Weerstand tegen 'slimme energiemeter'
25 maart 2009
De Eerste Kamer stemt niet zonder slag of stoot in met invoering van
de digitale energiemeter ('slimme meter') ter vervanging van de
analoge meters die nog in de meeste huishoudens en bedrijven het
verbruik van elektriciteit en gas meten. Dit bleek dinsdag 24 maart
2009 bij de behandeling in de plenaire vergadering van twee
wetsvoorstellen. Het eerste regelt de uitvoering van een richtlijn van
de EU over energie-efficiency ( 31.320 ). Het andere wetsvoorstel
beoogt de werking van de elektriciteits- en gasmarkt te verbeteren
door invoering van het leveranciersmodel ( 31.374 ). In beide gevallen
speelt de nieuwe energiemeter een rol. Op verzoek van o.a. de fracties
van PvdA en SP vindt volgende week dinsdag 31 maart 2009 stemming over
de wetsvoorstellen plaats.
Minister Van der Hoeven van Economische Zaken kreeg van alle kanten
veel kritische vragen, in het bijzonder over de 'slimme meters' die
zij na een proefperiode van twee jaar in een tijdsbestek van in totaal
zes jaar overal wil laten installeren. In navolging van veel protesten
van burgers zetten enkele senatoren vraagtekens bij de mogelijke
inbreuk op de persoonlijke levenssfeer. De digitale meters kunnen de
netbeheerder per kwartier inzicht geven in het elektriciteitsverbruik
en de digitale gasmeter kan elk uur het actuele verbruik weergegeven.
De Europese richtlijn pdf icoon schrijft voor dat in elk huishouden en
bedrijf een individuele meter moet komen om het actuele verbruik weer
te geven. Op die manier hopen Europese Commissie en Europees Parlement
dat er zuiniger met energie wordt omgegaan. Volgens minister Van der
Hoeven moet de nieuwe meter in elk geval worden toegepast bij
nieuwbouw en grondige renovatie en als een analoge meter vervangen
moet worden omdat hij kapot is. Ook bij reguliere vervanging (als de
oude meter is afgeschreven) moet een nieuwe, digitale meter worden
geplaatst.
Senator Van Driel van de PvdA maakte zich tot tolk van verontruste
burgers die de inbreuk op de privacy zo ernstig vinden, dat zij een
'slimme meter' weigeren te laten installeren. "Wat gebeurt er dan?",
vroeg Van Driel. De minister zei dat er dan strafrechtelijke gevolgen
zijn als de netbeheerder aangifte zou doen van een economisch delict.
De minister zegde PvdA-senator Van Driel toe dat zij met de
netbeheerders gaat praten om hen te bewegen soepel om te gaan met
weigerachtige consumenten. Zij gaf de voorkeur aan wat er in Zweden
gebeurt, waar iemand die een digitale meter weigert eerst wordt
overgeslagen en na een afkoelingsperiode nog eens wordt benaderd.
Afsluiting van elektriciteit en gas mag in elk geval niet als iemand
een digitale meter weigert, zei de minister. De fracties van PvdA,
D66, Onafhankelijke Senaatsfractie, GroenLinks en SGP en ChristenUnie
drongen aan op de mogelijkheid dat de consument vrij mag kiezen of hij
wel of niet een digitale meter laat installeren. Op verzoek van de
fracties van SGP en ChristenUnie gaat de minister na of er een
alternatief is voor principiële weigeraars.
De minister zei dat zij in de proefperiode van twee jaar allerlei
zaken in kaart wil brengen, bijvoorbeeld ook mogelijke
gezondheidsklachten als gevolg van straling. Op grond van de evaluatie
van de proefperiode zal zij beslissen hoe de digitale meter verplicht
over heel Nederland kan worden 'uitgerold'.
SP-senator Reuten zette grote vraagtekens bij de energiebesparing die
de minister denkt te kunnen bereiken met de nieuwe meters. Volgens
zijn berekeningen zou de operatie op een verlies van 700 miljoen euro
uitlopen. Ook senator Kneppers-Heynert van de VVD-fractie had grote
twijfels over de mogelijke besparing. Ook vroeg zij wat er gebeurt als
het project mislukt. Zij meldde dat de minister het met haar
beantwoording niet gemakkelijker voor de VVD-fractie had gemaakt om
voor te stemmen.
Senator Doek van de CDA-fractie was positief over het wetsvoorstel.
Hij wees ook op de positie van marktleider van Nederlandse bedrijven
bij de productie van digitale energiemeters. Ontstemd was de
CDA-senator over een amendement dat de Tweede Kamer heeft aangenomen
(TK 31.374 nr. 33 pdf icoon ) over de uiterste termijn waarin een
factuur naar de afnemer mag worden gestuurd: twee jaar. Doek zei tot
drie keer toe, dat deze bepaling onverlet laat wat het Burgerlijk
Wetboek bepaalt: dat een vordering vijf jaar blijft bestaan.
PvdA-senator Van Driel gaf de minister het voordeel van de twijfel.
Hij voorspelde een stijging van de energieprijzen. Zijn fractie was
blij dat de digitale meter het mogelijk maakt om mensen die hun
rekening niet voldoen gedeeltelijk af te sluiten. Dat is minder
asociaal dan helemaal afsluiten. De minister deed aan de PvdA-fractie
ook de toezegging dat zij stappen zal ondernemen om de wetgeving van
haar ministerie kwalitatief te verbeteren. Onder andere met de
invoering van een capaciteitstarief gevolgd door allerlei
compenserende maatregelen voor speciale afnemers had het ministerie in
de ogen van CDA en PvdA 'knoeiwerk' afgeleverd.
Senator Laurier van GroenLinks had ook geen goed woord over voor de
wetsvoorstellen. "Wiens problemen lost de slimmer meter op?", zo vroeg
hij de minister. Senator Schouw zei namens D66 en de Onafhankelijke
Senaatsfractie het jammer te vinden dat niet veel sterker op
energiebesparing is ingezet. Ook vond Schouw het verkeerd dat de
minister de digitale meter stapsgewijs invoert en niet een moment
inbouwt om invoering stop te kunnen zetten als de resultaten
tegenvallen. Een verzoek van de fracties van SP, GroenLinks, SGP en
ChristenUnie aan de minister om nog eens per brief uiteen te zetten
wat zij precies van plan is, weigerde mevrouw Van der Hoeven. Ik heb
niets toe te voegen aan wat ik hier in de Kamer heb gezegd, zei zij.
---
* stenogram 24 maart 2009 pdf icoon
Eerste Kamer der Staten Generaal