brief onder
het kopje `besteding van het PVVO budget'.
10 Zie mijn brief van 24 oktober 2008 (Tweede Kamer,Vergaderjaar 2008-2009, 29893, Nr.
76).
Pagina 4 van 7
moment dat bovenstaande procedurele afspraken gemaakt zijn. Deze projecten Datum
zijn daarmee de eerste projecten die bovenstaande procedure doorlopen.
Ons kenmerk
VEN/dgmo/2009-2370
De stuurgroep heeft op vier van de acht projecten positief geadviseerd. Mede
gelet op het negatieve advies van de stuurgroep wordt één voorgenomen sluiting
ingetrokken. Ten aanzien van drie projecten zijn ProRail en de stuurgroep nog in
gesprek om het recreatieve belang vast te stellen.
Tot slot
Tenslotte bevestig ik hierbij de eerder gedane toezeggingen om uw Kamer de
uitkomsten van de volgende onderzoeken zo spoedig mogelijk te doen toekomen:
1. analyse naar druk bereden trajecten met onbeveiligde openbare
overwegen. Resultaten verwacht ik rond de zomer;
2. Onderzoek naar sluitingstijden van spoorwegovergangen. Resultaten van
dit onderzoek verwacht ik ook rond de zomer.
Hoogachtend,
Bijlage 1: Besteding van de gelden uit het Programma Verbeteren Veiligheid
Overwegen (PVVO) gedurende de periode 2001 2010.
Bijlage 2: rapportage overwegen 2009
Pagina 5 van 7
Bijlage 1: Besteding van de gelden uit het Programma Verbeteren Datum Veiligheid Overwegen (PVVO) gedurende de periode 2001 2010. (bedragen excl. BTW) Ons kenmerk VEN/dgmo/2009-2370 Maatregel Aantal (bij Kosten Gedaan Te gaan Totaal benadering p/stuk (in t/m 2008 (in mio (in mio ) mio ) (in mio ) ) ) AKI Ombouwen tot 500 0,17 85,4 0,1 85,5 AHOB
Opheffen 70 0,43 28,6 1,2 29,8 AHOB flankerende 1000 0,08 57,0 22,0 79,1 maatregelen
Ombouwen tot 5 1,25 0,7 5,6 6,3 ADOB
Opheffen 20 3,66 24,2 48,9 73,1 Onbeveiligde Beveiligen met 40 0,16 6,5 - 6,5 openbare ALI of AHOB-
overwegen achtige (zoals
mini-AHOB)
Opheffen 40 0,29 8,6 2,9 11,5 Aanleg 5 1,00 - 5,0 5,0 standaard
onderdoorgang
Particuliere Opheffen 200 0,04 5,9 1,8 7,7 overwegen
Beveiligen met 8 0,22 1,7 - 1,7 WILO
Uniformering 300 0,01 - 3,5 3,5 particuliere
overpaden
Overig Ombouw AKI- 14 0,22 2,9 0,1 3,0 achtigen naar
ALI-B
Diversen 10,3 2,5 7,8 Subtotaal 231,8 88,6 320,4 Bijdragen tbv 72,5 37,7 110,1 derden tbv
bouw tunnels
en viaducten
Vastgelegde 304,3 126,3 430,5 uitgaven
Restant Nog niet 23,6 23,6 budget toegewezen aan
projecten
Totaal 304,3 149,9 454,1 beschikbaar
budget
Toelichting op gebruikte afkortingen:
ADOB: Automatische Dubbele OverwegBomen
AKI: Automatische Knipperlicht Installatie
(mini-)AHOB: Automatische Halve OverwegBomeninstallatie ALI: Automatische LichtenInstallatie
Pagina 6 van 7
ALI-B: Automatische LichtenInstallatie met overwegBomen Datum WILO: WaarschuwingsInstallatie Landelijke Overwegen (alleen in gebruik bij particuliere Ons kenmerk overpaden) VEN/dgmo/2009-2370
Pagina 7 van 7