Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
'Motoren van innovatie' aanzwengelen voor duurzame energiehuishouding
17 maart 2009
Overheden moeten niet alleen een paar nieuwe technologieën promoten,
maar een compleet innovatiesysteem helpen opbouwen met verschillende
partijen en verschillende beleidsinstrumenten. Alleen op die manier
komt een duurzame energiehuishouding binnen handbereik. Dit stelt
Roald Suurs, innovatieonderzoeker, die op 27 maart hoopt te promoveren
aan de Universiteit Utrecht. Hij bestudeerde de ontwikkeling en
implementatie van alternatieve brandstoftechnologieën in Nederland.
Suurs ontdekte dat er rond opkomende nieuwe technologieën bepaalde,
'aanjagende' maatschappelijke processen werkzaam zijn die hij
'virtueuze cirkels' noemt. Een voorbeeld: stel dat een wetenschapper
subsidie aanvraagt voor een bepaald onderzoek. Hij krijgt de subsidie,
doet het onderzoek en de resultaten ervan scheppen positieve
verwachtingen over vervolgonderzoek. Nu is het voor deze
wetenschapper, maar ook voor andere wetenschappers, gemakkelijker
geworden om subsidie aan te vragen en te krijgen. Dit soort circulaire
processen ontstaat doordat verschillende type activiteiten, of
'systeemfuncties' zoals ze in de innovatietheorie aan de Universiteit
Utrecht worden genoemd, elkaar versterken. Systeemfuncties zijn te
beschouwen als voorwaarden die vervuld moeten zijn om succesvolle
innovatie mogelijk te maken, zoals bijvoorbeeld de functies 'het
ontwikkelen van kennis' en 'het verspreiden van die kennis'. Bij het
goed functioneren van het innovatiesysteem ontstaan zo volgens Suurs
verschillende 'motoren van innovatie'
Aanknopingspunten voor beleid
De onderzoeker concludeert dat de aanwezigheid van een motor van
innovatie ervoor zorgt dat een technologie eerder goed geïmplementeerd
raakt. Ook is het mogelijk om met de innovatiesysteemtheorie barrières
te identificeren die het ontstaan van motoren, en daarmee innovatie,
verhinderen. Barrières die hij vond bij de introductie van
alternatieve brandstoftechnologie waren bijvoorbeeld de afwezigheid
van fiscale maatregelen om een markt te ontwikkelen of de afwezigheid
van goed georganiseerde politieke organisaties van ondernemers.
Een belangrijke conclusie is dat er zwakke en sterke motoren van
innovatie bestaan. Sterke motoren zijn aanwezig in ontwikkelde
innovatiesystemen: dat wil zeggen met een werkende technologie, een
goed georganiseerd veld en een duidelijke marktvraag. Voor een
opkomend innovatiesysteem is het van belang te weten dat het systeem
in ontwikkeling moet worden gebracht door zwakke motoren alvorens er
sterke motoren kunnen ontstaan. Door beter in kaart te brengen welke
motoren van innovatie er zijn en welke belemmeringen er kunnen
optreden rond nieuwe technologieën, kunnen beleidsmakers gerichter
actie ondernemen om duurzame technologie tot een succes te maken.
Het promotieonderzoek van Roald Suurs is gefinancierd door het
NWO/SenterNovem Stimuleringsprogramma Energieonderzoek. Het programma
streeft naar ontwikkeling van bèta- en gammakennis voor de transitie
naar een duurzame energievoorziening.
..............................
Meer informatie bij:
* drs. Roald Suurs (Universiteit Utrecht)
* r.suurs@geo.uu.nl
* promotie: 27 maart 2009
* promotoren: prof.dr. M.P. Hekkert, prof.dr.ir. R.E.H.M. Smits en
prof. dr. S. Jacobsson
laatst gewijzigd op 17 maart 2009