Het Koninklijk Huis
Toespraak door Prinses Laurentien bij de opening van het International Film
Festival Breda, 25 maart 2009
Must See bioscoop te Breda
Excellenties, Mevrouw de Commissaris, Mijnheer de Burgemeester, dames
en heren in deze en alle andere bioscoopzalen... geweldig dat u
vanavond aanwezig bent bij de opening van het eerste International
Filmfestival van Breda.
I too apologise to the guests coming from abroad for continuing in
Dutch.
En wat een mooie keuze om dit festival met The Reader te openen.
Allereerst natuurlijk omdat het een veelbekroonde film is. Daarnaast
is de roman De Voorlezer van Bernhard Schlink één van de meest
ontroerende boeken die ik de afgelopen jaren heb gelezen. Het vertelt
op indringende wijze hoe lezen plezier kan geven en de fantasie
prikkelt, maar ook dat het je blik op de wereld vergroot, het toegang
geeft tot kennis en elkaar - maar ook hoe het in de weg kan staan.
Voor velen van ons is lezen vanzelfsprekend: boeken, kranten en
tijdschriften, maar ook onbewuster, zoals de etiketten van producten,
borden op straat en de ondertiteling van films. Maar we kunnen lezen
en schrijven niet voor lief nemen - wereldwijd niet, en in Nederland
niet.
Ik noem drie cijfers:
- Wereldwijd zijn 776 miljoen volwassenen analfabeet.
- In Nederland lezen 1,5 miljoen volwassenen op zo'n laag
niveau dat zij niet volwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving.
Eén miljoen daarvan zijn geboren en getogen in Nederland. En dan
hebben we het nog niet eens over de grote aantallen kinderen die met
een taalachterstand de samenleving instappen.
Deze cijfers duiden nog steeds op een ongemakkelijke waarheid.
Stelt u zich eens voor. Een film met ondertiteling kijken is dan
onmogelijk, of op z'n minst een grote inspanning. Ouders kunnen hun
kinderen niet voorlezen of helpen met hun huiswerk. Naar school gaan
maakt je onzeker. En omscholen is een huizenhoge opgave als je de
basisvaardigheden lezen en schrijven niet beheerst.
Waar gaat het hier om?
Allereerst die ongemakkelijke waarheid. Het blijft lastig om te
erkennen dat wij in een ontwikkeld land als Nederland er gezamenlijk
niet altijd in slagen kinderen met voldoende lees- en
schrijfvaardigheden hun school te laten afronden. Het is ook lastig om
te erkennen dat er nog zoveel volwassenen zijn die door hun gebrekkige
lees- en schrijfvaardigheden niet geheel zelfstandig kunnen meedoen in
de samenleving.
Het gaat ook om ons gezamenlijk bewustzijn dat dit ons allemaal raakt.
Geen mens verdient het om te leven met schaamte en in isolement. Om je
eenzaam te voelen en te denken dat je de enige bent met een probleem -
wie we ook zijn, wat we ook doen en en waar we ook vandaan komen.
Als het dan ook nog om zo'n grote groep mensen gaat zoals het geval
is, raakt het dan niet de hele samenleving? Dan kan het toch niet
anders dat het aan ons allemaal is, om hier iets aan te doen? Het zal
ons helpen om naar de kern van veel andere thema's te gaan: van
voortijdig schoolverlaten en jeugdwerkloosheid tot flexibele
inzetbaarheid op de arbeidsmarkt.
Wij zijn hier vanavond natuurlijk vooral om een bijzondere film te
gaan zien. Ik ook. Daarnaast hoop ik dat ook wij nog eens goed op ons
netvlies krijgen dat wij lezen en schrijven niet voor lief kunnen
nemen. Alleen al dát bewustzijn helpt om het taboe rond
laaggeletterdheid te doorbreken. En juist dat is zo nodig. Pas als wij
de onzichtbaarheid van het probleem doorbreken kunnen wij het
structureel en omvangrijk aanpakken.
Om literatuur toegankelijk te maken, ook voor diegenen voor wie lezen
een grote opgave is, heeft Stichting Lezen & Schrijven twee jaar
geleden het initiatief genomen om een bijzondere boekenserie te
ontwikkelen: Leeslicht.
Vandaag begint de Leeslichtmaand waarin uitgeverij Eenvoudig
Communiceren vier verschillende boeken zal uitbrengen in deze serie.
Eén daarvan is De Voorlezer. Dit boek komt voort uit de inspirerende
samenwerking van Stichting Lezen & Schrijven met Benelux Film
Distributors, het International Film Festival Breda en Uitgeverij
Cossee. Veel dank aan u allen voor uw grote inzet en betrokkenheid,
waardoor dit allemaal mogelijk is.
Voordat het doek nu echt opgaat, geef ik graag de eerste exemplaren
van de Leeslicht versie van De Voorlezer aan twee bijzondere mensen:
Hendrik de Kubber en Marlène Smeets, twee Alfabetiseringsambassadeurs,
zelf voormalig laaggeletterd.
Dank voor uw aandacht. Ik wens u allen een bijzondere avond.
* © RVD