ONDER EMBARGO TOT MAANDAG 6 APRIL 2009, 18.00 UUR
Gen voorspelt ziekteverloop kwaadaardige kinderkanker
Onderzoekers hebben een gen ontdekt dat het ziekteverloop voorspelt van het neuroblastoom, een tumor van het perifere zenuwstelsel bij kinderen. Dat schrijven prof. dr. René Bernards en collega's van het Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (NKI-AVL) in het vakblad Cancer Cell (7 april 2009). Dit gen kan mogelijk ook voorspellen welke patiënt baat heeft bij behandeling met vitamine-A-zuur, een middel dat gebruikt wordt bij de behandeling van het neuroblastoom.
Vitamine-A-zuur is betrokken bij de differentiatie, groeiremming en celdood van cellen. Omdat vitamine-A-zuur deze processen niet alleen bij normale cellen, maar ook bij kankercellen stuurt, wordt de stof gebruikt als antikankermiddel bij verschillende tumoren, waaronder het neuroblastoom.
Het neuroblastoom is een tumor van het perifere zenuwstelsel die voornamelijk bij kinderen voorkomt. Het is een over het algemeen zeer kwaadaardige tumor. Patiënten met een neuroblastoom hebben een korte levensverwachting. Over de genetische factoren die de mate van agressiviteit van de tumor bepalen is nog maar weinig bekend.
Bernards en collega's hebben nu het gen ZNF423 ontdekt dat essentieel blijkt bij de door vitamine-A-zuur gestuurde celdood, groeiremming en differentiatie van (kanker)cellen. Daartoe voerden de onderzoekers een genoomwijde RNA-interferentieproef uit. Daaruit bleek dat afwezigheid van ZNF423 in neuroblastoomcellen leidt tot celgroei in aanwezigheid van vitamine-A-zuur, terwijl dit normaal leidt tot groeiremming.
Bovendien toonden de onderzoekers aan dat bij afwezigheid van ZNF423 in de tumor patiënten met een neuroblastoom een korte levensverwachting hebben. ZNF423 blijkt een nuttige biomarker: het voorspelt het ziekteverloop van patiënten met een neuroblastoom.
Bernards: "Een belangrijke mogelijke toepassing van dit onderzoek is dat ZNF423 mogelijk kan voorspellen welke patiënt baat heeft bij behandeling met vitamine-A-zuur en welke patiënt beter met een ander middel behandeld kan worden. Een mooi voorbeeld van behandeling op maat, kankerbehandeling die steeds beter kan worden aangepast aan de individuele patiënt. Maar voor ZNF423 kan worden gebruikt in de kliniek is eerst verder onderzoek nodig om deze vindingen te bevestigen."
René Bernards et al.: 'ZNF423 Is Critically Required for Retinoic Acid-Induced Differentiation and Is a Marker of Neuroblastoma Outcome', Cancer Cell, 7 april 2009.
Contact:
Prof. dr. René Bernards
Telefoon: 020-5121952
E-mail:
Afdeling PR & Voorlichting van het NKI-AVL
Telefoon: 020-5122850