4. Afspraken met gemeenten n.a.v. definitief SCP-advies 2009 en
voorlopig SCP-advies 2010
Afspraken met gemeenten n.a.v. definitief SCP-advies 2009 en voorlopig
SCP-advies 2010
Kamerstuk, 8 april 2009
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
DMO-2924787
8 april 2009
Geachte voorzitter,
Op uw verzoek (bij brief van 2 april 2009, met kenmerk
29538-100/2009D16195) alsmede naar aanleiding van het plenair debat in
uw Kamer over het wetsvoorstel tot wijziging van de Wmo (van 1 april
2009) informeer ik u hierbij over de uitkomsten van het overleg met de
VNG over het definitieve SCP-advies 2009 en het voorlopige SCP-advies
2010 over het Wmo-budget huishoudelijke hulp 2010. Als bijlage treft u
het SCP-advies 2010 aan.
Vooraf; het kader
Het behoort tot mijn (systeem)verantwoordelijkheid dat gemeenten over
voldoende budget voor het uitvoeren van de Wmo beschikken, zodat
gemeenten hun burgers de ondersteuning kunnen bieden die zij nodig
hebben.
Daarom is met de VNG een financieel arrangement afgesproken over onder
meer het ijkjaar, het objectieve verdeelmodel, de uitvoeringskosten,
de indexering en de taak van de onafhankelijke derde. Voor een
integrale beschrijving van dat financieel arrangement, verwijs ik
graag naar de brief van mijn ambtsvoorgangster, d.d. 11 januari 2007
(brief met kenmerk DMO-CB-U-2740486). In onderstaande box vindt u de
taakopdracht van de onafhankelijke derde, het SCP.
Het SCP geeft als onafhankelijke derde:
1) bindend advies over de vaststelling (berekening) van macrobudget
hulp bij het huishouden t+1 o.b.v. indexering realisatie t-1;
2) niet-bindend advies over de passendheid van het macrobudget hulp
bij het huishouden t+1 in verband met beleidsontwikkelingen en
maatschappelijke ontwikkelingen;
3) niet-bindend advies over de macro-omvang van het totale budget Wmo
en de effecten van het compensatiebeginsel en de pgb-verplichting;
4) niet-bindend advies over de toereikendheid van het verdeelmodel
voor de nieuwe Wmo-middelen (hulp bij het huishouden en
subsidieregelingen).
Het SCP heeft recentelijk twee rapporten afgerond; het definitieve
advies over het budget huishoudelijke hulp 2009 en het voorlopige
advies over het budget huishoudelijke hulp 2010. Op 1 april jl. zijn
over beide rapporten goede afspraken gemaakt.
Belangrijkste afspraken n.a.v. definitief SCP-advies over 2009
Het Wmo-budget 2009 blijft ongewijzigd . Het SCP concludeert in het
definitieve advies 2009 dat de onderuitputting 2007 in het budget voor
huishoudelijk hulp
EUR 149 miljoen bedraagt. In het eerdere (voorlopige) advies 2009 werd
die onderuitputting nog op EUR 228 miljoen geraamd. Het SCP acht de
eerdere uitname van EUR 30 miljoen die in het Wmo-budget
huishoudelijke hulp 2009 is verwerkt in haar definitief advies 2009
terecht. Er is dus EUR 119 miljoen bij gemeenten "achtergebleven".
In het overleg is tevens afgesproken dat het SCP-advies over het
objectieve verdeelmodel wordt ingebracht in het POR (Periodiek
Onderhoudsrapport). Het POR wordt jaarlijks als onderdeel van de
gemeentefondsbegroting opgesteld en verschijnt in september. Het POR
heeft tot doel inzicht te geven in de werking van het verdeelstelsel
van het gemeentefonds in vergelijking met de ontwikkeling van de
kostenstructuur bij de gemeenten.
In het kader van het POR 2010 zal specifiek onderzoek worden gedaan
naar het verdeelmodel Wmo. De rapporten van het SCP en APE zullen
daarbij betrokken worden. Als de bevindingen daartoe aanleiding geven,
wordt alsdan besloten om tot aanpassing van het verdeelmodel over te
gaan.
Mevrouw Willemse-Van der Ploeg en mevrouw Sap vroegen tijdens het
plenaire debat over de wijziging van de Wmo waarom aanpassing van het
verdeelmodel op zijn vroegst kan plaatsvinden per 2011.
De fondsbeheerders, de VNG en ik willen bij het verdeelmodel
zorgvuldigheid betrachten. Aanpassingen van verdeelmodellen moeten
verantwoord gebeuren. Dat betekent onder meer dat er een nieuwe
verdeling moet komen met deugdelijke maatstaven die moeten voldoen aan
de kwaliteitseisen van het gemeentefonds. Die maatstaven moeten nog
ontwikkeld worden. Het SCP doet hier in haar advies weliswaar
suggesties voor, maar dat zijn nog geen uitgewerkte maatstaven.
Tevens moet er zorgvuldigheid worden betracht richting gemeenten, als
het gaat om de invoering. Een wijziging van het verdeelmodel heeft
ingrijpende gevolgen. Het leidt namelijk tot een per saldo neutrale
herverdeling, waarbij sprake is van gemeenten die er op vooruit en er
op achteruit gaan. Een dergelijke wijziging betekent dat van alle
gemeenten het budget wijzigt. Een aantal gemeenten zal er op achteruit
gaan.
De regelgeving verplicht om dit tijdig aan de gemeenten te melden in
de meicirculaire voorafgaand aan het jaar van wijziging, zodat
gemeenten dat in hun begroting kunnen verwerken.
Als men een en ander in 2010 in zou willen laten gaan, moeten
wijzigingen in mei 2009 bekend zijn. Ook indien besloten zou zijn het
SCP-advies buiten het POR nader te beschouwen, zou de meicirculaire
2009 niet haalbaar zijn geweest.
Belangrijkste afspraken n.a.v. voorlopige SCP-advies over 2010
Naar aanleiding van het voorlopige advies van het SCP, waarin ze een
onderuitputting in 2008 constateert van EUR 257,5 miljoen, zijn in het
overleg met de VNG de volgende afspraken gemaakt.
Het niet bindend SCP-advies wordt volledig gevolgd. Het Wmo-budget
voor huishoudelijke hulp 2010 wordt daarmee bepaald op EUR 1.310
miljoen. Daarin is
EUR 130,4 miljoen extra opgenomen die het SCP adviseert ter dekking
van de financiële gevolgen van voorziene prijsstijgingen en de
wetswijziging Wmo.
Alle betrokken partijen zijn van mening, dat gemeenten hiermee over
een adequaat Wmo-budget beschikken voor huishoudelijke hulp, waarmee
tevens is voorzien in de mogelijke financiële gevolgen van de
wetswijziging Wmo alsmede van prijseffecten als gevolg van nieuwe
aanbestedingen. Met beide ontwikkelingen zal naar de verwachting van
het SCP in 2010 een bedrag van circa EUR 210 miljoen zijn gemoeid.
Daarbij zij bedacht dat het SCP voorziet dat gemeenten vanaf 2010 een
extra besparing hebben van EUR 59 miljoen, vanwege een verdere
verschuiving van hh2 naar hh1. Bij de realisatiecijfers over 2010
(beschikbaar in 2011) wordt duidelijk of deze verwachte besparing zich
daadwerkelijk heeft voorgedaan. De realisatie 2010 is vervolgens de
basis voor het SCP-advies over het Wmo-budget huishoudelijke hulp voor
2012.
Voorts is afgesproken dat het restant van de totale geconstateerde
onderuitputting - ad EUR 127 miljoen - behouden blijft voor gemeenten.
Dit bedrag is het verschil tussen de geconstateerde onderuitputting
2008 ad EUR 257,5 miljoen en de EUR 130,4 miljoen die het SCP in het
niet-bindende advies heeft verwerkt in het Wmo-budget huishoudelijke
hulp 2010 (zie hierboven). Het bedrag van EUR 127 miljoen moet bezien
worden in het licht van onderzoek naar de gevolgen van de
pakketmaatregel voor gemeenten door Bureau HHM. Bureau HHM heeft de
financiële gevolgen van de weglek als gevolg van de pakketmaatregel
Awbz naar gemeenten vanaf 2010 geraamd op een bedrag tussen EUR 66
miljoen en EUR 226 miljoen.
De extra beschikbare EUR 127 miljoen dient in ieder geval ter dekking
van de gevolgen van de pakketmaatregel Awbz. Gemeenten doen geen
beroep meer op de zogenoemde weglekpot voor de AWBZ-pakketmaatregel.
Voor de positionering en de verdeling van de EUR 127 miljoen over
gemeenten doet de VNG een voorstel, waarbij zij in het bijzonder wil
kijken naar de positie van nadeelgemeenten (in het kader van de Wmo).
Als de VNG dat voorstel indient, volgt nader overleg tussen VWS, VNG
en de fondsbeheerders.
Deze afspraken zijn "for better and for worse". Als het SCP in het nog
te verschijnen definitieve rapport over 2008 een lagere of hogere
onderuitputting constateert dan de huidige EUR 257,5 miljoen, blijven
de nu gemaakte afspraken over de omvang en de inzet van de
onderuitputting 2008 gehandhaafd.
Dat geldt ook voor nadere inzichten omtrent de omvang van de effecten
van de AWBZ-pakketmaatregelen op het gemeentelijk domein.
Ook als deze lager of hoger uitvallen dan de thans afgesproken EUR 127
miljoen, blijven bovenstaande afspraken gehandhaafd. Er volgt geen
nacalculatie c.q. er vinden geen nadere onderzoeken plaats naar
weglekeffecten bij gemeenten.
Dit heeft als groot voordeel dat iedereen weet waar hij aan toe is.
Mevrouw Van Miltenburg vroeg in het debat over de wetswijziging wat de
rol is van de onafhankelijke derde en sprak haar zorg uit over
vervuiling van het macro-budget. Het SCP heeft de rol als
onafhankelijke derde. Zij blijft die rol uitvoeren. Dat betekent dat
zij volgend jaar wederom een advies opstelt over het Wmo-budget
huishoudelijke hulp 2011 op basis van de realisatie 2009. Dat advies
bespreken we in het Bofv, waarna het budget 2011 wordt vastgesteld.
Er is geen sprake van vervuiling. Ik kom de gemaakte afspraken na. Het
SCP heeft een advies opgesteld voor het Wmo-budget huishoudelijke hulp
in 2010.
Dat volgen we; het budget 2010 is vastgesteld conform het SCP-advies.
Daarnaast komt er, conform afspraken over de gevolgen van de
pakketmaatregel Awbz, extra geld beschikbaar voor de financiële
gevolgen bij gemeenten.
Ik vertrouw erop u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben.
Hoogachtend,
de Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
mw. dr. J. Bussemaker
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport