Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties











> Retouradres Postbus 10451 2501 HL  Den Haag 
                                                                                         DGBK/OBD 
                                                                                         Programma Verkiezingsproces 
Voorzitter van de Eerste Kamer der StatenGeneraal                                        Lange Vijverberg 11 
                                                                                         2513 AC Den Haag 
Postbus 20017 
                                                                                         Postbus 10451 
2500 EA Den Haag 
                                                                                         2501 HL  Den Haag 
                                                                                         www.bprbzk.nl 
                                                                                         Contactpersoon 
                                                                                         Diana van Driel  
Datum  6 april 2009                                                                      T 0703613156 
Betreft  Verkiezingen Eerste Kamer, kabinetsreactie op moties over                       dianavandriel@bprbzk.nl 
            voorkeurdrempel, lijstcombinaties en tijdstip van de verkiezingen            Kenmerk 
                                                                                         BPR 2009/52173 






Op 10 februari 2009 heeft uw Kamer een drietal moties (waarvan twee met 
algemene stemmen, en een met slechts één tegenstem) aangenomen met 
betrekking tot de wijze waarop de leden van de Eerste Kamer worden verkozen.              
In deze moties wordt de regering verzocht wetgeving te bevorderen:  
-           waarmee de voorkeurdrempel (voor de verkiezing van de Eerste Kamer) 
            wordt verhoogd tot 100 %; 
-           waardoor lijstverbindingen (bij Eerste Kamerverkiezingen) niet meer ná de 
            verkiezingen van de Provinciale Staten kunnen worden aangegaan; 
-           waardoor de verkiezingen van de Eerste Kamer in alle Provinciale Staten 
            op hetzelfde tijdstip plaatsvinden. 
Zoals ik u al in mijn bijdrage aan het debat hierover op 3 februari 2009 heb 
toegezegd, heb ik de uitspraken van de Kamer met betrekking tot de aanpassing 
van de regelgeving voorgelegd aan het kabinet. Ik kan u thans berichten dat het 
kabinet instemt met het aanpassen van de Kieswet in lijn met bovenstaande 
moties. Ik licht onderstaand kort de visie van het kabinet op de door uw 
voorgestelde wijzigingen toe. 




                                                                                         Pagina 1 van 3 








                                                                                       Datum 
                                                                                       6 april 2009 
                                                                                       Kenmerk 
                                                                                       BPR 2009/52173 


De voorkeurdrempel 
Het verhogen van de voorkeurdrempel voor de verkiezing van de leden van de              
Eerste Kamer betekent dat alleen kandidaten die minimaal het aantal stemmen 
halen dat nodig is voor het behalen van een zetel(dus een aantal stemmen gelijk 
aan de kiesdeler) kunnen worden verkozen met doorbreking van de lijstvolgorde. 
Hiermee wordt voldoende recht gedaan aan de mogelijkheid van de leden van 
Provinciale Staten om een voorkeurstem uit te brengen. Het individuele belang 
van een lid van Provinciale Staten om bij deze verkiezing een voorkeurstem uit te 
brengen en het belang van de samenstellers van de lijst om te komen tot een 
evenwichtige fractie, komt hierin op evenwichtige wijze samen. 
Tijdstip van aangaan van lijstcombinaties 
Het vervroegen van het tijdstip van kandidaatstelling en daaraan gekoppeld het 
aangaan van lijstcombinaties voor de Eerste Kamerverkiezingen tot een tijdstip 
vóór de verkiezing van Provinciale Staten heeft tot gevolg dat het niet meer 
mogelijk is op grond van de resultaten van de Provinciale Statenverkiezingen de 
uitslag van de Eerste Kamerverkiezing te sturen door het al dan niet aangaan van 
een lijstcombinatie. Het kabinet deelt de mening van de Kamer dat dit sturen van 
de uitslag een ongewenst neveneffect is van de huidige regeling. De voorgestelde 
wijziging heft dit ongewenste neveneffect op terwijl het uitgangspunt van de 
regeling onaangetast blijft.  
Vaststellen tijdstip van de verkiezingen 
Zoals ik al in mijn brief van 17 juni 2008 heb gesteld, staat het kabinet positief 
tegenover het wettelijk vastleggen van het tijdstip waarop de Eerste 
Kamerverkiezingen plaatsvinden.  
Concreet betekent dit dat de artikelen Q 4 (tijdstip van kandidaatstelling), T 1 
(dag en tijdstip waarop stemming plaatsvindt) en U 15, derde lid (toewijzing 
zetels aan kandidaten) in elk geval zullen worden aangepast.  




                                                                                       Pagina 2 van 3 








                                                                                     Datum 
                                                                                     6 april 2009 
                                                                                     Kenmerk 
                                                                                     BPR 2009/52173 


Tijdspad 
Uw Kamer heeft er op aangedrongen dat bovenstaande wijzigingen zullen worden          
gerealiseerd op een zodanig tijdstip dat zij bij de komende verkiezing voor de 
leden van de Eerste Kamer in werking zijn getreden. Deze vinden plaats in mei 
2011. Met het oog op de vervroegde kandidaatstelling is het dan nodig dat de 
betreffende wetgeving uiterlijk op 1 januari 2011 in werking treedt. Het 
wetsvoorstel waarin deze wijzigingen worden voorgesteld, wordt momenteel 
voorbereid. Ik zal mij inzetten om het wetsvoorstel rond de jaarwisseling bij de 
Tweede Kamer in te dienen. Bij de indiening zal ik de Tweede Kamer verzoeken 
tot spoedige behandeling van het voorstel over te gaan.  

DE STAATSSECRETARIS VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES, 





drs. A.Th.B. BijleveldSchouten 

                                                                                     Pagina 3 van 3 






---- --