Brussel, 8 april 2009
Staatssteun: het laatste Scorebord evalueert de maatregelen van de lidstaten
om de economische crisis te bestrijden
(Zie ook MEMO/09/160)
Onlangs is een speciale uitgave van het Scorebord voor staatssteun door de
Europese Commissie gepubliceerd waarin de maatregelen worden besproken die
in de huidige financiële en economische crisis door de lidstaten zijn
genomen en die door de Commissie zijn geëvalueerd en gecoördineerd. Om de
financiële stabiliteit te beschermen hebben de lidstaten ten behoeve van de
financiële sector allerlei garantie-, risico- en herkapitalisatieregelingen
opgezet voor een totaalbedrag van 300 miljard euro. De Commissie heeft drie
mededelingen opgesteld waarin zij duidelijk aangeeft onder welke voorwaarden
deze ongekende maatregelen kunnen worden vastgesteld zonder dat de
integriteit van de interne markt wordt aangetast en zonder dat een
schadelijke subsidiewedloop tussen de lidstaten ontstaat. Daarnaast bevat de
tijdelijke kaderregeling inzake staatssteun van december 2008 richtsnoeren
voor de lidstaten met betrekking tot de wijze waarop ondernemingen en de
werkgelegenheid in de reële economie het best kunnen worden gesteund zonder
de mededinging al te zeer te verstoren.
Commissaris voor concurrentie Neelie Kroes verklaarde in dit verband:
"De afgelopen zes maanden hebben laten zien dat het toezicht op
staatssteun van cruciaal belang is om de uitdagingen die de
economische crisis met zich brengt in heel Europa op gecoördineerde
wijze het hoofd te bieden. De staatssteunregels van de EU, die
inmiddels hun waarde hebben bewezen, hebben duidelijk aan de oplossing
bijgedragen. Ons optreden en onze soms strenge voorwaarden hebben de
lidstaten ervan weerhouden in de val van het protectionisme te lopen
en hun problemen naar andere lidstaten te exporteren, terwijl zij toch
in staat werden gesteld de ineenstorting van hun financiële stelsel te
voorkomen. Nu is het aan de financiële instellingen om hun balans op
te schonen en te herstructureren om hun toekomstige levensvatbaarheid
te garanderen."
Financiële crisis
Dankzij gecoördineerd optreden van de lidstaten en de Commissie konden
snel passende steunregelingen en ad hoc-maatregelen ten uitvoer worden
gelegd om de financiële crisis het hoofd te bieden zonder de
mededinging al te zeer te verstoren. Sinds september 2008 heeft de
Commissie meer dan 50 besluiten genomen, dikwijls met de grootste
spoed. Mede dankzij deze besluiten kon de financiële stabiliteit
worden gehandhaafd en kon het vertrouwen in de financiële sector en de
economie als geheel worden hersteld, terwijl ervoor werd gezorgd dat
er prikkels bleven bestaan voor het nemen van passende risico's in de
toekomst en voor het behoud van de mededinging. Het toezicht op
staatssteun is van doorslaggevend belang geweest om een subsidierace
te voorkomen en een 'level playing field' voor ondernemingen in de
interne markt te behouden. Dankzij dit toezicht zijn de belangen van
gezonde financiële instellingen beschermd die zonder staatssteun
kunnen opereren.
Uit de bijzondere uitgave van het Scorebord blijkt dat het totale
pakket van crisismaatregelen ter ondersteuning van financiële
instellingen die tot dusverre door de Commissie zijn goedgekeurd,
maximaal circa 3 000 miljard euro bedraagt. Dit is het totale
maximumbedrag van garantieregelingen (tot 2 300 miljard euro),
herkapitalisatieregelingen (bijna 300 miljard euro) en ad
hoc-reddings- en herstructureringsmaatregelen ten behoeve van
individuele banken en financiële instellingen (circa
400 miljard euro). Het feitelijke staatssteunvolume zal aanmerkelijk
lager liggen, met name omdat het steunelement van overheidsgaranties
gewoonlijk slechts een klein deel van de gegarandeerde bedragen
uitmaakt. Begrotingsuitgaven worden pas gerealiseerd wanneer
overheidsgaranties daadwerkelijk worden opgenomen.
Sinds begin oktober 2008 heeft de Commissie getracht de financiële
crisis met een duidelijk beleidskader te helpen bestrijden. Zij heeft
tussen oktober 2008 en februari 2009, in nauwe samenwerking met de
lidstaten, drie mededelingen opgesteld: de "bankmededeling" van
13 oktober 2008 (zie IP/08/1495), de "herkapitalisatiemededeling" van
5 december 2008 (zie IP/08/1901) en de "mededeling inzake
probleemactiva" van 25 februari 2009 (zie IP/09/322).
Reële economie
Tegen het einde van 2008 begon de reële economie de gevolgen van de
financiële crisis te ondervinden. Omdat ondernemingen moeilijk
leningen konden krijgen nam de Commissie op 17 december 2008 een
tijdelijke kaderregeling aan (zie IP/08/1993) die de lidstaten extra
mogelijkheden bood om de gevolgen van de kredietschaarste voor de
reële economie tegen te gaan. Tot dusverre heeft de Commissie circa
25 overheidsmaatregelen van 10 lidstaten goedgekeurd waarmee wordt
beoogd ondernemingen en werkgelegenheid in de reële economie te
stabiliseren.
Het Scorebord alsmede een reeks gedetailleerde statistische tabellen
en indicatoren voor alle lidstaten kunnen worden geraadpleegd op de
Europa website van de Commissie op het volgende adres:
http://ec.europa.eu/competition/state_aid/studies_reports/studies_repo
rts.html
onder "Scoreboard, reports and studies".
Goedgekeurde staatssteunmaatregelen van de lidstaten
in verband met de economische en financiële crisis
(situatie op 31 maart 2009)
Zie het origineel
In het Scorebord inzake staatssteun, voorjaarseditie 2009 zijn
aanvullende tabellen opgenomen die meer gedetailleerde informatie
bevatten zoals referenties en online-links naar staatssteunbesluiten.
Voor een overzicht van de nationale maatregelen die zijn vastgesteld
naar aanleiding van de financiële en economische crisis, zie
MEMO/09/111.
European Union