Brief aan Tweede Kamer over G20-top in Londen
Kamerstuk | 08-04-2009
Minister-president Balkenende en minister Bos hebben een verslag aan
de Tweede gestuurd over de resultaten van de G20-top in Londen.
Hierbij hebben wij het genoegen u het verslag aan te bieden van de
"London Summit on Stability Growth and Jobs" die plaatsvond op 2 april
j.l.
De minister-president,
Minister van Algemene Zaken,
mr.dr. J.P. Balkenende
De minister van Financiën,
Drs. W.J. Bos
Brief aan de Tweede Kamer betreffende verslag van de London Summit
1. Inleiding
Op 2 april jl. namen wij deel aan de London Summit on Stability Growth
and Jobs. Tijdens de topbijeenkomst bleek een grote eensgezindheid
onder de deelnemers, hetgeen een gebalanceerd en ambitieus communiqué
mogelijke maakte met een groot aantal concrete maatregelen. De
Nederlandse standpunten zoals verwoord in de kamerbrief over de London
Summit d.d. 27 maart 2009 komen daarin goed tot hun recht.
De regeringsleiders en ministers van financiën van de grootste
economieën besloten in Londen tot een daadkrachtige en afgestemde
aanpak om de wereldwijde economie weer op gang te helpen. Zij waren
het er over eens dat zowel economische herstelpakketten als verbeterde
financiele regelgeving en toezicht nodig zijn voor economisch herstel
en financiële stabiliteit. Daarbij werd onderkend dat een voorwaarde
voor het herstel van groei is dat kredietstromen weer op gang worden
gebracht, onder meer door het aanpakken van de probleemactiva in
financiële instellingen. Een kernpunt van de Top van Londen was de
gezamenlijke vastbeslotenheid om te voorkomen dat een
protectionistische neerwaartse spiraal op gang komt. Daarnaast is ook
de versterking van de middelen van de internationale financiële
instellingen, met name het IMF, van groot belang om het mondiale
financieel-economische stelsel te stabiliseren. Voorts is de forse
stap vooruit bij de verbetering van toezicht en regelgeving van groot
belang voor het herstel van het vertrouwen in de financiële sector op
langere termijn.
Tijdens de London Summit is glashelder geworden dat de financiële en
economische wereld van morgen niet mag lijken op die van gisteren. In
dat kader heeft Nederland zich tijdens de London Summit ook ingezet
voor maatregelen die bijdragen aan welzijn en welvaart voor iedereen
op de langere termijn, in plaats van zoveel mogelijk winst op korte
termijn. Voor de welvaart van Nederland is globalisering van groot
belang, maar dan wel een globalisering die verantwoord is: houdbaar,
duurzaam en solidair.
Specifieke punten van de Nederlandse inzet waarin deze inzet tot
uiting kwam, betroffen het principe van een handvest van duurzaam
economisch handelen, het aanpakken van perverse prikkels vanuit
beloningsstructuren in de financiële sector, het pleiten voor een open
en eerlijke wereldhandel gevrijwaard van protectionisme, steun aan de
armste ontwikkelingslanden, duurzame investeringen en een mondiaal
klimaatakkoord.
Overigens laten de Washington Summit op 15 november 2008 en de London
Summit op 2 april 2009 zien dat door de huidige crisis er een
toegenomen behoefte is aan andere manieren om invulling te geven aan
de mondiale samenwerking, rekening houdend met de grote veranderingen
in de wereldeconomie van de afgelopen decennia. Een sprekend voorbeeld
is de grote aandacht voor de brede G20-samenwerking, terwijl eerder de
bijeenkomsten van de G8 als het cruciale economische overleg van
wereldleiders werden gezien. Een ander voorbeeld betreft de
uitbreiding van het aantal leden van het Financial Stability Forum
(FSF), die de laatste maanden na lancering van het voorstel in
Washington op 15 november, heeft plaatsgevonden en de omvorming
daarvan tot een Financial Stability Board.
Het communiqué (Leaders' statement) alsmede de verklaringen over de
internationale financiële instellingen en de versterking van het
financiële systeem, en de voortgangsrapportage ten aanzien van het
Washington Action Plan zijn bijgevoegd. In deze brief wordt ingegaan
op de belangrijkste elementen uit het communiqué en de verklaringen.
2. Herstel van groei en werkgelegenheid
Het communiqué wijst ten eerste op de omvang van de al aangekondigde
gezamenlijke bestedingsimpulsen. Volgens het IMF bedragen de impulsen
van G20 landen cumulatief over 2008-2010 ruim USD 5000 miljard
(inclusief automatische stabilisatoren), hetgeen zich vertaalt in een
extra economische groei van ruim 4% in de G20 landen. Er werden geen
nieuwe, additionele nationale bestedingsimpulsen aangekondigd. Wel
wordt de financiële armslag van het IMF en de multilaterale banken
sterk vergroot en is afgesproken om de officiele steun voor
handelsfinanciering fors uit te breiden. Deze initiatieven beteken een
belangrijke ondersteuning voor de mondiale handel en investeringen.
In het communiqué wordt het belang onderstreept van de lange termijn
houdbaarheid van de overheidsfinanciën, prijsstabiliteit en
geloofwaardige exit strategies voor de bestedingsimpulsen. Onzes
inziens bevat het communiqué een goed evenwicht tussen korte termijn
impulsen en langere termijn houdbaarheid van de overheidsfinanciën, en
is de centrale rol toegedicht aan het IMF in de monitoring, assessment
& surveillance van de crisisbestrijdingsmaatregelen toe te juichen
Het communiqué geeft ook aan dat begrotings- en monetaire maatregelen
effectiever zijn als de internationale kapitaalstromen en nationale
leningenmarkt weer hersteld zijn. Hier wordt gewezen op de vele
maatregelen die al genomen zijn om de financiële markten weer op gang
te helpen, en wordt de belofte gedaan om te doen wat nodig is om de
financiële stromen weer te herstellen en de stabiliteit van
systeem-instellingen te waarborgen, conform de Nederlandse inzet. Het
communiqué bevat ook de belofte om deze steun te geven volgens de
principes van het raamwerk van de G20 Ministers van Financiën
('Framework for restoring lending and repairing the financial sector',
zie de brief van Staatssecretaris De Jager van 19 maart 2009).
3. Versterking van financiële regulering en toezicht
De G20 heeft veel vooruitgang geboekt in de versterking van de
regulering van - en toezicht op - de financiële sector. Dit blijkt ook
uit de voortgangsrapportage van het Washington Action Plan die op 2
april werd gepubliceerd (bijgevoegd). Uit het communiqué en de
bijgevoegde Declaration on strenghthening the financial system, blijkt
de eensgezindheid om regulering en toezicht te versterken op een
gecoördineerde wijze te versterken. Nederland is tevreden over de
gemaakte voortgang en afspraken, en zal druk blijven uitoefenen om de
afspraken te concretiseren en om te zetten in beleid.
Belangrijke afspraken zijn bijvoorbeeld gemaakt over een dekkend
stelsel van toezicht, waarbij alle systeemrelevante financiële
instituties - inclusief hedge funds - instrumenten en markten onder
het bereik van toezicht dienen te vallen. Tevens is besloten dat het
IMF in samenwerking met het FSF zich sterker zullen richten op het
macro-prudentieel toezicht en het tijdig signaleren van
kwetsbaarheden. Verder zijn afspraken gemaakt over het versterken van
het kapitaal raamwerk en het dempen van de golfbewegingen in de
financiële markt (procyclliciteit), onder meer door buffers op te
kunnen bouwen in goede tijden.
In het bijzonder heeft Nederland zich het afgelopen jaar sterk gemaakt
om verkeerde prikkels in de beloningsstructuren in de financiële
sector aan te pakken, inclusief de mogelijkheid om de
beloningsstructuur mee te nemen in de beoordeling van het prudentieel
toezicht. Tegelijkertijd hebben wij ons ook hard gemaakt voor de notie
van corporate social responsibility, waarbij aandacht is gevraagd voor
loonmatiging van bankiers tijdens de kredietcrisis. De Nederlandse
inzet is goed gereflecteerd in het communiqué en de declaration waar
London Summit Leaders akkoord gaan met de door het Financial Stability
Forum (FSF) opgestelde principes om beloningsstructuren in lijn te
brengen met lange termijn doelstellingen en prudent risico-beleid, en
het vragen aan het Basel Committee on Banking Supervision (BCBS) om de
principes op te nemen in hun guidance for risk management. Wij zijn
dan ook tevreden met de toezegging om de beloningsstructuren onder de
reikwijdte te stellen van de toezichthouders en het noemen van de
mogelijkheid om sancties uit te voeren in de vorm van hogere
kapitaaleisen.
Het G20 proces heeft sinds het Washington Action Plan een belangrijke
stimulerende rol gespeeld in het aanpakken van belastingparadijzen.
Veel jurisdicties die als niet-coöperatief of niet-transparant
gekarakteriseerd kunnen worden, hebben de afgelopen maanden bekend
gemaakt meer informatie te willen gaan uitwisselen. Tijdens de London
Summit is de druk verder opgevoerd door te verklaren dat de periode
van bankgeheim voorbij is. In concreto wordt aan gegeven dat de
G20-landen bereid zijn tegenmaatregelen te nemen als
belastingparadijzen hun beleid niet aan passen. Er wordt verwezen naar
een door de OESO gepubliceerde lijst van jurisdicties (op 2 april,
beschikbaar op www.oecd.org); een aantal voorbeelden van mogelijke
acties gepresenteerd; en een oproep gedaan aan de relevante
internationale organisaties om hun peer reviews te versterken.
Nederland is verheugd over de geboekte vooruitgang en is voornemens om
met jurisdicties die op de grijze lijst van de OESO voorkomen een
informatie-uitwisselingsovereenkomst te sluiten.
Tot slot is overeengekomen, conform Nederlandse inzet, dat het FSF
wordt uitgebreid. Naast de bestaande leden worden alle (nog niet
vertegenwoordigde) G20 landen, Spanje en de Europese Commissie lid van
het FSF. Tegelijkertijd wordt het mandaat op het gebied van financiële
stabiliteit verbreed, en haar capaciteit en institutionele set-up
versterkt. Om dit te weerspiegelen wordt het FSF getransformeerd in
een Financial Stability Board (FSB). Nederland krijgt in deze FSB een
extra stoel. Nederland wordt dan in het FSB dan vertegenwoordigd door
De Nederlandsche Bank en het Ministerie van Financiën. De FSB is ook
gevraagd, samen met het IMF, om de voortgang van de implementatie van
het Washington Action Plan en het communiqué van de London Summit te
monitoren en terug te rapporteren naar de volgende vergadering van de
G20 Ministers van Financiën.
4. Versterking van de internationale financiële instellingen (IFIs)
Nederland zette tijdens de London Summit in op o.a. een versterking
van de financiële capaciteiten en de governance van het IMF, en wij
verwelkomen dan ook de aanbevelingen zoals weergegeven in het
communiqué en de bijgevoegde verklaring ('Declaration on delivering
resources through the international financial institutions').
Daags voor de London Summit gaf de G20 Voorzitter (VK), gesteund door
de VS, aan de financiële armslag van het IMF te willen verdrievoudigen
door een uitbreiding van de New Arrangements to Borrow (NAB) met
maximaal USD 500 miljard. Ook werd voorgesteld om een allocatie van
Special Drawing Rights (SDRs) van USD 250 miljard te realiseren, en de
mogelijkheid te bekijken of het IMF indien nodig op de kapitaalmarkt
kan lenen. Tijdens de London Summit spraken de wereldleiders steun uit
voor deze voorstellen, die met name bedoeld zijn om groei in opkomende
economieen en ontwikkelingslanden te steunen, en zullen nu volgens de
gebruikelijke procedure bekrachtigd zullen worden.
Europa had tijdens de Europese Voorjaarsraad al besloten om EUR 75
miljard aan het IMF beschikbaar te stellen. Aangezien de aanpassing en
uitbreiding van de NAB enige tijd in beslag neemt, vindt de financiële
versterking van het IMF in de eerste plaats via bilaterale leningen,
zoals die van de EU, Japan, Canada en Noorwegen, die dan vervolgens
omgezet worden in bijdragen aan de NAB. Zoals aangegeven in de brief
aan de Tweede Kamer over de inzet van Nederland tijdens de London
Summit (d.d. 27 maart 2009) ligt het voor de hand om de Europese
bijdrage volgens de nieuwe quotaverhoudingen te verdelen over de
EU-lidstaten. Nederland zou in dat geval EUR 5,32 miljard voor zijn
rekening nemen. Hier moet nog een overeenkomst over worden afgesloten
met het IMF. Dit zijn geen kosten, maar een bedrag waarvoor Nederland
gevraagd kan worden om leningen aan het IMF te verstrekken, en
waarvoor een rente-vergoeding wordt ontvangen. Tijdens de London
Summit waren er toezeggingen voor de uitbreiding van de NAB van
ongeveer USD 350 miljard, hetgeen nog een maximaal financieringsgat
van USD 150 miljard overlaat. In de komende weken zal bezien worden
hoe de rest van dit gat gevuld gaat worden. Hierbij zal in in eerste
instantie gekeken worden naar de landen die tot nu toe nog geen
toezeggingen hebben gedaan. Een eventuele verdere
beschikbaarheidstelling door Nederland hangt af van de bereidheid van
andere landen om ook bij te dragen.
In het communiqué is er verder een politieke commitment opgenomen om
een SDR-allocatie van USD 250 miljard te steunen. Het IMF zal naar
verwachting op korte termijn een dergelijk voorstel in de IMF Board
neerleggen. Vervolgens dient de Board of Governors over dit voorstel
te stemmen. Nederland is voornemens dit voorstel te steunen. Indien
het voorstel goedgekeurd wordt, zal Nederland volgens onze eigen
berekeningen ongeveer EUR 4,47 miljard aan SDRs ontvangen. Net als bij
de bestaande SDRs kan Nederland gevraagd worden om SDRs van andere
IMF-leden te ruilen voor harde valuta (zoals de Euro). Nederland kan
op ieder moment de SDRs ook weer terugwisselen voor harde valuta. De
EUR 4,47 mld. betreft dus geen kosten, maar een soort lening waar
Nederland de SDR-rente over ontvangt indien de lening wordt
ingeroepen. De verwerking in de begroting van de gevolgen van deze SDR
allocatie en van bovengenoemde uitbreiding van de NAB zal geschieden
in de Voorjaarsnota.
Conform onze inzet gaan ook de multilaterale ontwikkelingsbanken
(MDBs) een belangrijke rol spelen in de bestrijding van de crisis. Het
communiqué geeft aan dat de MDBs de komende drie jaar USD 100 miljard
meer gaan uitlenen. Dit gebeurt op basis van een efficiëntere
benutting van bestaand kapitaal en een kapitaalverhoging van de Asian
Development Bank (AsDB). De behoefte voor een kapitaalverhoging bij de
African Development Bank (AfDB), de Inter-american Development Bank
(IaDB) en de European Bank for Reconstruction and Development (EBRD)
zal onderzocht worden.
Verder hebben de London Summit Leaders zich nogmaals positief
uitgesproken over de hervorming van de voice & representation bij het
IMF en de MDBs. Ook werd overeengekomen om de volgende quotaherziening
bij het IMF naar voren te halen, van 2013 naar januari 2011, en het
proces om tot een herziening van stem-aandelen bij de Wereldbank te
komen, te versnellen tot voorjaar 2010. De oproep om de
geloofwaardigheid en accountability van de IFIs te versterken, conform
Nederlandse inzet, is ook onderschreven door de London Summit Leaders.
Tot slot werden de London Summit Leaders het eens over de
wenselijkheid van een nieuwe consensus over de belangrijkste waarden
en principes die duurzaam economisch handelen bevorderen. het
uitwerken van een handvest waarin deze beginselen zijn vastgelegd is
een initiatief van Bondskanselier Merkel dat wij in aanloop naar - en
tijdens - de London Summit actief gesteund hebben. Oogmerk is om het
evenwicht in en de houdbaarheid van het mondiale economische stelsel
te versterken, voortbouwend op de convergentie in economische systemen
e de daarbij behorende waarden die de afgelopen decennia heeft
plaatsgevonden. Daarbij zal ook lering moeten worden getrokken uit de
huidige crisis. Nederland streeft ernaar om actief aan deze discussie
bij te dragen op weg naar de volgende topbijeenkomst, die nadere
aandacht aan het charter zal besteden.
5. Tegengaan van protectionisme en de stimulering van de wereldhandel
Voor een handelsnatie als Nederland is het tegengaan van
protectionisme en het stimuleren van de wereldhandel en investeringen
essentieel. Wij verwelkomen dan ook het krachtige signaal van de
London Summit Leaders om in ieder geval tot eind 2010 geen nieuwe
handels- of investeringsbelemmerende maatregelen te nemen. Deze
belofte werd voorzien van een monitoring & peer review mechanisme,
waardoor landen op eventuele misstappen aangesproken kunnen worden.
London Summit Leaders hebben zich ook gecommitteerd om nieuwe
protectionistische maatregelen direct terug te draaien. Ook is
afgesproken om financieel protectionisme te voorkomen, conform
Nederlandse inzet, aangezien dat een beperkende invloed kan hebben op
kapitaalstromen, in het bijzonder naar ontwikkelingslanden. Daarnaast
is er ook een commitment in het communiqué opgenomen om tot een
ambitieuze en gebalanceerde conclusie van de Doha Development Round te
komen. Positief is dat daarbij is vastgelegd dat hetgeen waarover in
de loop van de onderhandelingsronde reeds voortgang werd bereikt (met
o.m. de vorige Amerikaanse regering), als vertrekpunt wordt genomen.
Op voorstel van de nieuwe Amerikaanse president Obama, werd
afgesproken dat bij de eerstvolgende topbijeenkomst prioritair
aandacht zal worden besteed aan de Doharonde.
Op basis van een voorstel van de VS is er overeenstemming bereikt over
het beschikbaar stellen van kapitaal om USD 250 miljard aan handel te
financieren de komende twee jaar, via de MDBs waaronder de
International Finance Corporation (IFC) en nationale export
kredietinstellingen. Nederland heeft bij monde van Minister Koenders
aangegeven USD 50 miljoen beschikbaar te stellen voor het Global Trade
Liquidity Program van het IFC ten behoeve van handelsfinanciering in
arme landen.
6. Verzekeren van een eerlijke en duurzame herstel voor allen
Wij vinden het belangrijk dat het communiqué een sterk signaal van
solidariteit en duurzaamheid geeft. Op aandringen van Nederland is er
naast de belofte om commitments inzake Official Development Assistance
(ODA) - na te komen, ook afgesproken om de
schuldverlichtingsverplichtingen na te komen. Nederland heeft verder
bekend gemaakt het Rapid Social Response Fund van de Wereldbank met
USD 20 miljoen te willen steunen. Een andere uiting van solidariteit
is het voornemen om USD 6 miljard extra IMF leningen aan de armste
landen ter beschikking te stellen, te financieren uit additioneel
inkomen aangevuld met de opbrengst van de al goedgekeurde goudverkopen
door het IMF.
Het milieu en de strijd tegen klimaatverandering stonden maar beperkt
op de agenda van deze economische top. Wij zijn er tevreden over dat
de London Summit Leaders hier toch bij stil hebben gestaan. Zo is er
afgesproken om de bestedingsimpulsen in te zetten voor het bereiken
van een duurzaam en groen economisch herstel, en om een transitie te
maken naar een groene economie. Ook is er een belofte opgenomen om tot
een klimaatveranderingsakkoord te komen tijdens de UN Climate Change
Conference in Kopenhagen in december 2009.
7. Follow - up
Zeer waarschijnlijk zal de volgende bijeenkomst worden georganiseerd
rond de algemene vergadering van de Verenigde Naties in september
2009. Het verschijnsel van de G20 bijeenkomsten op
regeringsleidersniveau lijkt zich daarmee e bestendigen. Nederland zal
hieraan graag een actieve bijdrage blijven leveren.
Meer informatie
* Communiqué - Leaders' statement (Engels)
08-04-2009 | PDF document, 126 Kb
* Verklaring over de versterking van het financiële systeem (Engels)
08-04-2009 | PDF document, 141 Kb
* Verklaring over de internationale financiële instellingen (Engels)
08-04-2009 | PDF document, 92 Kb
* Voortgangsrapportage over het Washington Action Plan (Engels)
08-04-2009 | PDF document, 430 Kb
Ministerie van Algemene Zaken