4. Antwoorden op Kamervragen van het Kamerlid Zijlstra over het
niet-werkzame medicijn Artrosilium. (2009Z04380)
Antwoorden op Kamervragen van het Kamerlid Zijlstra over het niet-werkzame
medicijn Artrosilium. (2009Z04380)
Kamerstuk, 7 april 2009
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
7 april 2009
GMT-K-U-2919715
Geachte voorzitter,
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Zijlstra
(VVD) over het niet-werkzame medicijn Artrosilium (2009Z04380).
Hoogachtend,
de minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
Vraag 1
Bent u op de hoogte van het bestaan van het middel Artrosilium, dat
volgens advertenties zou helpen tegen artrose? 1) Bent u tevens op de
hoogte van de agressieve vorm van reclame die voor dit middel gebruikt
wordt en van het feit dat de Reclame Code Commissie (RCC) reeds tot
drie keer toe de advertenties van Artrosilium als misleidend heeft
bestempeld?
Antwoord 1
Ja, met dien verstande dat de Reclame Code Commissie tot twee keer toe
een klacht over een reclame-uiting van Artrosilium gegrond heeft
verklaard (in 2003 en 2007). Recent is een nieuwe klacht ingediend en
deze klacht is in behandeling. Medio april 2009 wordt een uitspraak
over die klacht verwacht.
Vraag 2
Kunt u aangeven hoe het kan zijn dat de Reclame Code Commissie dit tot
drie keer toe constateert zonder dat de claims uit de advertenties
verdwijnen?
Antwoord 2
Zoals gezegd is twee keer eerder een reclame-uiting van Artrosilium
veroordeeld. In 2003 betrof het een direct mail en in 2007 betrof het
een uiting op een website geregistreerd in Zwitserland
(www.artrosilium.ch). In de Nederlandse Reclame Code (NRC) is bepaald
dat misleidende reclame verboden is. De Reclame Code Commissie neemt
klachten in behandeling en doet uitspraken over de gewraakte reclame.
In het geval een klacht gegrond wordt verklaard, beveelt de Reclame
Code Commissie aan om niet meer op die manier reclame te maken. Over
het algemeen vindt vervolgens aanpassing van de reclame-uiting plaats.
Mocht een adverteerder geen gehoor geven aan de aanbeveling van de
Reclame Code Commissie dan wordt aan de betreffende media gevraagd de
veroordeelde uiting niet meer openbaar te maken. In dit geval is
bekend dat de adverteerder gevestigd is in Zwitserland. Om die reden
heeft de Reclame Code Commissie de hulp ingeroepen van haar Zwitserse
zusterorganisatie. In geval de Reclame Code Commissie vaststelt dat de
nieuwe uiting in strijd is met de Nederlandse Reclame Code dan zal zij
na het verstrijken van de appeltermijn (14 dagen) haar uitspraak met
behulp van de Zwitserse zusterorganisatie sturen naar het Zwitserse
Ministerie van Economische Zaken (SECO) met het verzoek er voor zorg
te dragen dat de adverteerder dergelijke reclame niet meer verspreidt.
Ook zal de Reclame Code Commissie -omdat de reclame is geplaatst in
een weekblad - de uitspraak ter kennisgeving sturen aan het
tijdschrift met het verzoek er voor te zorgen de veroordeelde reclame
niet meer te plaatsen.
De reclame voor het middel Artrosilium is niet vooraf ter goedkeuring
voorgelegd aan de Keuringsraad van de KOAG/KAG (Keuringsraad Openlijke
Aanprijzing Geneesmiddelen/Keuringsraad voor de Aanprijzing van
Gezondheidsproducten). De KOAG/KAG heeft laten weten dat de reclame in
deze vorm ook nooit zou zijn goedgekeurd. De Keuringsraad heeft
getracht via haar monitoring de reclame-uiting stop te laten zetten.
De zaak is inmiddels opgepakt door de Reclame Code Commissie. Daar is
een klacht gemeld over de reclame-uiting van Artrosilium. Deze klacht
is in behandeling en een uitspraak wordt medio april 2009 verwacht.
Vraag 3
Kent u andere gevallen waarin medische middelen onterechte werkingen
worden toegeschreven zonder dat zij verplicht worden dergelijke claims
in te trekken?
Antwoord 3
Het is inherent aan reclame om een product (welk product dan ook)
positief te positioneren. In het verfraaien van de werkelijkheid wordt
soms de waarheid geweld aan gedaan. Zoals eerder gezegd, is
misleidende reclame verboden. In de regel worden uitspraken van de
Reclame Code Commissie opgevolgd. Mocht dit niet het geval zijn dan
zorgen de media er doorgaans voor dat de verboden reclame-uiting niet
meer openbaar wordt gemaakt. De KOAG/KAG heeft een lijst met meer dan
1.000 gezondheidsclaims en een leidraad hoe met deze claims in
reclame-uitingen kan worden omgegaan. Reclame-uitingen voor
geneesmiddelen en gezondheidsproducten dienen ter goedkeuring aan de
KOAG/KAG te worden voorgelegd. Na goedkeuring kan vervolgens een
reclame-uiting worden gepubliceerd. In dit goedkeuringstraject wordt
het merendeel van de mogelijk onterechte of misleidende claims
ondervangen.
Vraag 4
Deelt u de mening dat agressieve en misleidende reclame voor medische
middelen zieke mensen valse hoop geeft?
Antwoord 4
Ik ben het met u eens dat misleidende reclame geen goede zaak is. Het
zet mensen op het verkeerde been en spiegelt ze ten onrechte iets
voor. Zeker in het geval van medische middelen kan dit leiden tot
schrijnende situaties. Dat is ook de reden waarom er voor reclame voor
geneesmiddelen en gezondheidsproducten strikte regels zijn opgesteld
(onder ander voor het gebruik van medische claims) en waarom daarvoor
een toelatingsprocedure bij de KOAG/KAG met voorafgaande toestemming
van kracht is.
Vraag 5
Welke juridische middelen zijn er om in te grijpen bij dergelijke
misstanden? Deelt u de mening dat deze vergrijpen bestempeld dienen te
worden als economisch delict, zodat betrokken bedrijven aangepakt en
eventueel gesloten kunnen worden?
Antwoord 5
De vraag naar welk middel er ingezet kan worden, is afhankelijk van de
vraag welke wet is overtreden. Zowel de Warenwet als de
Geneesmiddelenwet kent het instrument van bestuurlijke boetes. Sinds
kort (oktober 2008) is de Wet oneerlijke handelspraktijken (Wet OHP)
in werking getreden. Deze wet verbiedt aanbieders om `oneerlijke
handelspraktijken' toe te passen bij de promotie, verkoop en levering
van producten en diensten aan consumenten. Ook deze wet kent het
instrument bestuurlijke boete. Het aanmerken als economisch delict is
een instrument van zwaardere categorie; dit middel wordt over het
algemeen niet in eerste instantie ingezet. Indien de Reclame Code
Commissie een reclame-uiting misleidend heeft bevonden, wordt deze in
beginsel niet meer openbaar gemaakt. De aangesloten media (zowel de
gedrukte media als radio en televisie) worden geacht een dergelijke
uiting niet meer te verspreiden.
1) Kassa, 9 maart 2009
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport