VU medisch centrum
Wyeth Award voor uitzonderlijk wetenschappelijk onderzoek
Moleculair biologe legt verband tussen gen en pre-eclampsie
26 maart 2009
Afgelopen week heeft moleculair bioloog Marie van Dijk voor het
Society for Gyneacologic Investigation (SGI) de prestigieuze
Presidents Trainee Plenary Lecture verzorgd. Van Dijk doet onderzoek
naar de relatie tussen het STOX1-gen en zwangerschapsvergiftiging.
Zwangerschapsvergiftiging, spreektaal
voor pre-eclampsie, is de meest voorkomende zwangerschapsziekte. In
2007 promoveerde Van Dijk al op de betrokkenheid van het gen STOX1 en
het ontstaan van pre-eclampsie. Het afgelopen jaar deed zij in Toronto
onderzoek naar de wijze waarop STOX1 invloed uitoefent. De invloed van
STOX1 als gen bij pre-eclampsie is nu onomstotelijk vastgesteld.
"In het begin van de zwangerschap invaderen specifieke cellen,
zogeheten trofoblastcellen, vanuit de placenta het
baarmoederslijmvlies. Hierdoor kan de foetus zelf de benodigde
voedingsstoffen ontvangen en afvalstoffen kwijtraken. Bij zwangere
vrouwen met pre-eclampsie is deze invasie onvolledig met allerlei
gevolgen voor zowel foetus als zwangere. STOX1 is bij dit onvolledig
invaderen betrokken."
Award
Op het jaarlijkse congres van de Society for Gynecologic Investigation
was Van Dijk één van de vier sprekers die voor het voltallige
duizendman grote congres mochten spreken. De SGI is een Amerikaanse
organisatie, die haar congres dit jaar in Glasgow organiseerde.
Daardoor waren onder de deelnemers ook veel Europeanen. Van Dijk was
bovendien één van de 25 mensen die een Wyeth Award in ontvangst
mochten nemen voor hun uitzonderlijke wetenschappelijke onderzoek. Het
leverde haar behalve een oorkonde duizend dollar op. "Daarmee kon ik
mijn verblijf op het congres financieren."
Enige factor
In Toronto had Van Dijk volop de mogelijkheid om placenta's van
geaborteerde vrouwen te onderzoeken. In Nederland ligt dat ethisch en
om redenen van privacy moeilijker. STOX1 is niet de enige factor die
verantwoordelijk is voor pre-eclampsie, benadrukt Van Dijk: "Een
mutatie in STOX1 leidt niet per definitie tot pre-eclampsie. Maar
STOX1 is wel altijd betrokken bij trofoblast invasie."
Nu is Van Dijk weer terug op het moleculair biologisch laboratorium
van de afdeling klinische chemie van VUmc. Omdat meer factoren
betrokken zijn bij pre-eclampsie, zal haar aandacht in het onderzoek
zich op deze factoren gaan richten. "Er zijn meer eiwitten die door
mutaties pre-eclampsie kunnen veroorzaken. Het idee dat momenteel
gangbaar is, is dat in verschillende vrouwen, verschillende
combinaties van genetische foutjes verantwoordelijk zijn voor
pre-eclampsie."
Ellen Kleverlaan
bron: Tracer