Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Datum 16 maart 2009
Bijlagen
Betreft Introductie gratis schoolboeken -
Geachte heer Clarijs,
Maandag 2 maart jl. hebben wij, naar aanleiding van uw brief van 19 december
2008, met u en de heer Van der Zalm gesproken. In uw brief schetst u het proces
dat uw stichting heeft doorlopen omtrent de invoering van de gratis schoolboeken
en de Europese aanbesteding die hiermee gemoeid is. In ons gesprek hebben we
uw punten van zorg en kritiek en onze zienswijze hierop besproken. In deze brief
licht ik onze zienswijze nogmaals toe.
In uw brief geeft u aan het beleid vanuit het ministerie van Onderwijs, Cultuur en
Wetenschap als wisselend te ervaren. Zoals aangegeven in ons gesprek, deel ik
deze opvatting niet. De introductie van gratis schoolboeken is opgenomen in het
coalitieakkoord van het kabinet Balkenende IV (maart 2007), in het
beleidsprogramma (juni 2007) en in de OCW-begroting 2008 (september 2007).
De wetswijziging die de gratis schoolboeken introduceert in het voortgezet
onderwijs is in mei 2008 aanvaard in de Eerste Kamer. Terecht stelt u dat het
vanaf dat moment helder was dat uw scholen per augustus 2009 verplicht zijn
lesmateriaal conform de definitie van artikel 6e van de WVO om niet aan te
bieden aan de leerlingen.
Ondanks ieders inspanningen gaf het verloop van de aanbestedingen eind vorig
jaar op een aantal punten toch reden tot zorg. Die heeft te maken met het feit dat
scholen, hun inkoopadviseurs en marktpartijen niet eerder op deze markt en op
deze schaal ervaring hebben opgedaan met Europees aanbesteden. De zorg
betrof zowel de kwaliteit van de bestekken alsook de logistiek in de keten op de
educatieve boekenmarkt. Met de vertegenwoordigende organisaties van
distributeurs (NBb-educatief) en schoolbesturen (VO-raad, VOS-ABB,
Besturenraad, KBVO, VBS) hebben we eind vorig jaar geconstateerd dat het nodig
was de onrust die deze zorg teweeg bracht weg te nemen. In het convenant
`Europees aanbesteden en de educatieve boekenmarkt', zijn afspraken gemaakt
om de rust en het vertrouwen op de educatieve boekenmarkt te herstellen en om
elkaar de tijd en de ruimte te gunnen om ervaring op te doen met Europees
aanbesteden en van deze ervaringen te leren. Het convenant biedt een oplossing
voor scholen die er niet in geslaagd zijn tijdig een aanbesteding af te ronden.
Hierbij is rekening gehouden met de lopende aanbestedingen die, om welke reden
dan ook, niet tijdig tot een gunningsbesluit zouden leiden en waarbij de levering
van lesmateriaal, voor het schooljaar 2009-2010 in gevaar dreigt te komen (art 2,
a
na 1 van 2
Pagi
lid 6). In het convenant verklaren marktpartijen zich onder meer bereid de Datum
dienstverlening/levering aan scholen in beginsel onder dezelfde voorwaarden 10 maart 2009
voort te zetten in het geval een op de datum van tekening van het convenant Onze referentie
gestarte aanbestedingsprocedure niet tijdig tot een gunningbesluit komt. VO/2009/109482
Daarmee is het convenant niet te zien als wijziging van beleid. Noch het beleid
ten aanzien van de introductie van `gratis schoolboeken' is gewijzigd, noch de
aanbestedingsplicht die, hoewel deze pas in de discussies rondom de behandeling
van de het wetsvoorstel in de Tweede en Eerste Kamer manifest is geworden,
reeds sinds 1992 bestaat. Wel biedt het convenant scholen een vangnet om de
levering en dienstverlening voor het schooljaar 2009-2010 met de huidige
leverancier zonder juridische risico's voort te zetten.
In de brief die OCW naar aanleiding van het convenant heeft verstuurd aan de
scholen wordt aangegeven dat de scholen het boekenlijstproces uiterlijk 1 februari
2009 moeten hebben opgestart. Het betreft hier uiteraard een richtdatum. De
door u ingezette procedure zou 13 februari naar planning resulteren in een
nieuwe overeenkomst. Naar aanleiding hiervan heeft u 9 december 2008 contact
gehad met de helpdesk van de Taskforce Gratis Schoolboeken en om advies
gevraagd over het stopzetten of voortzetten van uw aanbesteding. De helpdesk
heeft u aangeraden, gezien de fase waarin uw aanbesteding zich bevond, de
procedure af te ronden. U heeft gekozen de aanbesteding stop te zetten.
Uiteraard is het aan u om afwegingen te maken en beslissingen te nemen die de
bedrijfsvoering van uw scholen aangaan. Het ministerie van OCW kan en wil
hierin niet treden. De consequenties van uw beslissing kunnen dan ook niet voor
rekening van OCW worden gebracht.
Over het verloop van de aanbestedingen kan ik u zeggen dat de verwachting is
dat zo'n 117 scholen voor het schooljaar 2009-2010 een aanbesteding voor
lesmateriaal succesvol hebben afgerond. Het betreft zowel interne als externe
boekenfondsen. Een veel groter aantal scholen is nu reeds gestart met de
voorbereiding voor een aanbesteding voor schooljaar 2010-2011. Een aantal
hebben zelfs al gepubliceerd. Ten aanzien van het nu zichtbare resultaat van de
aanbestedingen kan worden gesteld dat scholen over het algemeen tevreden zijn.
Wel moet worden aangemerkt dat de contractuele voorwaarden, dit geldt
eveneens in het door u aangereikte voorbeeld, dusdanig verschillen van de vorige
contracten dat vergelijkingen niet altijd even eenvoudig te maken zijn.
Ik wens u veel succes met uw aanbesteding van lesmateriaal voor het schooljaar
2010-2011. Ik ga er van uit dat ik u in ons gesprek en met deze brief voldoende
heb geïnformeerd. Voor de goede orde meld ik u dat een kopie van ons antwoord
op uw brief eveneens zal worden gestuurd aan de commissie OCW van de Tweede
Kamer, de VO-raad, en Bond KBVO.
Met vriendelijke groet,
H.M. de Jonge
Projectleider Taskforce Gratis Schoolboeken
Pagina 2 van 2