Technische Universiteit Delft

De volkeren langs de Transsiberië Express

door M&C

Studium Generale - Twaalfduizend kilometer per koets, trein en fiets van Tsjechov tot nu.


01 april 2009 | 20:15 uur
plaats: DOK, Vesteplein 100, Delft

door Frank Elshof

De naam Transsiberië Express roept herinneringen op aan luxe en romantiek uit de beginjaren van de twintigste eeuw. Maar ook vandaag de dag is een reis via deze beroemde spoorlijn een fascinerende ervaring. Een onafgebroken treinreis van vele duizenden kilometers dwars door de voormalige Sovjetunie van Moskou tot Vladivostok.

In 2003 heeft een groep van 20 fietsers in het kader van de actie van de WHO (wereldgezondheidsorganisatie) van de VN om wereldwijd de kinderpolio in de wereld uit te bannen, het plan opgevat om deze tocht per fiets af te leggen om hiermee geld te vergaren ten behoeve van deze actie. Uiteindelijk heeft deze fietstocht 1,8 miljoen dollar opgeleverd.

Toen de gedachte werd gelanceerd om deze fietstocht te organiseren, maar nu van Vladivostok naar Scheveningen, werd dit bericht met zowel enthousiasme als ongeloof ontvangen. Sommigen dachten dat een dergelijke tocht zou moeten kunnen worden volbracht, voor anderen was het fietsen van een dergelijke tocht een waanzinnige gedachte die nooit zou kunnen worden gerealiseerd.

De ruim 12.500 kilometer van Vladivostok naar Scheveningen heeft de deelnemers door 9 tijdzones en veel diverse gebieden gevoerd. De grote uitdaging van de tocht in het algemeen was het fietsen door Siberië en meer in het bijzonder de ruim 2000 kilometer onverharde wegen door dit onmetelijke gebied.

In deze lezing zal Frank Elshof u aan de hand van fotoâs een beeld en indruk geven van deze tocht dwars door Rusland. In het bijzonder zal aandacht worden besteed aan de situatie van de bevolking na de val van het communisme. Ook zal verslag worden gedaan van de opvattingen van de verschillende bevolkingsgroepen over hun werkelijkheid en hun idealen in het post-communistische tijdperk.

Op 21 april 1890 vertrok de Russische schrijver Tsjechov per koets vanuit Moskou naar Sachalin. Toendertijd bestond de Transsiberië express nog niet. Over deze reis schreef hij 6 schetsen getiteld âIz Sibiriââ (uit Siberie) en drie schetsen âPo Sibiriâ (Over Siberie). Deze schetsen zijn later opgenomen in zijn boek âDe reis naar Sachalinâ.

Ryszard KapuÅiñski, de in 2006 overleden Poolse meesterjournalist, beschrijft in zijn boek âImperiumâ onder meer zijn in 1958 gemaakte reis met de Transsiberië express alsmede andere reizen door Siberië. Hun beschrijvingen zullen worden vergeleken met de belevenissen van de groep fietsers.

Deze lezing wordt georganiseerd in samenwerking met de Etnografische Vereniging Delft, www.verreculturendelft.nl.

Frank Elshof studeerde culturele antropologie en Slavische talen aan de UVA. Als afstudeeronderzoek heeft hij veldwerk gedaan in Kiev, Leningrad en Moskou naar gezins- en levensrituelen. Centraal thema van het onderzoek was de wijze waarop en vanuit welke motieven de bevolking de levensrituelen opnieuw inkleurt na een lange periode van door de staat voorgeschreven en bedachte rituelen.

Toegang gratis

Meer informatie? www.sg.tudelft.nl