ChristenUnie
Bijdrage Esmé Wiegman aan het plenaire debat Europese Top
Bijdrage Esmé Wiegman aan het plenaire debat Europese Top
dinsdag 24 maart 2009 16:00
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie):
Voorzitter. Wij hebben gisteren de reactie van de minister van
Financiën op het rapport van de commissie-Larosière ontvangen. Ik deel
het gevoel van ontnuchtering dat hij verwoordt. Het rapport focust op
falend toezicht. Verbeterd toezicht is inderdaad hard nodig, maar
daardoor zou je haast vergeten dat het probleem een laag dieper ligt:
een hang naar snelle winst en het ontbreken van reflectie op het eigen
handelen. Ook nu blijkt dit moeilijk gezien de moeite die het bankiers
kost om excuus aan te bieden. Ik wil hier vanmiddag niet in een
discussie belanden over splinters en balken in onze ogen en in die van
anderen, maar de oproep van Lans Bovenberg en andere schrijvers in een
recent opinieartikel was treffend. Hij schrijft daarin dat er herders
nodig zijn en dat mensen dienstbaar moeten zijn. Daarom zijn de
principes van de Verklaring van Antwerpen van belang, zoals ik vorige
week al heb gezegd. Toets en vervang waar nodig het bestaande
beleidsinstrumentarium om de noodzakelijke koerswending naar een meer
duurzame en solidaire economie te ondersteunen, uit te werken en te
begeleiden. Een gedurfde beleidsinzet op elk niveau waarbij
terughoudendheid ten aanzien van de materiële consumptiegroei gepaard
gaat met gedurfde plannen voor een hernieuwde technologische inzet ten
behoeve van zowel de solidariteit als de duurzaamheid.
De fractie van de ChristenUnie is blij met de daadkracht die nu wordt
getoond naar aanleiding van het rapport-Larosière. Wij mogen al in het
najaar wetgevingsvoorstellen verwachten. Ik wil hier toch wel een
kritische kanttekening bij maken. De aanbevelingen zullen bouwen op de
huidige realiteit en het functioneren van de markt in Europa, zo
schrijft minister Bos in zijn brief, en de aanbevelingen sluiten aan
bij de huidige praktijk. Dan vraag ik mij af: waar zijn de ideeën voor
een duurzame en solidaire economie die even niet uitgaan van de
bekende praktijk die voor zo veel problemen heeft gezorgd? Ik verwijs
naar een van de kopjes boven de conclusies van de Europese Raad waarin
staat dat de reële economie weer op de rails moet worden gezet. Ja,
die moet natuurlijk weer op de rails, maar er is dan wel een ander
spoor nodig.
Nederland zal in ieder geval goedbeslagen ten ijs moeten komen in de
discussie over het rapport-De la Rochère. Ik verwacht dat de Kamer
nadrukkelijk zal worden betrokken bij het onderbinden van de ijzers.
Inzet voor een andere, duurzame economie ziet de ChristenUnie wel
terug bij de voorbereidingen voor de G-20, in een van de conclusies
waarin wordt gesproken over mondiaal handvest. De minister-president
heeft met bondskanselier Merkel een mooi artikel opgesteld waarin hij
zo'n mondiaal handvest bepleit. Ik zou graag zien dat dit snel
concreet en bindend werd gemaakt. Wanneer zullen wij iets zien van een
uitwerking, een soort uitvoeringsprogramma dat hierbij nodig is?
Goed dat de Europese Unie zelf haar fonds ophoogt en, gelet op het
reces van het Europees Parlement en de toestemming ervan die hiervoor
nodig is, proactief handelt en niet alleen steun van het IMF verwacht.
Graag krijg ik nog helderheid over de voorwaarden waaraan
steunverlening is gekoppeld. Ik kan me namelijk voorstellen dat landen
die hun eigen economie flink willen gaan ondersteunen, hiermee gekke
dingen kunnen doen. Hierbij ook de vraag wat kan worden gedaan met het
vele geld uit het Europese Structuurfonds. Juist dit geld is voor
achterblijvende lidstaten. Door ingewikkelde aanvraagprocedures blijft
nu veel liggen, maar, en nog belangrijker, ook door het vereiste
rondom cofinanciering. Is dit een punt van aandacht? Hoe kunnen we ook
dit geld inzetten zonder meteen de, op zich goede, principes van
cofinanciering los te laten?
We zouden het haast vergeten, maar traditioneel is de Voorjaarsraad de
bijeenkomst die gaat over de Lissabonstrategie, de strategie gericht
op de Europese Unie als kenniseconomie, groei, welvaart et cetera.
Mijn kanttekening daarbij is bekend, namelijk dat onze blik wel eens
wat ruimer mag en groei breder mag worden bezien, maar dat terzijde.
Vanuit de Lissabonstrategie zijn weer de landenspecifieke
aanbevelingen gedaan. Net als vorig jaar blijft Nederland achter met
de verhoging van de arbeidsparticipatie van vrouwen, ouderen en
achtergestelde groepen. Ik vraag me daarbij wel af of die
aanbevelingen wel geactualiseerd zijn; zijn ze niet al ingehaald door
de crisis? Het probleem van de arbeidsmarkt is op dit moment veel
groter en complexer door de crisis. Hoe wordt de Lissabonstrategie
daarvoor ingezet?
Helaas was er geen steun voor het voorstel voor additionele middelen
voor klimaatinspanningen. De ChristenUnie heeft waardering voor de
inzet van de minister-president met zijn pleidooi voor additionele
middelen voor klimaatinspanningen door ontwikkelingslanden, maar vindt
het erg teleurstellend dat geen van de andere lidstaten zich hiervoor
heeft uitgesproken. Hebben de aanwezige bewindspersonen enig zicht op
hun beweegredenen? Hoe moet ik de substantiële bijdragen en de fair
share van de Europese Unie bezien, wat zullen die inhouden?
Ook waardering voor de inzet voor het Bali-actieplan als leidraad,
maar ook hierbij de vraag wat het betekent dat andere regeringsleiders
zich hierover niet hebben uitgesproken. Ik hoor daarom ook graag wat
ik moet verstaan onder "ruim voor" de klimaattop in Kopenhagen, als
tijdstip waarop duidelijkheid moet zijn over inzet, financiering en
verdelingsprincipes. Zojuist is aan de Kamer een goede voorzet gegeven
door klimaatwetenschapper Paul Baer van het Greenhouse Development
Rights Framework, die redeneert vanuit de principes van capacity en
responsibility.
Tot slot nog een opmerking over het oostelijk partnerschap. Minister
Verhagen heeft zich krachtig uitgelaten over Wit-Rusland. Dank
daarvoor, maar in de conclusies heb ik het onderscheid tussen de
verschillende oostelijke buren niet direct teruggevonden. Wij hadden
daarop gehoopt. Wat betekent het oostelijk partnerschap concreet voor
Wit-Rusland?